قانون اساسی، دانشگاه و «دنبال دردسر نگشتن مسوولان»
/بررسی اهمیت واحد درسی قانون اساسی/
پریسا صالحی، انصاف نیوز: محمود صادقی به انصاف نیوز می‌گوید که دانستن قانون اساسی روحیه‌ی پرسشگری را افزایش می‌دهد وبا نقل قول از شهید بهشتی به اهمیت این موضوع تاکید می‌کند. اما اینطور نظر می‌رسد که شیوه‌ی عملکرد دانشگاه‌ها نزدیکی چندانی به این نقطه نظرات این عضو کمیسیون آموزش مجلس ندارند. بسیاری از دانشجویان معتقدند که درس عمومی قانون اساسی که در چارت آموزشی دانشجویان به عنوان درس اختیاری وجود دارد اهمیت چندانی برای مسوولان دانشگاه‌ها ندارند، «یا ارائه نمی‌شود یا خیلی محدود ارائه می‌شود.»
از طرف دیگر بعضی از دانشجویانی که این درس را گذرانده‌اند می‌گویند در این کلاس به اندازه‌ی کافی به قانون اساسی پرداخته نمی‌شود و کلا اهمیت زیادی ندارد.
انصاف نیوز در گزارش پیش رو سعی بر این دارد که به طور کلی اهمیت واحد درسی قانون اساسی را برای مسوولان، دانشجویان بررسی کند. در همین مورد از مسوولان آموزش دانشگاه‌ها در مورد ارائه شدن یا نشدن این واحد درسی سوال کردیم با دانشجویان وفعالان تشکل‌های صنفی نیز گفت‌وگوهایی در مورد اینکه آیا برای قانون اساسی کارگاهی برگزار کردند یا نه انجام دادیم. محمود صادقی نیز به سوالات انصاف نیوز در مورد اهمیت این موضوع پاسخ داد.
متن کامل این گزارش را در ادامه می‌خوانید:
اراده‌ای وجود ندارد!
کمایی دانشجوی دانشگاه بهشتی است که پیگیر برگزاری کلاس قانون اساسی است و با جمع‌آوری امضا برای نامه این مطالبه را دنبال می‌کند. او به انصاف نیوز می‌گوید: «قانون اساسی جزو چارت درسی ما است، ارائه هم می‌شود اما تعداد آن خیلی کم است. برای مثال اگر در یک ترم سی یا چهل کلاس عمومی برگزار شود، یکی از آن قانون اساسی است که اگر زمانمان به آن نخورد یا مشکلی داشته باشیم نمی‌توانیم آن را برداریم. کلا خیلی به آن بی‌توجهی می‌شود.
پیگیری‌های ما هم به جای خاصی نرسید. ما می‌خواستیم برای این درس کلاس تشکیل بدهیم و برای آن از دانشجویان امضا جمع کردیم و درخواست دادیم. دانشگاه یک سری سیستم اداری دارد که خیلی جالب نیست. کسانی که درخواست درس عمومی دارند باید به دانشکده‌ی الهیات مراجعه کنند. دانشکده‌ی الهیات هم برای اینکه این درس را ارائه بدهد باید استاد حقوق بیاورد چون هر استادی نمی‌تواند آن را درس دهد، باید بین دانشکده‌ی حقوق و دانشکده‌ی الهیات ارتباطی باشد که به نظر می‌رسد که این ارتباط خیلی جالب نیست و همان یک استاد است و نمی‌توانند بیشترش کنند.»
او در مورد اینکه آیا این مشکلات به بوروکراسی مربوط می‌شود یا نبود اراده گفت: «اراده‌ای وجود ندارد، اگر بخواهند می‌توانند اما خب انجام نمی‌دهند. من دلیل این موضوع را نمی‌دانم اما فکر می‌کنم درحال حاضر در همه جا و در سیستم‌های دولتی به قانون خیلی بی‌توجهی می‌شود و قانون خیلی مهم نیست. در مسائل آموزشی هم بی‌قانونی زیاد دیده می‌شود.»
