هشدارهای یک جامعه‌شناس نسبت به تهدیدهای اجتماعی
«به طور مشخص، تقابل رخ داده بین جامعه هنرمندان و پزشکان هم‌چنین مشاجره قلمی و لفظی بین نشریه یالثارات و برخی هنرمندان، شواهدی از بروز چنین شکاف‌های اجتماعی و تضادهای هنجاری هستند»
یک جامعه‌شناس با توجه به مسائل اجتماعی به وجود آمده در ماه‌های اخیر، نسبت به خطر فروپاشی اجتماعی میان اقشار مختلف جامعه هشدار داد.
دکتر حامد بخشی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: مسائل اجتماعی به وجود آمده در ماه‌های اخیر نشانه‌های هشداردهنده‌ای از به وجود آمدن شکاف‌های اجتماعی و کشمکش‌های میان سنخ‌های اجتماعی مختلف است که تهدید بزرگی برای جامعه به شمار می‌رود و در صورت تداوم می‌تواند به فروپاشی اجتماعی جامعه منجر شود.
وی ادامه داد: به طور مشخص، تقابل رخ داده بین جامعه هنرمندان و پزشکان هم‌چنین مشاجره قلمی و لفظی بین نشریه یالثارات و برخی هنرمندان، شواهدی از بروز چنین شکاف‌های اجتماعی و تضادهای هنجاری هستند.
این جامعه‌شناس گفت: به طور مثال آنچه در مورد روند درمان مرحوم کیارستمی رخ داد منجر به تقابل و کشمکش بین جامعه هنرمندان و پزشکان و در نتیجه پیامدهای نگرشی و رفتاری میان این دو سنخ شده است، چنانچه حتی شایع شد که پزشکی از درمان یکی از هنرمندان فعال در این کشمکش سر باز زده است.
بخشی با بیان این‌که این شایعه، مستقل از صحت و سقم آن، نشانگر ادراک اجتماعی تقابل بالا میان این دو سنخ در نزد جامعه است، افزود: به عبارت دیگر از نظر مردم جامعه، بخش قابل توجهی از نخبگان جامعه(که هر دو گروه، جزء مراجع هنجاری جامعه نیز به شمار می‌روند) دارای نگرش منفی نسبت به یکدیگر شده‌اند و به همین ترتیب، توهین نشریه یالثارات به جامعه هنری کشور منجر به واکنشی از برخی از اعضای این جامعه شد که این کشمکش در حال حاضر در شبکه‌های اجتماعی در حال تبدیل به کشمکش بین دو دسته از افراد جامعه با حجاب اسلامی و عکس آن است که این امر برای جامعه و انسجام آن آسیب‌زاست.
وی تصریح کرد: در جامعه یک فرد ملتزم به حجاب اسلامی کامل باید با فردی که چنین التزامی را ندارد تعامل گرم و مناسبی داشته باشد و به عنوان دو عضو از یک جامعه در کنار یکدیگر هم‌زیستی مسالمت‌آمیز و هم‌افزایانه‌ای داشته باشند، اما در صورتی که تقابل بین این دو دسته برقرار شود، شاهد اهانت هر دو دسته به یکدیگر و در نتیجه صدمه به انسجام اجتماعی و کارکردهای جامعه خواهیم بود.
عضو هیأت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی با عنوان این‌که در نظریه پارسونز، یکی از جامعه‌شناسان، جامعه از چهار خرده‌نظام اقتصاد، سیاست، اجتماع و فرهنگ تشکیل شده است، گفت: اختلال در عملکرد هر کدام از این خرده‌نظام‌ها، موجب اختلال در عملکرد جامعه می‌شود.
وی ادامه داد: خرده‌نظام اجتماعی آن چیزی است که انسجام اجتماعی بین افراد و گروه‌های جامعه را حفظ می‌کند و بقای یک جامعه منوط به وجود تعامل‌های همگرا بین افراد و گروه‌های جامعه است و هرچه یک جامعه منسجم‌تر باشد در مقابل آسیب‌ها، مخاطرات محیطی و اجتماعی مقاوم‌تر خواهد بود.
