نزاع تراریخته: از تبلیغات تلویزیونی تا پیشنهاد همکاری به خبرنگار

پریسا صالحی، انصاف نیوز: تبلیغ روغن غیر تراریخته یکی از تبلیغاتی است که تا همین چند روز پیش در ساعات مهمی از روز در تلویزیون دیده می‌شد. محصولات تراریخته محصولاتی هستند که برای ایجاد تغییرات در گیاهان در آنها دست‌کاری زنتیکی صورت گرفته است. مضر بودن یا نبودن محصولات تراریخته مساله‌ای است که هنوز اجماعی در مورد آن وجود ندارد و مورد اختلاف موافقان و مخالفان تراریخته است. این اختلاف تا حدی است که هردو طرف از وجود مافیا یا منتفعینی در طرف مقابل می‌گویند. اتفاقی که خبرنگار انصاف نیوز نیز در سیر تهیه‌ی گزارش با آن برخورد کرد.

خبرنگار انصاف نیوز برای پیگیری مسئله‌ی محصولات تراریخته و اینکه آیا شرکت‌ها حق دارند تبلیغی علیه محصولات تراریخته یا غیرتراریخته کنند به یک مرکز تحقیقاتی رفت تا با یکی از موافقان محصولات تراریخته به گفت‌وگو بپردازد. این شخص که روز قبل از این گفت‌وگو متن خود را برای خبرنگار ارسال کرده بود، از او خواست تا یک ملاقات حضوری هم داشته باشند. این فرد در این ملاقات ابتدا مبلغی را با عنوان عیدی به خبرنگار داد که با امتناع از گرفتن آن، پیشنهاد همکاری با سایت مرکز را مطرح کرد. این مسئله گرچه از سمت موافقان تراریخته رخ داد اما می‌تواند موید وجود جریانی باشد که روشن شدن موضوع محصولات تراریخته را برنمی‌تابند. متن مصاحبه با او به دلیل اتفاقات پیش آمده در طی مصاحبه از متن گزارش حذف شد.

زهرا خوشحالی، دکترای مدیریت رسانه و سردبیر سلامت نیوز و علی شمس، روزنامه‌نگار حوزه‌ی علم نیز به سوالات ما در مورد این محصولات و تبلیغات صورت گرفته در صداوسیما پاسخ دادند. خوشحالی مخالف محصولات تراریخته است و می‌گوید اگر کسی می‌گوید محصولات تراریخته بد است، موافقان آن با اینهمه امکاناتی که دارند بیایند و بگویند خوب است. او می‌گوید چندین استاد دانشگاه به خاطر مخالفت با این محصولات از دانشگاه اخراج شده‌اند. علی شمس که موافق این محصولات است نیز می‌‌گوید مخالفان تراریخته که جریان اصلی آن آتش‌زنندگان کتاب هاریسون هستند تا وقتی این محصولات وارد می‌شد سکوت کرده بودند و حالا که تولید می‌شود به نفع واردکنندگان از آن انتقاد می‌کنند. او همچنین معتقد است در صداوسیما باید امکان پاسخگویی به شاکیان داده شود.

زهرا خوشحالی: اساتید منتقد تراریخته از دانشگاه اخراج شدند

خوشحالی در مورد تبلیغات روغن طبیعت به انصاف نیوز گفت: «دیگر این تبلیغ پخش نمی‌شود؛ نمی‌دانم جلوی آن گرفته شد یا خودشان تصمیم گرفتند. یک هفته‌ای می‌شود که این تبلیغ را عوض کردند که در آن در مورد تراریخته چیزی گفته نمی‌شود، اما در تبلیغات سطح شهر هنوز در مورد تراریخته نبودن تاکید می‌کنند اما در تلویزیون دیگر نه. نمی‌دانم این فشار دوستان عاشق تراریخته بوده یا خودشان عوض کردند. هر فردی لازم است بداند که چه می‌خورد و برای همین لزوم برچسب‌گذاری در همه‌ی کشورهای دنیا از طرف مخالفان تراریخته پیگیری می‌شود.»