او در پاسخ به این سوال که چرا این موضوع تبدیل به مطالبه و خواسته‌ی او شده می‌گوید: «تسلط روی قانون برای یک فرد در جامعه خیلی مهم است. اگر فرد به قانون کشورش مسلط باشد، در خیلی موارد می‌تواند حق خودش را استیفا کند و می‌دانم چه کاری را باید چه زمانی در چه مرجعی انجام دهد اما وقتی نداند اگر مشکلی داشته باشد یا کارش جایی گیر کند یا کسی قانون را زیر پا بگذارد نمی‌داند باید چه کار کند.»
او پیشنهاد ارائه‌ی این دست از کلاس‌ها توسط تشکلها را می‌دهد و درمورد آن توضیح می‌دهد: «تشکلها مثل انجمن اسلامی یا بسیج می‌توانند در این موضوع فعال باشند، شاید برای دانشگاه هزینه دارد یا نمی‌تواند این کار را کند اما این درس می‌تواند در کلاس‌های فوق برنامه تدریس شود. تشکلها یا کانون‌های اجتماعی یا سیاسی یا حتی فرهنگی کلاس‌های این درس را ارائه دهند. می‌توانند در کلاس‌های فوق برنامه‌ی مختلف به انواع حقوق مثل حقوق شهروندی یا هرچیز دیگری بپردازند. دانشجویان حقوق به کنار اما دانشجویان دیگر رشته‌ها مثل مهندسی که خودم هم دانشجوی مهندسی هستم هم به این درس نیاز داریم که می‌توانند در این کلاس‌ها شرکت کنند.
همکاری کردن برای تشکلها در این مورد سخت است، برای آنها هم خیلی دردسر دارد نه اینکه نخواهند کمک کنند اتفاقا دوست دارند کمک کنند یه مقدار پروسه‌ی آن سخت و حوصله‌سربر است و تشکلها هم خیلی راغب نیستند که برای آن اینقدر تلاش کنند وگرنه دوست دارند همکاری کنند.
اگر به آنها بگوییم موافقت می‌کنند و می‌گویند چراکه نه؟ اما افتادن دنبال این موضوع یک مقداری پیگیری می‌خواهد که از حوصله‌ی افراد خارج است. باید یک استاد پیدا شود و هماهنگی‌هایی از این دست لازم دارد. علاوه بر آن اجازه و نامه و این چیزها را می‌خواهد که یک مقدار سخت است و نیاز به حوصله دارد.»
محمود صادقی: بعضی مسوولان دنبال دردسر نمی‌گردند
محمود صادقی در مورد اهمیت و لزوم پرداختن به قانون اساسی به انصاف نیوز گفت: «به اهمیت آموزش قانون اساسی به همه‌ی مردم و اقشار مختلف از جمله دانشجویان تاکید دارم چراکه در سند قانون اساسی، حقوق ملت و رابطه‌ی مردم با حاکمیت مقرر شده استو بسیار ضروری است که عموم مردم از مفاد آن مطلع باشند و بخش قابل توجهی از حقوق شهروندی است ولی متاسفانه بخش زیادی از مردم از حقوق خودشان اطلاع ندارند.
قدم اول برای پیگیری حقوق آشنایی با آن است. مرحوم شهید بهشتی که خودش از نویسندگان و نایب رییس مجلس خبرگان دوران قانون اساسی بود، بعد از تصویب قانون اساسی یک نطقی دارند که فیلم آن موجود است، در آن خیلی تاکید می‌کنند روی پیگیری دقیق قانون اساسی و به خود مردم هشدار می‌دهند که مراقب باشید و در برابر ناقضین قانون بیاستید و همینطور روی آشنایی با اصول مختلف قانون اساسی تاکید می‌کنند.»
او در ادامه می‌افزايد: «همه‌ی فصول قانون اساسی مهم است اما فصل سوم قانون اساسی که درمورد حقوق ملت است از درجه‌ی اهمیت بیشتری برای عموم مردم برخوردار است. این درس به عنوان درس اختیاری عمومی در بعضی دانشگاه‌ها پیشبینی شده است البته در رشته‌ی حقوق که بحث آن جدا است. یکی از شاخه‌های حقوق عمومی، حقوق اساسی است، یکی دیگر از شاخه‌های آن هم قانون اداری است.
