بازار سرمایه‌ی دولت
رضا صادقیان، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی با عنوان «بازار سرمایه‌ی دولت» درباره‌ی وضعیت بورس در دو سال اخیر نوشت:
حال بورس همچنان ناخوش و امید مردم برای کسب درآمد از بازار سرمایه و حفظ ارزش دارایی‌های نقدی پس از گذشت دو سال به انتهای خود رسیده است. اعتراض و برگزاری تجمع مقابل سازمان بورس به همین دلیل انجام می‌شود.
از اواخر سال 98 و با تبلیغات گسترده‌ای که توسط شرکت‌های سبد گردان، دولت دوازدهم، مدیران ارشد و میانی اقتصادی دولت، شماری از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری و تبلیغاتی که رد پایی از دولت‌مردان در آن وجود نداشت ولی با سفارش آنان اتفاق افتاده بود، بازار سرمایه به یکباره و در کمال ناباوری و با شتاب غیرقابل باوری اوج گرفت؛ رشد شتابان بورس آنقدر سریع و پرهیجان اتفاق افتاد که حاضران قدیمی بازار چنین رشدی را به یاد نداشتند.
رشد شاخص دقیقا در شرایطی که تحریم‌های ظالمانه روز به روز تنگ‌تر می‌شد و در بازار واقعی تقاضایی برای خرید محصولات نهایی به کمترین میزان خود رسیده بود و شرکت‌های بازرگانی برای صادرات و واردات کالاهای مورد نیاز خود با مشکل روبرو شده بودند، شرکت‌های انبوه‌ساز به دلیل گران شدن مصالح ساختمانی و آهن پروژه‌های خود را متوقف کرده بودند و شیوع ویروس کرونا نیز به این همه گرفتاری‌های ریز و درشت اقتصادی معضلات جدیدی نیز افزوده بود، اما در میانه این اُفت بازارهای مختلف، شاخص بورس بالا و بالاتر می‌رفت و هر روز برخلاف سینگال‌های واقعی بازار سبز پوش بود. اما این همه از تیرماه همان سال دچار رکود شد؛ سال 99 همان سالی شد که بورس بدون دلیل رشد و در همان سال به صورت چشم‌گیری افول کرد. شاخص بورس که برای مدت زمان کوتاهی از مرز 2 میلیون عبور کرد و بسیاری از تحلیل‌گران بازار و خصوصا رسانه‌ها را به وجد آورده بود، به یکباره و با ترکیدن حباب روند نزولی در پیش گرفت. البته قبل از این همه و زمانی که بازار سرمایه سبز پوش بود، برخی از ناظران بازار که بعدها به «حبابیون» معروف شدند بارها و بارها درباره این رشد شتابان به مدیران دولت وقت هشدار دادند، ولی مثل همیشه مدیران به جای گوش سپردن به سخن کارشناسان کار خودشان را کردند.
با شکل‌گیری مجلس یازدهم و روزهای نخست برگزار شدن جلسات علنی مجلس شورای اسلامی، رییس مجلس شورای اسلامی در سخنانی از بهبود یافتن سرمایه‌های مردم و تلاش‌های مجلس سخن گفت؛ بسیاری از صاحبان سرمایه‌های خرد در بازار پس از این سخنان امیدوار شدند که با شکل‌گیری مجلس جدید، بخشی از مشکلات سازمان بورس و آب رفتن سرمایه‌های مردم به سامان شود. رییس مجلس در شهریور همان سال بیان کردند: مجلس مصمم به حمایت و ایجاد ثبات لازم در بازار بورس است. سرمایه‌های موجود در بورس باید به سمت تولید هدایت شود. همچنین در دی‌ماه سال 99 و پس از ریزش‌های مجدد شاخص بازار سرمایه گفتند: این وضعیت بازار سرمایه را هرگز قابل قبول نمی‌دانیم و دولت باید در این خصوص پاسخگو باشد. نمی‌شود، پشت تریبون‌های رسمی از مردم دعوت کرد، تا همه چیز را به بورس بسپارند و بعد با سوء مدیریت در این بازار، به اعتماد مردم ضربه بزنند و سرمایه آن‌ها را کم ارزش کند. تجربه پیش‌رو و نحوه موضع‌گیری نمایندگان مجلس شورای اسلامی و سایر شخصیت‌های اقتصادی و سیاسی نشان داد، اکثر سخنان بدون پشتوانه کارشناسی صورت گرفته است، بنابراین پس از گذشت زمان نه تنها مخاطبان و عموم شهروندان واکنشی به آن نشان نداند و برای مرتبه‌ای دیگر شاهد خروج سرمایه‌ها از بازار سرمایه بودیم.
واقعیت آنکه در سه ماهه پایانی سال 98 و بر اساس گفته‌های مدیر عامل وقت سازمان بورس، روزانه بیش از 11 هزار کد بورسی وارد بازار سرمایه شده است. صاحبان اکثر کدهای بورسی را شهروندانی شکل می‌دادند که تجربه‌ای از سهام، برآورد ارزش سهام‌های مختلف و رشد و افت شاخص کل و چه بسا با هیچ‌کدام از مفاهیم بازار سرمایه آشنایی اندکی نداشتند و تنها براساس شنیده‌ها و تبلیغات انبوه کانال‌های اطلاع‌رسانی و رسانه‌های نزدیک به دولت وارد این بازار شده بودند. بنابراین خیلی طبیعی بود که با هر نوسان کوچکی اقدام به فروش سهام کنند؛ برای این افراد کسب سود مهم بود، سودی که به میزان اندکی و متوسط حاصل شود و پس از آن با فروش سهام دارایی‌های نقدی خود را افزایش و یا حفظ کنند.
سیاست‌گذاری اقتصادی در هر کشوری ارتباط مستقیم با سیاست‌های کلان همان دولت دارد، بازار سرمایه نیز بخشی از سیاست‌های یک دولت را به نمایش می‌گذارد. بنابراین و از نگاه مخاطبان سیاست‌های خرد می‌بایست با سیاست کلان دولت وقت هم‌خوانی داشته باشد. نمی‌توان در بازه زمانی و درست در هنگامه‌ای که اقتصاد کشور با مشکلات کوچک و بزرگ روبرو، تورم در تمام حوزه‌های اقتصادی حاضر، ارزش زمین و مسکن به صورت پیوسته در حال افزایش و بازار ارز و طلا با نوسانات شدید و رو به افزایشی روبرو است، این همه را نادیده پنداشت و تنها بازار سرمایه را به ساحل امن رساند. دولت دوم حسن روحانی گمان کرد با جذب دارایی شهروندان بدون در نظر داشتن حفظ اعتماد مردم می‌توان اقتصاد کشور را در حالت عادی نگاه داشت، در صورتی که نه تنها این ایده به واقعیت پیوند نخورد، بلکه بازار سرمایه به بحرانی جدید در اقتصاد کشور مبدل شد. بحرانی که هنوز حل نشده باقی مانده است.
انتهای پیام