او در ادامه افزود: «وقتی شخص بداند چه می‌خواهد و مواد مورد استفاده چه چیزهایی هستند خودش می‌تواند انتخاب کند. الان موضوع روغن مطرح است اما قبلا موضوع برنج یا پنبه‌ای که دستمال کاغذی یا پوشک بچه یا پد بهداشتی برای خانم‌ها می‌شود و خطراتی می‌تواند داشته باشد مطرح بود. اینها ثابت شده است و مقالات آن وجود دارد، مهم این است که مصرف‌کننده مطلع باشد. حالا آن تبلیغات می‌خواهد این موضوع را برجسته کند.

اگر یک درصد احتمال داشته باشد که فلان محصول احتمال ایجاد سرطان را بالا می‌برد، خانواده حق دارد که بداند یا برچسب آن باشد و انتخاب کند. اینکه در تلویزین روی تراریخته نبودن آن تاکید کنند، شیوه‌ی تبلیغاتی است. حتما آنها هم متوجه شدند که الان مردم روی موضوع حساس هستند.

الان اینهمه مریضی وجود دارد، کرونا از همه بدتر، آلودگی هوا و کلی بیماری‌های ژنتیکی و غیره هم هست. خب آن چیزی که شخص می‌تواند انتخاب کند تا از بار خطری که به خانواده منتقل می‌شود کم کند، چرا انتخاب نکند؟ به نظر من هر عقل سلیمی این را می‌گوید. قبلا روغن نسترن و خیلی‌های دیگر بودند که برچسب‌گذاری کرده بودند و در فضای مجازی هم خیلی در مورد آن صحبت می‌شد. زمانی که ما کمپین نه به تراریخته‌ها را اجرا می‌کردیم، خیلی‌ها مجبور شدند برچسب‌گذاری کنند. خبر ندارم هنوز به جدیت پیگیری می‌شود یا خیر اما فکر می‌کنم کمی رها شده است.

روغن یکی از مواردی است که مردم مصرف می‌کنند اما مهم این است که آن شرکت تبلیغاتی الان فهمیده که مردم نسبت به این موضوع حساس هستند، حالا چرا بقیه از این حساسیت احساس ناراحتی می‌کنند یا اینکه مردم دوست ندارند از محصولات تراریخته مصرف کنند و ترجیح می‌دهند محصولات غیرتراریخته مصرف کنند.»

خوشحالی با اشاره به تلاش‌ها برای تراریخته کردن برنج گفت: «روغن یک بخشی از ماجرا است. اینها داشتند تلاش می‌کردند برنج را تراریخته کنند. برنج قوت غالب غذای ایرانی‌ها هستند. کسی که قوت غالبش دست‌کاری ژنتیکی شده بیشتر ممکن است در معرض خطر قرار بگیرد. مثلا در مورد ذرت ممکن است خیلی مصرف نشود، اما اینها تلاش می‌کنند که به خاطر منافع اقتصادی برنج که غذای اصلی مردم است را تراریخته کنند. هیچ کشوری در دنیا این کار را نکرده، چرا چین این کار را نکرد؟ اینهمه هم جمعیت دارد، اینهمه در ماجرای کرونا در مظان اتهام هستند که غذاهایی مثل خفاش و مورچه‌خوار می‌خورند. ولی حاضر نشدند غذای اصلی مردم را که برنج است دست‌کاری ژنتیکی کنند و سر سفره‌ی مردم ببرند. خط تولید آن را هم دارند ولی حاضر نشدند. چرا؟ اینها سوالاتی است که هر عقل سلیمی می‌پرسد و می‌گوید اگر قرار بود خوب باشد اول از همه آنها برای سیر کردن شکم مردم این کار را می‌کردند.»

او در ادامه اضافه کرد: «بین مخالفان تراریخته من خیلی کارخانه‌دار و غیره ندیدم. این شرکت هم که از این موضوع استفاده می‌کند، این موضوع برایش آیتم تبلیغاتی بوده که می‌خواسته از این مسئله هم استفاده کند ولی مخالفان تراریخته بیشتر اساتید دانشگاه یا محقق هستند. در این سال‌ها که کار کردم کسی را بین مخالفان ندیدم که به شکل منافع اقتصادی داشته باشد.

