مخالفت با تهیه و انتشار «خبر ویژه»

علی اصغر شفیعیان، سردبیر انصاف نیوز:

سال‌های ابتدایی تاسیس ایسنا در آن خبرگزاری بودم. تا قبل از تاسیس ایسنا، تنها خبرگزاری در ایران، ایرنا بود. ایرنا بخش ویژه داشت، یعنی خبرهایی که در دسترس مخاطبانی خاص بود که مسوولان بودند. البته تا جایی که می‌دانم آن هم طبقه‌بندی متفاوتی داشت برای دسترسی سطوح مختلف. ایرنا کاملا دولتی بود و در طول سال‌ها چنین کارکردی پیدا کرده بود.

اما ایسنا در دل جهاددانشگاهی راه افتاده بود و قرار بود خبرگزاری دانشجویان باشد. بدنه‌ی آن را دانشجویان تشکیل می‌دادند با چند مدیری که آنها هم فقط چند سالی بزرگتر بودند و سابقه‌ی بیشترشان در فعالیت‌های دانشجویی بود. برای همین روندهای عجیبی مثل خبر ویژه با روحیه و منطق آنها سازگاری نداشت به‌ویژه اینکه آن دوران، دوران طلایی آزادی مطبوعات بود.

دکتر ابوالفضل فاتح که موسس و اولین مدیرعامل آن بود بارها درباره‌ی کارکردهای غیر از خبرهای شفاف و علنی تذکر می‌داد و تصریح می‌کرد که ما تنها خبرهایی را تهیه می‌کنیم که قابل انتشار عمومی است و به سراغ تهیه‌ی خبری که می‌دانیم قابل انتشار عمومی نیست هم نمی‌رویم، چه برسد به اینکه با نیت «خبر ویژه» مانند ایرنا گزارشی را تهیه کنیم.

یادم هست که یک بار بسیار عصبانی شد از پیشنهاد و انتظار یکی از فعالان اصلاح طلب که بسیار هم آدم شریف و با دانشی است. او به دکتر فاتح پیشنهاد کرده بود که بخش خبرهای ویژه راه بیاندازید و به ما بدهید. حتی تا جایی که یادم هست وعده‌ی پشتیبانی برای تهیه‌ی این دست خبرها را هم داده بود اما فاتح به صراحت با آن مخالفت کرد و زیر بار آن نرفت. دلخوری هم پیش آمد و این طبیعی بود چون فرهنگ تنها خبرگزاری ایران تا پیش از آن که ایرنا بود، چنین کارکردی را می‌پذیرفت.

یک خاطره هم بگویم که جالب است. در حاشیه‌ی سخنرانی یکی از وزرای دولت اصلاحات در دانشگاه تربیت معلم سابق یا همان خوارزمی امروز، من و یکی از خبرنگاران یکی از خبرگزاری‌های دیگر که همان سال‌ها راه افتاد، با آقای وزیر مصاحبه‌ای کردیم. خب سوال‌هایمان را پرسیدیم و تمام. بعد با او قدم زنان در حیاط دانشگاه می‌رفتیم و گپی غیررسمی می‌زدیم و او کمی راحت‌تر توضیح می‌داد. یکهو دیدم که ضبط صوت آن دوست خبرنگار روشن است. با اخم اشاره کردم و اصرار کردم که خاموش کند. خاموش کرد اما بعد که از وزیر جدا شدیم گفت که اینها را برای بخش ویژه می‌خواهد!

یکی از دلایلی که این بخش را در ایسنا راه نینداختیم همین آسیب تغییر کاربری یک خبرنگار به کاری شبیه به جاسوسی بود؛ یک دلیل اصلی این بود که اگر بخش ویژه راه می‌انداختیم عملا دیگر اجازه انتشار بسیاری از خبرهای مهم و یا انتقادی را از خود سلب کرده بودیم و شاید بی‌خاصیت شدن بسیاری از خبرهای ایرنا هم دلیلش همین بود؛ یعنی هر مطلبی که حساس یا انتقادی  تلقی می‌شد در لابه‌لای خط قرمزهای کاذب گرفتار شده و مستقیما به خط ویژه می‌رفت و آنچه به مردم می‌رسید چیزی جز تفاله‌ی خبر بیشتر نبود.

ایسنا با همین استدلال که خط ویژه نداریم دامنه‌ی آزادی خود را توسعه داد و تا می‌توانست خود را مجبور کرد که خبر را با حداکثر محتوا و اطلاعاتش منتشر کند. علاوه بر آن، داشتن خط ویژه ما را مجبور به حشر و نشر نزدیک با نهادهای امنیتی نیز می‌کرد که باز به صلاح خبرنگاران و ایسنا نبود. ایسنا یکی از موفقیت‌هایش همین جابجایی خطوط قرمز کاذب به نفع انتشار آزادتر اطلاعات برای عموم بود.

آن دوست خبرنگار سال‌هاست که در این کسوت نیست؛ اما این خاطره‌ی تلخ از او ماندگارترین خاطره و تذکر است به خودم و کسانی که برایشان تعریف می‌کنم.

انتهای پیام