بخشی با عنوان این‌که دورکیم نیز با توجه به انسجام اجتماعی به عنوان یک عنصر اساسی برای حفظ و بقای جامعه، دو نوع انسجام اجتماعی مکانیکی و ارگانیک را مطرح می‌کند که به ترتیب در جوامع سنتی و مدرن نمود پیدا می‌کند، گفت: یک راه انسجام جامعه در جوامع با انسجام مکانیکی، پاسداشت فرهنگ به صورت یک الگوی واحد نگرش و رفتار در بین همه افراد جامعه است که به تبع، تضعیف فرهنگ یا خلل در وحدت آن و ظهور خرده فرهنگ‌ها موجب تضعیف انسجام اجتماعی خواهد شد.
وی اضافه کرد: با این حال، دورکیم نیز یکی دیگر از جامعه‌شناسان سرشناس، نوع دیگری از انسجام اجتماعی را در جوامع مدرن مطرح می‌کند که از قضا این انسجام اجتماعی بر تفاوت‌های فرهنگی متکی است، هم‌چنین در جوامع جدید نوع دیگری از انسجام وجود دارد که دورکیم آن را انسجام ارگانیک می‌نامد که در این جوامع، انسجام اجتماعی نه از شباهت‌ها که از نیاز مبتنی بر تفاوت افراد و سنخ‌های جامعه پدید میآید.
این جامعه‌شناس گفت: در چنین جوامعی تفاوت‌های فرهنگی درون یک جامعه، دیگر تهدیدی برای انسجام اجتماعی آن تلقی نمی‌شود بلکه بازتاب نوع انسجام اجتماعی آن جامعه است و تلاش برای برقراری وحدت الگوهای فرهنگی در جامعه‌ای که مبتنی بر انسجام ارگانیک است، نه تنها موجب انسجام اجتماعی نمی‌شود بلکه مخل و تضعیف‌کننده آن است.
بخشی با بیان این‌که جامعه ما از بسیاری جهات ساختار انسجام ارگانیک متناسب با جوامع مدرن را دارد، اظهار کرد: امروزه بعضا شاهد آن هستیم که تلاش می‌شود یک فرهنگ واحد، بر تمام بخش‌های جامعه حاکم شود، از این رو تاکید بیش از حد بر حفظ وحدت و یکپارچگی فرهنگی(به معنای الگوهای نگرشی و رفتاری جامعه) منجر به صدمه دیدن وجه اجتماعی جامعه شده و توجه بیش از حد به خرده نظام‌های سیاست و فرهنگ موجب غفلت از وجه اجتماعی جامعه شده است.
خطر فراموشی وجه اجتماعی جامعه
عضو هیأت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی ادامه داد: حتی در طرح‌های پژوهشی و اجرایی، مکرر دیده شده که اساسا وجه اجتماعی را با وجه فرهنگی یکسان می‌انگارند و از آنجا که وجه فرهنگی در اولویت است، بررسی وجه اجتماعی جامعه به فراموشی سپرده می‌شود.
این جامعه‌شناس گفت: امروزه وجه اجتماعی جامعه در برخی کج‌روهای مشهور اجتماعی نظیر طلاق و اعتیاد خلاصه شده است، در حالی که مباحث به مراتب مهم‌تری در این زمینه هست که مجموع جامعه و نه فقط عده محدودی را متاثر می‌سازد.
بخشی تصریح کرد: کشمکش‌های حوزه سیاسی نباید به وجه اجتماعی کشیده شود، به این معنی که این کشمکش‌ها و تقابل‌ها نباید موجب کشمکش و تقابل میان افراد جامعه به عنوان یک شهروند شود، خرده‌نظام سیاسی تحمل سطحی از کشمکش را دارد که این سطح قابل تحمل به وجه اجتماع نیست و منجر به فروپاشی آن می‌شود.
انتهای پیام