موافقان تراریخته چنان کردند که چندین استاد دانشگاه اخراج شدند. کسی که معلم است و یک حقوق دانشگاهی دارد به خاطر یک حرفی که یک جا زده اخراج شده است. خیلی از اساتید تغذیه جرئت نمی‌کنند در این مورد حرف بزنند. دکتر … چند سال پیش اخراج شد.

مخالفان تراریخته می‌گویند وقتی دنیا با تردید به این موضوع نگاه می‌کند چرا ما کشورمان را موش آزمایشگاهی کنیم. این هم که می‌گویند به خاطر کاهش گرسنگی و اینکه دولت‌ها نمی‌توانند غذای مردم را تامین کنند دست‌کاری ژنتیکی می‌کنند. همین الان هم که تراریخته‌ها هستند هم که اینهمه جمعیت گرسنه وجود دارد. در سازمان ملل، آژانس برنامه‌ی جهانی غذا وجود دارد که هدف آن به صفر رساندن گرسنگی است، اگر قرار بر این بود آنها از تراریخته‌ها مصرف می‌کردند. هزینه‌های آن هم خیلی پایین نیست که فکر کنید با هزینه‌ی پایین می‌شود آن را تولید کرد و به یک گروهی داد. دکتر … می‌گفتند نماینده‌ی اتیوپی حاضر نشد به خاطر مبارزه با گرسنگی در کشورش محموله‌ی تراریخته را قبول کند و جلسه را ترک کرد. این مسائل شک و شبهه‌ها را بیشتر می‌کند.

اگر از وقتی که تراریخته وارد ایران شد، کار علمی تحقیقاتی شروع شده بود الان بعد از بیست سال، با قاطعیت می‌توانستیم بگوییم بخوریم یا نخوریم. چرا بعضی از کارهای تحقیقاتی می‌ترسند؟ بیشتر کارهای تحقیقاتی هم دست موافقان تراریخته است. دادسرای رسانه چندین بار من را با شکایت موافقان تراریخته خواست و به من می‌گفتند که تعهد بده که در مورد تراریخته ننویسی. خب من می‌گویم بد است شما با اینهمه امکانات بگویید خوب است بعد مردم انتخاب کنند. هدفمان این است که برچسب روی محصول زده شود. مردم اگر خواستند بخرند نخواستند نخرند. تبلیغات هم می‌کنیم ما می‌گوییم بد است شما بگویید خوب است. این مساله‌ی واضحی است نمی‌دانم چرا اینقدر ناراحتشان می‌کند.»

شمس: موقع واردات ساکت بودند

علی شمس در این مورد به انصاف نیوز گفت: «این تبلیغ به صراحت محصولات تراریخته را ناسالم و مضر معرفی می کند. صرف نظر از اینکه بیشتر شرکت‌های تولید روغن، واردکننده‌ی دانه‌های روغنی تراریخته یا روغن خام ذرت، سویا یا کلزای تراریخته هستند و پس از روغن‌کشی، روغن تصفیه شده و حتی کنجاله سویای تراریخته وارداتی را به نام تولید داخل و با برندهای ایرانی به فروش می‌رسانند، چیزی که تبلیغات اخیر این برند روغن نباتی را تا این حد حساسیت برانگیز و جنجالی کرده تاکید آن بر سالم نبودن و خطرناک بودن محصولات تراریخته به خصوص برای کودکان است. این ادعا بیش از همه اعتماد عمومی به نهادهای حاکمیتی متولی سلامت و امنیت غذایی شهروندان را تهدید می کند؛ آن هم در روزهایی که در اوج همه‌گیری کروناویروس و اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، نیازمند بیشترین اعتماد و همراهی مردمی با نظام سلامت هستیم.

