شکایت اردوغان از مجله فرانسوی به جایی می‌رسد؟
/ نصرت الله تاجیک و یوسف مولایی پاسخ می‌دهند /
زهرا منصوری، انصاف نیوز: رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه از مجله‌ی فرانسوی «لو پوئن» (Le Point) به خاطر مطلبی که در آن منتشر شده بود، شکایت کرد. اما اکنون این پرسش مطرح می‌شود که این نوع از شکایت‌ها چقدر قابل پیگیری است و آیا اصلا در کشورهای مختلف به این موضوع توجه می‌شود؟ اگر کشوری از رسانه‌ای در کشور دیگر شکایتی دارد، باید شکایت خود را به کجا ببرد؟ چقدر زمان‌بر است؟ انصاف نیوز در این‌باره با نصرت‌الله تاجیک -دیپلمات سابق- و یوسف مولایی -کارشناس حقوق بین الملل- گفت‌وگویی کرده است.
تاجیک می‌گوید اگر دو کشور در این زمینه موافقت‌نامه‌ای داشته باشند شکایت آنها از طریق دادستان‌های‌شان قابل پیگیری است اما به طور کلی پروسه‌ای زمان‌بر است. از سوی دیگر یوسف مولایی معتقد است بستگی به عرف آن جامعه دارد؛ ممکن است آن مجله‌ی فرانسوی براساس عرف جامعه‌ی فرانسه توهینی به اردوغان نکرده باشد اما اگر این موضوع صحت داشته باشد؛ قطعا فرانسه پیگیری خواهد کرد.
اسپوتنیک در این باره نوشت: مقاله‌ای در نشریه‌ی “Le Point”به چاپ رسیده که در مورد سیاست ترکیه در قبال کردها است. روی جلد این مجله عکسی از اردوغان با عنوان‌های “پاکسازی قومی، روش کشتن اردوغان” و “اجازه می‌دهید او کردها را بکشد(و اروپا را تهدید کند)؟ ” نوشته شده است.»
سایت تی آر تی ترکیه هم نوشت: «در شکایت 11 صفحه‌ای تنظیم شده از سوی حسین آیدین وکیل مدافع رییس جمهوری ترکیه که به دادستانی کل آنکارا ارایه شد، آمده است: “مجله لوپوین چاپ فرانسه در شماره 24 اکتبر 2019 با چاپ عکسی از اردوغان اقدام به انتشار مطلب توهین‌آمیزی علیه رییس جمهور ترکیه کرده است”.»
بستگی به موافقت‌نامه‌های قضایی ترکیه و فرانسه دارد
نصرت‌الله تاجیک، سیاستمدار و دیپلمات سابق درباره‌ی این شکایت به انصاف نیوز گفت: «بستگی به موافقت‌نامه‌های قضایی ترکیه و فرانسه دارد، اگر برای این موارد موافقت‌نامه‌هایی وجود داشته باشد از طریق دادستان‌های دو کشور مساله بررسی می‌شود.
اما اگر این موافقتنامه وجود نداشته باشد طبیعی است که پس از اینکه در ترکیه بررسی شد و مصداق توهین پیدا کرد، از طریق وزارت خارجه ترکیه به وزارت خارجه فرانسه ارسال می‌شود و آنجا از طریق سفارت ترکیه برای پرونده وکیل می‌گیرند و کارها پیگیری می‌شود؛ اگرچه به احتمال زیاد در ترکیه به دلیل سلطه‌ی اردوغان بر سیستم قضایی مصداق توهین آن تایید می‌شود.
البته متن کامل را نداریم که آن را بررسی کنیم و بفهمیم مصداق توهین دارد یا خیر؛ این مورد بستگی به قوه قضائیه فرانسه دارد. دادگاه باید آن را بررسی کند و ببیند مصادیق توهین در آن وجود دارد یا خیر؛ اگر توهین محسوب شود علیه آن اقامه‌ی دعوی می‌شود، اما یک پروسه طولانی است؛ ممکن است اردوغان موفق شود یا نشود.»