چه برای آنها که در تحصیلات تکمیلی رشته‌ی حقوق عمومی را ادامه می‌دهند و چه در دوره‌ی کارشناسی درس حقوق عمومی و مقدمه‌ی علم حقوق در قانون اساسی جزو دروس دانشجویان حقوق هست اما الان همه‌ی رشته‌ها به چنین درسی نیاز دارند. شاید جا دارد که دانشجویان تلاش کنند و پیگیری کنند که این درس ارائه شود و از طرف دیگر هم وزارت علوم و دانشگاه‌ها همت بیشتری کنند شاید هم جا داشته باشد که از حالت اختیاری به اجباری تبدیل شود تا دانش عمومی در این زمینه ارتقا پیدا کند.»
او درمورد این گفته‌ی دانشجویان که اراده‌ای برای این موضوع وجود ندارد معتقد است که افزایش آگاهی در این مورد مطالبه‌گری را افزایش می‌دهد و خیلی از مسوولان دنبال دردسر نمی‌گردند و توضیح می‌دهد: «چیزی که متاسفانه در فرهنگ ما وجود دارد این است که خیلی آموزش‌های عمومی به خصوص آموزش این حوزه جدی گرفته نمی‌شود. این که کلیت دارد و در همه‌ی زمینه‌ها وجود دارد. در مورد آموزش عمومی قانون اساسی هم به هرحال لازمه‌ی چنین آموزشی مسوولان و دانشگاه‌ها است و حساسیت این موضوع را درک کنند طبعا گسترش چنین اطلاعاتی منجر به افزایش پرسشگری هم خواهد بود. شاید دلیل نپرداختن وبه این موضوع این باشد که بعضی مسوولان اساسا نمی‌خواهند زمینه‌ی پرسشگری دانشجویان و نسل جدیدتر را فراهم کنند. به هرحال به دنبال علم و آگاهی در این زمینه پرسشگری و طرح مطالبات را خواهد داشت که خیلی از مسوولان دنبال دردسر نمی‌گردند.»
تشکلها چه می‌گویند؟
علیرضا دانشجوی دانشگاه تهران است، او درس قانون اساسی را برداشته اما در نیمه‌ی ترم آن را حذف کرده است. او درمورد دلیل این کار می‌گوید: «تصورم از این درس متفاوت بود، فکر می‌کردم بعد از این درس آشنایی نسبی با قانون اساسی پیدا می‌کنم اما اصلا اینطور نبود. درس‌هایی که می‌دانند ربطی به موضوع نداشت و بیشتر از مفاهیم دینی صحبت می‌شد. برای همین این درس را حذف کردم.»
شقایق دانشجوی دانشگاه آزاد است می‌گوید سال آخر است که در دانشگاه است اما تا به حال ندیده که قانون اساسی ارائه شود. این بی‌اطلاعی از وجود چنین درسی در دروس عمومی به حدی فراگیر است که بعضی از دانشجویان در پاسخ به اینکه آیا قانون اساسی را گذرانده‌اند یا نه می‌گویند دانشجوی حقوق نیستند.
از طرف دیگر تشکلها هم اهمیت چندانی برای برگزاری دوره‌ای در این مورد قائل نیستند. بیشتر تشکل‌های دانشگاه‌های تهران در پاسخ به اینکه آیا قصد برگزاری چنین دوره‌ای داشته‌اند یا نه پاسخ منفی می‌دهند.
دبیر انجمن اسلامی آرمان دانشگاه علم و صنع در پاسخ به این سوال گفت: «نه ما همچین دوره‌ای تا حالا برگزار نکردیم، دانشگاه هم در این سه سال که من درس می‌خوانم تا به حال این درس را ارائه نداده است.»
فعال دانشجویی دانشگاه خواجه نصیر نیز جواب مشابهی می‌دهد اما مسوول اموزش دانشگاه خواجه نصیر می‌گوید این درس هر ترم اراِئه می‌شود دانشگاه الزهرا هم ادعای مشابهی دارد. اما تشکل‌های انجمن ترقی‌خواه دانشگاه امیرکبیر و مجمع اسلامی دانشگاه الزهرا می‌گویند قصد برگزاری چنین دوره‌ای را داشته‌اند اما به دلایلی که نداشتن مجوز جزو آنها نبود از این کار منصرف شده‌اند.
انتهای پیام
قول شهید بهشتی مربوط به همان سالها بود !