در پی پیشرفت‌های کشور در حوزه مهندسی ژنتیک و دستیابی به فناوری تولید ملی محصولات تراریخته که می‌تواند کمک شایانی به بخش کشاورزی و بهبود وضعیت امنیت غذایی کشور باشد، هجمه‌ی رسانه‌ای شدیدی علیه این فناوری و اعضای هیات علمی و محققان فعال در این حوزه به راه افتاده است. این جریان مشکوک با انتشار گسترده‌ی شایعات و مطالب غیرواقع علیه این محصولات و ایراد انواع اتهامات اقتصادی، امنیتی و … علیه پژوهشگران پیشکسوت و شاخص این حوزه در فضای مجازی و برخی رسانه های خاص، تلاش کرده ضمن ایجاد ترس و وحشت نسبت به سلامت محصولات تراریخته که سال‌ها است سهم قابل توجهی از سبد غذایی اقشار مختلف مردم را در اختیار دارند پژوهشگران به ویژه دانشجویان را مرعوب کنند و آنها را از پرداختن به فناوری های راهبردی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی دلسرد کنند.»

او با انتقاد از مخالفان تراریخته اضافه کرد: «نکته‌ی جالب در مورد جریان به اصطلاح مخالف محصولات تراریخته در کشور که اتفاقا چهره های شاخص آن، این روزها به واسطه‌ی سوزاندن کتاب مرجع پزشکی هاریسون و نسخه‌های مضحکی مثل روغن بنفشه که برای مبتلایان پاندمی ویروسی اخیر پیچیده‌اند، شهرت بین المللی هم پیدا کرده‌اند، این است که به رغم سیل واردات محصولات تراریخته از سال‌ها قبل و هشدارهای مکرر پژوهشگران و انجمن‌های علمی بیوتکنولوژی و ایمنی زیستی درباره ضرورت نظارت بر محصولات وارداتی، کمترین واکنشی از این جریان شنیده نمی‌شد اما به مجرد اینکه محققان داخلی زمینه‌ی تولید داخلی این محصولات و مهار واردات لجام گسیخته‌ی محصولات خارجی را فراهم کردند و منافع وارداتچی‌ها را به خطر انداختند ناگهان زیر علم مخالفت با محصولات تراریخته با ادعاهای غیرعلمی و طرح تئوری‌های مضحک مبتنی بر توهم توطئه به میدان آمدند تا با هراس افکنی و سلب امنیت روانی مردم و فشار بر مسئولان و جامعه علمی جلوی تولید داخلی این محصولات را بگیرند.

جریان مخالف محصولات تراریخته که در سال‌های اخیر با پشتیبانی کامل صداوسیما از تمام ظرفیت‌های رادیو و تلویزیون در قالب انتشار اخبار غیرواقعی، برنامه‌ها و گزارش‌های تخریبی، حضور دائمی در برنامه‌های زنده، تولید و پخش فیلم‌های به اصطلاح مستند و میزگردهای مهندسی شده و جهت‌دار بهره برده است، ظاهرا به تازگی متوجه شده که ظرفیت بالایی برای تشویش اذهان عمومی علیه محصولات تراریخته در قالب آگهی‌های بازرگانی در رادیو و تلویزیون وجود دارد که تاکنون مغفول مانده بود و تلاش دارد از این فرصت هم با تمام توان استفاده کند.

نمونه‌ی شاخص تبلیغات ضد فناوری مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته، آگهی های در حال پخش یک شرکت تولیدکننده‌ی روغن خوراکی در تعطیلات نوروزی و خانه نشینی کرونایی جاری است که با ادعای غیرتراریخته بودن محصولات خود، به صراحت روغن های تراریخته را ناسالم معرفی می کند. این در حالی است که سازمان بهداشت جهانی، انجمن های علمی و موسسات مستقل و دولتی متولی غذا و دارو در سراسر دنیا در سلامت و ایمنی کامل محصولات گیاهی حاصل از مهندسی ژنتیک اتفاق نظر دارند و مصرف این محصولات تقریبا در تمام کشورهای جهان به جز چند کشور انگشت شمار مجاز است.»

شمس در ادامه اضافه کرد: «در صدر کشورهای تولیدکننده و مصرف کننده محصولات تراریخته نام آمریکا دیده می‎شود که یکی از پیشرفته‎ترین سیستم های کنترل سلامت غذا و دارو را دارد. کانادا، ژاپن و کشورهای مختلف اتحادیه‎ی اروپا هم از دیگر بازارهای عمده مصرف محصولات تراریخته هستند. در حالی که به اذعان مسوولان دولتی بیش از ۹۵ درصد روغن خوراکی کشور وارداتی است، عمده‌ی دانه‌های روغنی موجود در بازار جهانی و طبعا روغن های موجود در سبد غذایی مردم ما هم تراریخته است.

