ر مثل رانت
رضا صادقیان عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی درباره‌ی رانت نوشت:
گویا نه تنها شمار قابل توجهی از شهروندان که بسیاری از اهل قلم و کسانی که علاقه دارند خویشن را با پرتاب کلمات به نمایش بگذارند آنچنان که باید و شاید به رانت، رانت‌خواری، اتصال به منبع رانت و حتی بخشیدن رانت آشنا نیستند.
نا آشنایی مردم با مفهوم رانت و بهره‌جویی عده‌ای انگشت شمار از رانت نفت و سایر منابع را می‌توان به دانش، اندوخته‌های تئوری و ناآشنایی عموم مردم با برخی مفاهیم علوم انسانی مرتبط دانست. بی‌دلیل نیست که برخی از مردم با دیدن افراد پول‌دار و اهل ثروت گمان می‌کنند این افراد با داشتن هوش سرشار و آشنایی با فعالیت‌های اقتصادی تخصصی و یا کسب دانش و یادگیری زبان دوم و سوم به چنین ثروت هنگفت و فربه‌ای دست یافته‌اند. چندان عجیب نیست که از منظر عموم مردم بسیاری از اشکالات افراد رانت‌خوار به دلیل ظاهرسازی و پوشاندن نقص‌ها با استفاده از اسکان در ساختمان‌های بزرگ، داشتن ماشین گران قیمت و پوشش خاص برای همیشه مخفی بماند، اما چنین خطایی از سوی ناظران رویدادهای اجتماعی جای بسی گلایه و ناامیدی دارد.
رسیدن به ثروت از طریق جایگاه حقوقی، به عبارتی کسب ثروت از سوی اهل قدرت به دلیل جایگاهی که در اختیار دارند چیزی به جزء بهره‌جویی از رانت و سوء استفاده از مقام حقوقی‌شان نبوده و نیست. در واقع جهش مدیران اجرایی از میز و صندلی مدیریت دولتی به سوی بخش خصوصی و راه‌اندازی کسب و کارهایی که ریشه در فعالیت اقتصادی بخش خصوصی دارد، استفاده از رانت است. تغییر وضعیت مدیر ارشد از بخش دولتی به خصوصی تنها از طریق رانت انجام شدنی است، رانت اطلاعاتی، رانت مالی، رانت ارتباطات با اشخاص صاحب نفوذ و… همه و همه رانت‌ها و امکاناتی بی‌اندازه خاص است که نه تنها دستیابی به آنها برای همگان میسر نیست بلکه از راه رانت صورت می‌پذیرد. باورمندی به توانایی‌ها و هوش مدیری که در دوره مدیریت خویش با صدها و هزاران خطا و افزایش هزینه برای دستگاه تحت نظارتش اتفاق افتاده دشوار است، دشوارتر آنکه همین مدیر بعدها به واسطه استفاده از رانت خود را تولید کننده ارشد، وارد کننده برتر و مدیر فوق حرفه‌ای در بخش خصوصی معرفی کند!
راه‌اندازی برخی مراکز آموزشی که با دریافت زمین رایگان یا خرید زمین‌های ارزان قیمت انجام شده است، تاسیس دانشگاه آن هم در شرایطی که طی سال‌های گذشته برخی از مراکز دانشگاه آزاد اسلامی بدون کنکور پذیرای دانشجویان در رشته‌های مختلف است، در اختیار گرفتن واردات کالاهای مورد نیاز شهروندان به عنوان مثال به وضعیت گوشت، واردات گوشی‌های همراه، شکر، برنج و… بهره‌جویی از رانت شبکه‌های توزیع کالاهای اساسی، راه‌اندازی کارخانه‌های صنعتی که براساس رانت اطلاعاتی از سوی برخی وزارتخانه‌ها صورت می‌گیرد، خرید شماری از کارخانه‌های بزرگ که در زمان فعالیت گردش مالی و سود ساز بوده‌اند از سوی افراد صاحب نفوذ، به عنوان مثال می‌توان به واگذاری کارخانه‌های خوش بنیان اقتصادی از سوی سازمان خصوصی‌سازی طی سال‌های اخیر اشاره کرد و… در واقع رانت‌خواری، بهره‌برداری و کسب سود از امکاناتی است که در شرایط عادی و رقابتی و مساوی امکان استفاده از آن برای فرد و گروه رانت‌خوار تحقق نمی‌یافت.
مهمتر آنکه، اشاره کردن به رانت و رانت‌خواری نمی‌بایست و نمی‌تواند یکسویه باشد. نمی‌توان از رانت‌خواری گفت و چنانچه دوست و یار دیرین ما بهره‌هایی از رانت برده بود را به زبان نیاورد و با سکوت از کنار سودجویی‌های مسلم هم طیفی‌های سابق و امروز عبور کرد. انگشت نهادن روی پدیده رانت همانند ستیز و مبارزه با پدیده اعتماد سوز فساد چپ، راست، هم جریانی و هم حزبی دیروز و امروز نمی‌شناسد. اما به نظر می‌رسد کسانی که به اسم مبارزه با فساد و افشای رانت‌خواری گوی سبقت را از دیگری به اسم عدالت‌خواهان و عدالت‌جویان و بهاری‌ها می‌ربایند در کلیت مباحث خود دیگری را با چشمانی گشاده نظاره می‌کنند ولی از چرخاندن چشم‌های خود برای دیدن رانت‌خواری در سوی دیگر به شدت خودداری می‌کنند!
انتهای پیام
