در اهمیت یار دوازدهم!

ابوالفضل نجیب، روزنامه‌نگار در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است نوشت:

آنچه از واکنش ها در کف خیابان و در ذهنیت اجتماعی در قبال سه مسابقه ایران در جام جهانی می توان ارجاع داد بر سه گونه واکنش به سه نتیجه متفاوت حکایت دارد. این سه واکنش را با کمی ملاحظه و مسامحه می توان به انفعالی، اعتدالی (نظارتی) و اعتراضی تعبیر کرد. هر سه واکنش را البته و الزامن می باید در پیوند و ارتباط مستقیم با موضع گیری رسانه های اصولگرا و بخصوص روزنامه کیهان ارزیابی کرد. به این ترتیب اولین واکنش جمعی در قبال شکست سنگین مقابل انگلستان را به نوعی می توان انفعالی تلقی کرد. ناشی از احساسی پارادوکسیکال که البته در پیوند با تیتر روزنامه کیهان و اتهام بی غیرتی به بازیکنان و صرفن به دلیل نخواندن سرود جمهوری اسلامی قابل فهم و تامل بود.  این انفعال فارغ از همه توهین هایی که روزنامه کیهان تحت عنوان وطن فروش و یا فریب خورده رسانه های خارجی متوجه معترضین می کند، اما غیر مستقیم بازیکنانی که سرود جمهوری اسلامی را نخوانده در جبهه مشترک امریکا، اسرائیل، عربستان و وطن فروشان داخلی و خارجی قرار می دهد. تیتر کیهان به نوعی تاکیدی است بر همسویی بازیکنان تیم ملی با مردمی که پیش از آن تیم حاضر در جام جهانی را تیم حکومتی تلقی می کنند. موضع کیهان اما تا حدود زیادی این ذهنیت را اگر نه تغییر که به دلیل توهین روزنامه کیهان دچار شک و تردید می کند. سکوت مردم بعد از شکست سنگین در مقابل انگلستان ناظر بر این ادعا می باشد.

درست در نقطه مقابل عکس العمل اعتراضی مردم که فرمانده سپاه به جشن نیابتی دشمنان نظام تعبیر کرده است. اشاره ام به اظهارات اخیر فرمانده سپاه است که در واکنش به جشن و شادی مردم به شکست در مقابل امریکا گفته است؛ «در شکست تیم فوتبال ایران به نیابت از دشمنان در کشور جشن می‌گیرند» که اگر چنین بود شکست سنگین و تحقیرآمیز مقابل انگلیس می توانست بهانه ای مناسب‌تر برای برگزاری این جشن باشد.

واکنش دوم مردم را به صورت انفعالی پس از پیروزی در مقابل ولز شاهد بودیم. زمانی که مردم ناظر شادی های مهندسی شده در چند نقطه محدود در تهران بودند. هر چند روزنامه کیهان بر خلاف واقعیت و طبق روال اصرار داشت آن را به سراسر شهرهای ایران تعمیم دهد. تغییر لحن غیر منتظره تیتر اول کیهان و اطلاق با غیرت ها و عذرخواهی شریعتمداری از بازیکنان تیم ملی و اینبار به صرف خواندن سرود جمهوری اسلامی، شیطنتی آگاهانه بود به قصد تحریک مردم و تشدید ذهنیت حکومتی بودن تیم ملی با هدف رودرو قرار دادن بازیکنان با مردم.

اما آنچه باعث واکنش های اعتراضی و بعد از شکست مقابل امریکا و به تعبیر فرمانده سپاه جشن نیابتی مردم گردید، باید در پیوند با همین شادی های مهندسی شده و بطور مضاعف تصاویر پخش شده نیروهای نظامی که باتوم و پرچم به دست بر روی خودروهای ضدشورش در میان جمعی اندک با ظاهری به تعبیر گزارشگر روزنامه اعتماد غیر مردمی مشغول پایکوبی بودند، ارزیابی کرد. با این توضیح که  سهم تیترهای شیطنت‌آمیز و تحریک کننده و توهین‌آمیز روزنامه کیهان و تا اینجا همچنان محفوظ است. اما واکنش گسترده اعتراضی و به تعبیر فرمانده سپاه جشن نیابتی مردم که به نوعی در تقابل با جشن سازماندهی بعد از پیروزی بر ولز معنی دار و تامل برانگیز می شود، اگر چه در صورت ظاهر نشان از شادمانی خیابانی، اما ماهیتی اعتراضی داشت. نوعی واکنش به تعبیری انتقامجویانه از سوی عواطف جریحه دار شده، در عین حال مردد و متناقض در رابطه با تیم ملی که علی القاعده می باید روح و هویت ملی و مهمتر رنج مشترک مردم را نمایندگی کند، که این بار اقتدارگرایان آشکارا و عامدانه کمر به مصادره تمام قد آن بسته و موفق به این مهم شده بودند.

نکته جالب این که یادداشت نویس روزنامه کیهان نیز ناگزیر خبر از گستردگی عکس العمل اعتراضی مردم بعد از شکست مقابل امریکا می دهد و به دلیل ابعاد این واکنش خودجوش قادر به انکار آن نیست. بگذریم از اینکه کیهان نویس به شیوه قدیمی همچنان معترضین را مشتی وطن فروش و اجیر شده و در بهترین تعبیر فریب خورده رسانه های معاند و بیگانه معرفی می کند. درست در تقابل با موضع فرمانده سپاه که در اظهاراتی گلایه‌آمیز بر مردمی بودن این جشن تاکید دارد.

مواضعی به شدت متناقض اما نه چندان غیرمنتظره، که البته معمول و مسبوق به سابقه است.

استفاده ابزاری و سیاسی از ورزش و فوتبال در میان مسئولان سیاسی اگر چه به موارد انگشت شمار و به مثابه راهبرد برای برون رفت از بحران ها و چالش های سیاسی و اقتصادی محدود می شود. اما آنچه در طی دو هفته اخیر از جانب حاکمیت و مردم شاهد بودیم، پدیده ای کاملن منحصر به فرد و به نوعی تکرار ناشدنی در حافظه تاریخی ثبت خواهد شد.

انتهای پیام