به این ترتیب ادعای واهی ناسالم بودن محصولات تراریخته در تبلیغات تلویزیونی یک شرکت روغن خوراکی که برخلاف نظر مراجع معتبر بهداشتی و سلامت غذا و با انگیزه کسب سهم حداکثری از بازار روغن خوراکی کشور صورت می گیرد نه تنها اقدامی غیراخلاقی و فریبکارانه علیه سایر تولیدکنندگان روغن خوراکی در کشور است که به معنای متهم کردن سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت به عنوان مرجع قانونی تایید سلامت غذا به عرضه محصولات ناسالم و خطرناک و تزریق هراس و وحشت و تشویش اذهان عمومی در روزهایی است که پاندمی کووید ۱۹ نگرانی و اضطراب بی‌سابقه‎ای را در دنیا ایجاد کرده و مراجع بهداشتی دائما نسبت به تاثیرات سواسترس و اضطراب بر ضعف سیستم ایمنی و بالا رفتن خطر ابتلا به کروناویروس هشدار می دهند.

این تیزر تبلیغاتی که در پربیننده‌ترین زمان تلویزیون یعنی هنگام پخش سریال تلویزیونی پرطرفدار پایتخت از شبکه اول به کرات به نمایش داده می‌شود، اتفاقا بسیار هوشمندانه و حرفه‌ای طراحی شده با تمرکز بر سلامت کودکان به خانواده‌ها تاکید می‌کند اگر بچه‌های خود را دوست دارند باید روغن غیرتراریخته‌ی این شرکت را بخرند. در پایان تیزر نیز با بازی‌ای هوشمندانه با نام شرکت که تداعی کننده طبیعی بودن محصولات آن است این عبارت تاثیرگذار بر مخاطب ناآگاه پخش می‌شود که «تراریخته انتخاب طبیعت نیست، غیر تراریخته یعنی طبیعت» با اینکه از آب آشامیدنی تصفیه شده تا انواع خوراکی‌ها و داروهایی که به طور روزمره استفاده می‌کنیم از جمله روغن های همین شرکت همگی به نوعی غیر طبیعی هستند.

از طرف دیگر، در شرایطی که بسیاری از مصرف کنندگان شاید اسم تراریخته و غیرتراریخته را هم نشنیده باشند که اتفاقا در یکی از تبلیغات در حال پخش این شرکت هم با مشتریانی مواجه هستیم که از تلفظ صحیح تراریخته هم ناتوان هستند تیزرهای این شرکت روغن خوراکی، کنجکاوی و احساس نیاز کاذبی را در مخاطب ایجاد می کنند که از روغن خوراکی این شرکت که در صورت غیرتراریخته بودن هم الزاما برتری‌ای نسبت به روغن های تراریخته ندارد استفاده کنند. به این ترتیب در شرایطی که سایر برندهای روغن خوراکی در کشور طبق قانون و صادقانه و با شفافیت تراریخته بودن محصولات خود را با برچسب گذاری بر محصول اعلام می کنند تبلیغات غیرواقعی این شرکت با القای صریح ناسالم بودن محصولات این شرکت‌ها به غیر اخلاقی‌ترین شکل ممکن به اطمینان مردم و فروش تولیدات آنها لطمه می‌زنند آن هم در شرایطی که بیشتر صنایع و واحدهای تولیدی کشور با افزایش هزینه ها و خطر ورشکستگی و بیکاری کارگران مواجه هستند.»

شمس با اشاره به واکنش سازمان غذا و دارو به این تبلیغ می‌گوید :«تبلیغات مخرب این شرکت نه تنها ناراحتی سایر شرکتهای روغن خوراکی را در پی داشته که همچنان که انتظار می رفت واکنش سازمان غذا و دارو را هم در پی داشته که در نامه ای به شرکت متخلف به تاریخ ۶ فروردین ماه ۹۹ خواهان توقف پخش این تبلیغات شده است.

