آمار و ارقام كاسبی با تحريم: 268 هزار میلیارد تومان
اعتماد در گزارشی نوشت: ١٥ درصد تجارت بين‌المللي ايران به جيب كاسبان تحريم مي‌رفت. اين را ولي‌الله سيف، رييس كل بانك مركزي ايران گفته است. اين عدد ساده نشان از رانت بزرگي دارد كه مدت‌ها در جيب كساني بود كه تحريم‌ها را به بازاري براي تجارت غيرقانوني خود تبديل كرده بودند. كاسبان تحريم حالا عبارت شناخته شده‌اي در ادبيات اقتصادي ايران است. پيش از اين رييس‌جمهور نيز وقتي مي‌خواست درباره مخالفان برجام توضيحاتي ارايه كند به كاسبان تحريم اشاره كرد و سرنخ‌هايي از آنها ارايه داد. كساني كه از آب گل آلود تحريم اقتصاد ايران، ماهي‌هاي بزرگي شكار كردند و تلاش‌هاي‌شان براي به نتيجه نرسيدن برجام قابل توجه بود.
سيف، رييس كل بانك مركزي ايران حالا نشاني دقيق‌تري را از آنها ارايه كرده است. مي‌گويد ١٥ درصد از مراودات خارجي و بين‌المللي ايران به جيب كساني رفت كه لقب كاسبان تحريم را در دوران پساتحريم از آن خود كرده‌اند.
رمزگشايي از سخنان رييس كل بانك مركزي ايران چندان دشوار نيست.
سال گذشته مبادلات تجاري بين‌المللي ايران در حوزه صادرات و واردات غير نفتي ٨٣ ميليارد و ٩٠٠ ميليون دلار و در حوزه نفتي ٣٣ ميليارد دلار گزارش شده است. به اين ترتيب با توجه به گردش مالي ١١٧ ميليارد دلاري تجارت خارجي ايران، سهم ١٥ درصدي كاسبان تحريم از اين رقم به ٥/١٧ ميليارد دلار مي‌رسد. براي روشن‌تر شدن اين عدد مي‌توان مبناي ريالي را در نظر گرفت. با احتساب قيمت هر دلار ٣٠٠٠ تومان(متوسط قيمت دلار دولتي و آزاد)، كاسبان تحريم سهمي در حدود ٥٢ هزار ميليارد دلار از تحريم‌ها سود برده‌اند. رقمي بسيار قابل توجه. تحريم‌هاي غربي عليه ايران از سال ١٣٩١ شدت گرفت. با توجه به گردش ٥٩٦ ميليارد دلاري تجارت خارجي ايران در اين چهار سال، كاسبان تحريم سودي در حدود ٨٩ ميليارد دلاري از قبل مضيقه‌اي كه براي اقتصاد ايران ايجاد شد، اندوختند. تبديل اين عدد به تومان نشان از سود غيرقانوني ٢٦٨ هزار ميليارد توماني گروهي خاص دارد كه در اين دوره فعاليتي چشمگير داشتند.
در جدول زير حجم تجارت خارجي ايران در سال‌هاي تشديد تحريم‌ها مشخص شده است.
ولي‌الله سيف حالا بازگشت تسويه حساب‌هاي بين‌المللي ايران به شبكه بانكي را دستاورد مهم دولت يازدهم توصيف مي‌كند؛ دستاوردي كه سود غيرقانوني ٢٦٨ هزار ميليارد توماني گروهي خاص را قطع كرده است. وي در نشست اقتصاد مقاومتي گفته است: تسويه حساب در رابطه با مبادلات تجاري كشور از بازار سياه پرهزينه و پرخطر به سمت نظام بانكي از ديگر دستاوردهاي دولت يازدهم در بحث ايجاد آرامش اقتصادي است، در حالي كه هزينه كاسبان تحريم ١٥ درصد هزينه تجارت بين‌المللي و خارجي كشور بود.
او تاكيد كرد: دستاورد ناشي از آرامش اقتصادي و تعادل و جلوگيري از نوسانات ارزهاي خارجي در كشور ما آثار مثبت خود را داشته و فضا را براي حركت در مسير اقتصاد مقاومتي باز كرده است.
