ذهن آرام و امیدوار دوای دردها | داوود فیرحی

یادداشت «داوود فیرحی»، استاد علوم‌ سیاسی دانشگاه تهران را به نقل از ایران آنلاین می‌خوانید:

1. شیوع ویروس کرونا کشور ما و تمام دنیا را درگیر خود کرده است اما بی شک قادریم این روزها را به تجربه‌ای مثبت بدل کنیم. این ایام، نوعی آزمون الهی، اخلاقی، اجتماعی برای بشر امروز است و هر کس به سهم خود باید مسئولیت اجتماعی و شخصی اش را بجا آورد تا بتوان از این بحران به نحو مطلوب و درس آموزی عبور کرد. هر فرد به قدر توان خود و بر اساس تخصص خود باید به گذر مطلوب این ایام بیندیشد.

2. بهترین راهکار برای گذران مفید این ایام چیست؟ چطور می شود در شرایط سخت و بحرانی روحیه را حفظ کرد؟  شنیده‌ها و خوانده‌ها حاکی از این است که بهترین سرگرمی با درصد بالایی از آرامش «مطالعه» است؛ مطالعه در مقایسه با برنامه‌های سمعی و بصری دیگری چون تماشای فیلم، می‌تواند آرامش بیشتری را برایمان زمینه سازی کند. علت این امر هم آن است که افراد با «خواندن» فرصت بیشتری برای تأمل می یابند و با تأمل و تفکر بهتر می توانند هیجانات منفی خود را در شرایط بحرانی کنترل و مدیریت کنند.

در ایام خودقرنطینگی در دو قالب می توان مطالعه کرد و از فواید آن بهره مند شد؛ گاه مطالعه صورتی عمومی دارد مثل خواندن آثار ادبی و رمان؛ بویژه رمان‌هایی که به تجربه امروز بشر نزدیک اند؛ داستان هایی که مربوط به بیماری‌های فراگیر می شوند و به ما گوشزد می کنند که پیش از این نیز بشر دشواری های بس پیچیده ای را  پشت سر گذاشته است و توانسته راه حل هایی برای گذر از ایام سخت بیابد. چنین مطالعاتی در وهله نخست باعث «خلق امید» در ما خواهد شد و دیگر اینکه با خواندن چنین آثاری می توانیم خود را در تجربه دیگران سهیم کنیم که این نیز بس لذتبخش است. اما صورت دیگر مطالعه، مطالعه تخصصی است که طی آن افراد حوزه‌های خاصی را دنبال می‌کنند که ارزش و ضرورت این دست از مطالعات هم بر کسی پوشیده نیست.

به این اعتبار می توان گفت تجربه‌های گذران اوقات فراغت بسیار متفاوت هستند؛ به اندازه افراد، نوع خانواده‌ها و سوابق کاری و تحصیلاتی شان، برای گذران این ایام شیوه های گوناگونی می توان خلق کرد. اما برای افرادی همچون من که اغلب روزهایم را به مطالعه و تدریس و پژوهش سپری می‌کردم، گذران ایام خودقرنطینگی راحت‌تر و شاید حتی دلپذیرتر هم باشد؛ چراکه همواره مترصد فرصتی بودم که از قیل و قال برون فاصله گرفته و به کارهای عقب افتاده برسم.

من این ایام را بیشتر با مطالعه می‌گذرانم و سعی می‌کنم که نوشته‌های ناتمام خود را تکمیل کنم و به منابع دیجیتالی که به راحتی از طریق اینترنت قابل دسترسی است، رجوع می‌کنم.

3. این روزها، بیشتر می‌کوشم آثار نویسندگان و روشنفکران معاصر ایران را مرور کنم؛ آثاری از محمدعلی فروغی، مشیرالدوله، جلال آل احمد، علی شریعتی و دکتر سید جواد طباطبایی را در دست مطالعه دارم. علت این سمت و سوی مطالعاتی من، پروژه‌ای با عنوان اولیه «دولت مدرن و بحران قانون در ایران» است که این روزها در دست انجام دارم؛ چرا که معتقدم امروز هم نشانه‌های بحران قانونگذاری در حوزه‌هایی از حکمرانی دیده می‌شود. از این رو، می‌کوشم تا به نوعی توضیح دهم که کشور ما در حوزه قانونگذاری از چه مشکلاتی رنج می‌برد.

4. در شرایطی که جامعه با شیوع ویروس کرونا مواجهه است بحث عمده ما در این فضا «امید» است. این نخستین بلا نیست که تجربه می‌کنیم از طرف دیگر در این بحران، کشور ما تنها نیست. در بحران‌های اینچنینی توجه به دو امر بسیار یاری رسان است؛ یکی «دعا» و دیگری «دوا» که یکی «آرامش» می دهد و دیگری «آسایش تن». دعا و دوا اکنون دو بال عبور ما از این بحران هستند و هیچ یک جای دیگری را نمی‌گیرد. پیشگیری آگاهانه و علمی در کنار دعا و آرامش بسیار اهمیت دارد. هیچگاه ذهن‌ ناآرام و ناامید نمی‌تواند دوای خوبی برای دردهایش بیابد.

5. در شرایط بحرانی، یکی از خطرهای که هر جامعه‌ای را می‌تواند تهدید کند افتادن در دام نیهیلیسم، سرگردانی و تا حدی فروپاشی نظام ارزشی است؛ اینها خطرات احتمالی چنین شرایطی است و باید تا حد زیادی نسبت به آن هشیار بود.
نکته‌ای که در این فضا، نباید فراموش کرد این است که جامعه و هموطنان‌مان باید از این حادثه به سلامت عبور کنند.  بدخلقی‌های یکدیگر را که می‌تواند ناشی از یکجانشینی باشد، درک کنند و به برقراری ارتباطات خانوادگی از طریق شبکه‌های اجتماعی بپردازند. این ایام همچنین می‌تواند فرصت خوبی برای تأمل و بازاندیشی در زندگی‌مان باشد. بنابراین این فرصت را باید غنیمت شمرد و از آن به بهترین وجه بهره گرفت.

انتهای پیام