در این نامه آمده است: «مقتضی است نسبت به توقف پخش تیزر تبلیغاتی محصول روغن خوراکی با نام تجاری از شبکه‌های مختلف صدا و سیما حداکثر ظرف ۲۴ ساعت اعلام نمایید. محتوای تیزر مذکور علاوه بر تشویش اذهان عمومی و دامن زدن به بی‌اعتمادی مردم، می‌تواند آسیب جدی و جبران‌ناپذیری بر روند تولید و فعالیت سایر کارخانجات و تولیدکنندگان محصولات غذایی وارد نماید که مغایر با سیاست‌های کلی کشور در رونق و جهش تولید می‌باشد. بدیهی است در صورت عدم توجه و توقف پخش رسانه‌ای، این اداره‌ کل برابر وظایف قانونی، اقدامات لازم به عمل آورده و در صورت تشخیص و ضرورت، موضوع به مراجع قضایی ارجاع خواهد گردید.»

این تبلیغات نامتعارف که با تکیه بر کم اطلاعی مخاطبان و با هدف ترساندن مردم از محصولات سالم تراریخته برای فروش چند بطری بیشتر روغن خوراکی پخش می‎شود طبعا برای جامعه علمی و بخشی از مخاطبان صدا و سیما هم که متوجه ماهیت مخرب این آگهی بوده‎اند بهت‎آور و ناراحت‎کننده بوده به طوری که در مدتی کوتاه شکایتی با بیش از هزار و ۳۰۰ امضا خطاب به رییس صداوسیما نسبت به آنچه اکاذیب علیه فناوری تولید ملی محصولات تراریخته در قالب این آگهی خوانده شده تنظیم و منتشر شده است.

این شکواییه که به امضای صدها نفر شامل اساتید دانشگاه‌ها، روسای انجمن های علمی مرتبط، پزشکان، متخصصان محیط زیست، روسای واحدهای پژوهشی و پژوهشگاهها، دانشجویان، کشاورزان و سایر اقشار رسیده و رونوشتی از آن به رییس قوه قضاییه ارائه می شود.

نکته ای که در این شکوائیه مغفول مانده یا با اغماض از آن گذشته‌اند این است که تبلیغات نامتعارف این شرکت روغن خوارکی با اصول مختلفی از دستورالعمل و ضوابط تولید تیزر های تبلیغاتی‌ رادیویی و تلویزیونی هم که به وسیله اداره کل بازرگانی صدا و سیما تهیه و در اختیار سازندگان و سفارش دهندگان تیزرهای تبلیغاتی‌ ارائه شده مغایرت روشن دارد و این که تیزری با این همه تخطی از ضوابط چگونه تایید و مجوز پخش گرفته و بعد از اعتراضهای وسیعی که صورت گرفته و حتی پس از دستور صریح سازمان غذا و دارو درباره این تیزر که بازداشت رسانه‎ای گسترده‎ای داشته پخش آنها به اشکال مختلف ادامه یافته جای سوال جدی دارد.

یکی از اصول ضوابط تولید تیزر های تبلیغاتی‌ رادیویی و تلویزیونی این است که در آگهی یک کالا و یا خدمت خاص نباید تلویحاً و یا تصریحاً کالا و خدمت مشابه دیگری نفی شود و یا تلاش شود که موضوع آگهی در مقایسه با دیگر کالاها و خدمات اثبات شود. در اصلی دیگر تصریح شده که آگهی نباید به هیچ وجه متضمن فریب بوده و فراتر از واقعیت کالا یا خدمات مورد نظر را با ادعای خلاف واقع معرفی کند. همچنین از اغراق باید پرهیز شود.

در پی نامه مدیرکل فرآورده های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو خطاب به شرکت مدعی ناسالم بودن روغن های تراریخته که در آن به دلیل تبلیغ منفی علیه سایر شرکتها و تشویش اذهان نسبت به سلامت محصولات تراریخته، توقف و اصلاح محتوای تیزر تبلیغاتی در حال پخش خواسته شده بود، برخی رسانه ها با تیترهایی مثل «وزارت بهداشت خواهان توقف تبلیغ محصولات غیر تراریخته شد»، «طرفداری سوال برانگیز سازمان غذا و دارو از محصولات تراریخته» تلاش کردند این گونه القا کنند که وزارت بهداشت به دلیل مخالفت با تولید محصولات غیرتراریخته به نحوی غیرقانونی علیه این شرکت اقدام کرده است.