او در تحلیل این موضوع از منظر سیاسی نیز گفت: این بحث‌هایی که مطرح شد از نظر قضایی است اما از نظر سیاسی تحلیل ماجرا بدین صورت است که فشاری از سوی افکار عمومی بخاطر جریان حمله‌‌ی اردوغان به شمال سوریه به او وارد شد، به همین دلیل او سعی می‌کند که اهرم‌های بازی‌اش را زیاد کند تا بر فشارها فائق آید و در یک حالت طبیعی و نرمال قرار گیرد.
به هر حال شکایت حق آن طرف است، اما این که شکایت هم به جایی برسد، مساله‌ی مهمی است. آقای اردوغان حق دارد که شکایت کند، اما ممکن است وقتی این مساله در سیستم کشور فرانسه بررسی شود، شکایت مورد قبول واقع نشود و بگویند این کلمه‌هایی که در مجله “Le Point” به کار رفته، در فرانسه توهین به حساب نمی‌آید و در قانون مطبوعات آنها جرم تلقی نمی‌شود؛ پس به آیین دادرسی و قانون مطبوعات آنها بستگی دارد.
مثلا ممکن است در فرانسه آنها از سردبیران نشریه و خبرنگاران‌شان حمایت کنند؛ باید دید قانون مطبوعات فرانسه چگونه است. اما مثلاً در ایران ممکن است این نوع از حمایت‌ها نباشد؛ پس بستگی به آن کشور دارد. اتفاقا در این زمینه ایران نیز یک تجربه دارد؛ مثلا یک مجله‌ی ایتالیایی داستانی را سر هم کرده بود که یکی از انواع شکنجه‌های ما این است که اسیرها را به دو تا ماشین می‌بندیم و آنها را از دو جهت خلاف می‌کشیم تا کتف آنها از بدن جدا شود؛ شکایت کردیم و بعد ثابت شد که اصلا این قضیه وجود خارجی ندارد و بعد هم طرف محکوم شد.»
اگر مجله‌ای اخبار کذبی را منتشر کند؛ در فرانسه قابل پیگیری است
یوسف مولایی، کارشناس حقوق بین‌الملل نیز در این‌باره گفت: «در فرانسه بر اساس قانون مطبوعات و مجازات آنجا، اگر واقعاً مجله‌ای اخبار کذبی را منتشر کرده باشد، در محاکم داخلی فرانسه قابل شکایت است و قطعا پاسخگو هستند؛ ترکیه باید به دادگاه جزایی پاریس شکایت کند؛ بسیاری از مطبوعات در دنیا اخبار دروغی روزانه منتشر می‌کنند و از این نوع شکایت‌ها بسیار زیاد است، به آنها هم رسیدگی می‌شود، اگر دلایل قانع کننده باشد.
مثلاً در ماجرای اردوغان کلید واژه‌ی نسل کشی، در دیوان کیفری بین‌المللی، جوامع داخلی کشورها و حقوق بین الملل عام، در هر کدام یک تعریف مشخصی دارد؛ در واقع یک پرونده‌ی عادی نیست که به راحتی درباره‌ی آن تصمیم بگیرند. گاهی باید برای بررسی مسایل به عرف آن جامعه بازگردیم وقتی از نسل کشی صحبت می‌کنند، ممکن است در عرف مطبوعاتی فرانسه این طور نباشد که واقعاً نسل‌کشی کاملا اتفاق افتاده باشد؛ در واقع به این خاطر از این واژه استفاده می‌کنند که نظر افکار عمومی به این موضوع جلب شود. ممکن است آن متن را در چارچوب عرف مطبوعاتی فرانسه نوشته باشند؛ تعاریف بین‌المللی اینجا نقشی ندارند.»
او در پاسخ به این پرسش که از این نوع شکایت‌ها هم می‌توانند از رسانه‌های ایرانی انجام دهند، گفت: «به رسانه‌های ما خیلی اهمیت نمی‌دهند و برای آنها مهم نیست؛ اکنون اگر هم اردوغان به این موضوع اهمیت می‌دهد به این دلیل است که مطبوعات فرانسه مخاطبان زیادی هم در خارج از کشور و هم در فرانسه دارند، اما برای ایران را کسی پیگیری نمی‌‌کند و اثرگذاری آن مطلب مهم است.»
انتهای پیام