سيف اضافه كرد: نظام بانكي بعد از انقلاب اسلامي همواره مورد تقاضا بوده، اما از اين ابزار توسعه و ساماندهي اقتصادي در گذشته به خوبي استفاده نشده است و انباشتي از مشكلات را نظام بانكي با خودش به همراه دارد.
نكات مهم سخنان سيف در كرمان تنها به كاسبان تحريم محدود نشد. وي درباره ميزان وابستگي به نفت و بحران‌هاي آتي و گذشته توضيحاتي دقيق ارايه داد.
وي گفت: در سال‌هاي ٩١ و ٩٢ و اوايل سال ٩٣ شاهد نرخ‌هاي متفاوت ارز بوديم و نمي‌توانستيم بفهميم چه خبر است و در اين شرايط عده‌اي از سرمايه‌گذاران در لاك خود فرو مي‌روند و عده‌اي هم به سمت كسب درآمدهاي بادآورده حركت مي‌كنند كه هيچ زايندگي و ارزش افزوده‌اي براي اقتصاد به وجود نمي‌آيد.
رييس بانك مركزي ادامه داد: آرامش در اقتصاد كشور وجود دارد و فضا را براي فكر كردن به آينده كشور و استان باز كرده است.
وي يادآور شد: ايجاد آرامش اقتصادي يكي از بزرگ‌ترين دستاوردهاي دولت يازدهم است و عظمت برجام و تلاش دولت در صحنه بين‌المللي نبايد موجب فراموشي اين دستاورد شود.
سيف توضيح داد: دو برابر شدن حجم صادرات نفت، آغاز رشد اقتصادي و باز شدن ارتباطات بين‌المللي نظام بانكي كشور از دستاوردهاي دولت يازدهم در بخش ايجاد آرامش اقتصادي بود.
٤٥ درصد دارايي‌هاي بانك‌ها غير قابل استفاده است
وي از دارايي‌هاي منجمد غيرقابل استفاده به عنوان يكي از مشكلات نظام بانكي نام برد و متذكر شد: ٤٥ درصد دارايي‌هاي نظام بانكي در انجام وظيفه اصلي اين نظام غيرقابل استفاده است.
سيف گفت: طلب بانك‌ها از مردم حدود ١٣ تا ١٤ درصد است كه اين رقم در ابتداي كار دولت يازدهم حدود ١٥ درصد بود.
وي ادامه داد: اجراي طرح تحول بانكي حركتي به سمت برگرداندن ظرفيت بانك‌ها به جايگاه خود و توانمندسازي است.
رييس كل بانك مركزي جمهوري اسلامي بيان داشت: حمايت و در مسير قرار دادن تسهيلات نظام بانكي براي تحقق اهداف اقتصادي و اقتصاد مقاومتي و اصلاح نظام بانكي را در دستور كار داريم.
سيف گفت: مشكلات نظام بانكي شامل مشكلات ترازنامه‌اي و مشكلات سوددهي و زيان‌دهي است.
وي ادامه داد: نظام بانكي طي سال گذشته ٤١٧ هزار ميليارد تومان تسهيلات اعطا كرده است كه ٥٠ درصد آن تسهيلات تمديد شده بود.
سيف با تاكيد بر جلوگيري از هدررفت منابع آب عنوان كرد: بانك مركزي در دولت يازدهم براي جلوگيري از هدررفتن تسهيلات بانكي در فعاليت‌هاي بدون بازده اقتصادي گام برمي‌دارد.
وي گفت: نظام بانكي بايد در مسير حمايت از ايده‌هاي جديد در استان كرمان حركت و عمل كند و پيش‌بيني ما اين است كه ٤٦٠ هزار ميليارد تومان تسهيلات نظام بانكي كشور در سال جاري باشد. رييس كل بانك مركزي جمهوري اسلامي اضافه كرد: مقاوم كردن اقتصاد در برابر تكانه‌هاي خارج كشور از مهم‌ترين اهداف اقتصاد مقاومتي است.
سيف بيان داشت: بخش مسكن پيشران اقتصاد كشور است و در سال جاري رشد مسكن آغاز شده و افزايش ٣٠ درصدي معاملات مسكن در تهران را شاهد هستيم. وي ادامه داد: وابستگي بودجه به نفت بين ٣٠ تا ٣٥ درصد است و بخشي از منابع اصلي كشور از طريق صادرات كالاي غيرنفتي تامين مي‌شود.
انتهای پیام