کانال‌های تلگرامی جریان ضد محصولات تراریخته هم که این روزها به شدت سرگرم ماهیگیری از دریای آشفته از شیوع کرونا ویروس و بازاریابی و ترویج نسخه‌های محیرالعقول خود برای این بیماری هستند با وارونه نمایی ماجرا و اشک ریختن برای شرکتی که با تبلیغات سرسام آور و نجومی در تلویزیون سعی دارد روغن های عرضه شده توسط شرکتهای رقیب را ناسالم و خود را یگانه ناجی سلامت نسل امروز و فردا معرفی کند، کمپین تبلیغاتی وسیعی برای بازاریابی محصولات این شرکت و تخریب روغن های تراریخته تدارک دیده اند.»

او در ادامه افزود: «اگرچه محصولات تراریخته از لحاظ ایمنی و کیفیت تفاوتی با محصولات تراریخته ندارند ولی در همه‌ی جوامع افرادی هستند که به هر دلیل علمی یا غیرعلمی از جمله تاثیرات روانی تبلیغات منفی علیه محصولات تراریخته که منحصر به ایران هم نیست مصرف محصولات غیرتراریخته را ترجیح می دهند. همان طور که همه ما کم و بیش افرادی را می شناسیم که گیاهخواری را به مصرف غذاهای سالمی که دیگران مصرف می کنند ترجیح می دهند؛ بر همین اساس عرضه‌ی روغن های خوراکی غیرتراریخته اقدامی با ارزش و حتی ضروری است. در شرایطی که موافقان و مخالفان محصولات تراریخته اتفاق نظر دارند بیشتر روغن خوراکی مصرفی کشور وارداتی است و بیش از ۸۰ درصد روغن‌های ذرت و سویا و کلزا تراریخته هستند عرضه‌ی نمونه‌های غیرتراریخته این روغن‌ها اقدام مثبتی در جهت جلب رضایت مصرف‌کنندگانی است که مصرف محصولات غیرتراریخته را ترجیح می دهند اما روشن است در شرایطی که از لحاظ سلامت تفاوتی بین این دو دسته محصولات نیست نباید برای فروش هیچ کدام از آنها سلامتی دیگری را نفی کرد.

یکی از پیشرفت‌های علمی در این حوزه، دستیابی به فناوری ایجاد گیاهان تراریخته یا اصلاح ژنتیکی شده نوین در مراحل مختلف آزمایشگاهی، گلخانه و مزرعه است. اما متاسفانه این موفقیت های افتخارآمیز که باید مورد استفاده برای نجات بخش کشاورزی از تعطیلی کامل و در نتیجه بهبود وضعیت امنیت غذایی کشور قرار می‌گرفت، به شدت مورد هجمه و شایعه‌سازی واردات کنندگان و رسانه های مختلف و در هاله ای از ابهام و تردید قرار گرفته است.

بیشتر هجمه به فناوری بومی سازی شده به نفع واردات اخیرا توسط چند شرکت تولیدکننده‌ی محصولات غذایی مانند روغن در رسانه‌ی ملی صورت می گیرد. لازم به ذکر است که بیشتر شرکتهای تولید روغن، واردکننده‌ی محصولات تراریخته هستند. اغلب این شرکت‌ها دانه‌های روغنی تراریخته و یا روغن خام اقلامی مانند ذرت تراریخته، سویای تراریخته و کلزای تراریخته را از کشورهای مختلف وارد می کنند و پس از روغن کشی، روغن تصفیه شده و حتی کنجاله سویای تراریخته وارداتی را به نام تولید داخل و با برند های ایرانی به فروش می رسانند. بر اساس اطلاع در آخرین جلسه شورای ملی ایمنی زیستی، این شرکت ها با زیرکی تمام و از زبان کارشناسان درخواست حذف الزام به برچسب‌زنی روغن‌های تصفیه‌شده از روغن‌های خام تراریخته را کرده‌اند که مورد موافقت قرار گرفته است. حالا با خیال راحت از نبود الزام های قانونی به تبلیغ غیرتراریخته بودن محصولات وارداتی خود مشغول هستند.»

شمس در پایان گفت: «در این مقطع زمانی با وجود شرایط تحریم حداکثری، واردات گسترده محصولات تراریخته مختلف به کشور اعم از روغن و دانه‌های روغنی برای مصرف انسان و همچنین نهاده های دامی تراریخته اعم از دانه‌ی ذرت، کنجاله‌ی سویا با صرف منابع ارزی به میزان حدود ۱۰ درصد کل واردات کشور (سالانه بیش از ۴ میلیارد دلار) انجام می‌شود. در این روزها کشور نیز دچار شرایط بحرانی شیوع بیماری کرونا است و مردم توصیه به ماندن در قرنطینه خانگی و رجوع به صدا وسیما به عنوان مرجع خبری رسمی هستند. در چنین شرایطی سه شرکت رعنا، تبرک و طبیعت با معرفی محصولات خود در تلویزیون رسمی جمهوری اسلامی به عنوان غیرتراریخته که لازم است با همکاری شرکت‌های تشخیص محصولات تراریخته این ادعا اثبات شود بر خلاف واقع سعی بر القای ناسالم بودن محصولات تراریخته به مخاطب دارند. به طور ویژه شرکت طبیعت با صرف هزینه‌های گزاف و به راه‌های گوناگون به شکل مستقیم محصولات تراریخته را ناسالم و مضر معرفی می کند. مسلما اشاعه‌ی شایعات و تلقین‌های این شرکت‌ها از یک طرف موجب تشویش اذهان عمومی و کاهش اعتبار رسانه‌ی ملی در اذهان می شود و از طرف دیگر بیش از پیش بهره‌مندی کشور از فناوری بذور پیشرفته و کشت و تولید محصولات تراریخته به عنوان تولیدات ملی واقعی را به تعویق خواهد انداخت.

مسلماً این وضعیت به سود وارد کنندگان و به زیان دانشمندان زیست‌فناوری کشاورزی ایرانی تمام خواهد شد. انتشار این اکاذیب به نفع واردات موجب وابستگی بیشتر در حوزه‌ی امنیت غذایی شده و به زیان تولید ملی محصولات تراریخته است. اینها در حالی است که سازمان‌های معتبر بهداشتی در جهان مانند سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و داروی آمریکا، سازمان ایمنی غذای اتحادیه اروپا و غیره بارها سلامت محصولات تراریخته را مورد تاکید قرار داده‌اند و بیش از ۲۰ سال است که در بسیاری از کشورهای جهان و همینطور در ایران و بیشتر در صنایع تولید روغن مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین وزارت بهداشت و سازمان غذا و داروی ایران نیز سلامت محصولات تراریخته را تایید کرده‌اند و اکنون محصولات تراریخته وارداتی با تایید رسمی در سبد غذایی مردم ایران قرار گرفته است.
با توجه به اینکه شرکت‌های رعنا، تبرک و طبیعت با انتشار آگهی‎های فریبنده در رسانه ملی علیه فناوری تولید ملی محصولات تراریخته موجب تشویش اذهان عمومی شده‎اند و با توجه به اینکه نشر اکاذیب در رسانه‌ی ملی صورت گرفته از طریق تلویزیون رسمی ایران نیز کذب بودن ادعای این شرکت‌ها اطلاع رسانی شود. با این ملاحظات، این شرکت ها مشمول ماده ۶۹۸ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مورد مجازات نیز هستند.

همچنین با توجه به نشر اکاذیب در رسانه‌ی ملی انجام شده و در بند ۱۱ ماده ۶ قانون مطبوعات، رسانه‌ها از پخش شایعات و مطالب خلاف واقع منع شده‌اند، چنانچه رسانه‌ای اقدام به نشر اکاذیب کند طبق ماده ۳۰ قانون مطبوعات دارای مسئولیت کیفری است و مطابق ماده ۲۳ همین قانون لازم است در اسرع وقت فرصت پاسخگویی به شکل رایگان در صداوسیما برای شاکی یعنی انجمن های علمی-تخصصی فراهم شود.»

انتهای پیام