تامل یک افغانستانی بر بیانیه مشترک چین و ایران درباره‌ی طالبان
رستم روشنگر، تحلیلگر افغانستانی، در یادداشتی با عنوان «تاملی بر بیانیه مشترک رئیسان جمهوری چین و ایران»، در فیسبوک خود نوشت:
رییسان جمهوری چین و ایران در بیانیه‌ای مشترکی که در پایان سفر رییس جمهوری ایران به چین منتشر شده، از طالبان افغانستان خواسته اند که یک دولت فراگیر تشکیل دهد. در این بیانیه به رد استانداردهای غربی حقوق بشر و دموکراسی نیز اشاره شده است. در مورد همین دو موضوع تأمل می‌کنیم.
نکته اول، دولت فراگیر طالبان؛
در این مورد لازم است که کشورهای منطقه چند نکته زیر را بدانند:
１- طالبان اراده‌ای به تشکیل دولت فراگیر ندارند.
２- طالبان توان تشکیل دولت فراگیر را ندارند.
３- طالبان معنای دولت فراگیر را نمی‌دانند.
４- طالبان مامور شده اند که دولت انحصاری فرد ملی تشکیل دهند.
５- بسیاری از نیروهای سیاسی و نظامی ضد طالبان که نماینده اکثریت مطلق مردم افغانستان هستند، حاضر نیستند که تحت حاکمیت طالبان در حکومتی مشارکت کنند که بعد اسم آن دولت فراگیر گذاشته شود.
６- یک تعداد عناصری که فریب شعار دولت فراگیر را خواهند خورد یا به هر حال به همین بهانه در حکومت طالبان مشارکت خواهند جست، افراد کارآمد و متعهد سیاسی نیستند که با حضورشان در حکومت، حکومت معنای فراگیر را کسب کند. اینها عده‌ای بی‌تعهد و جواسیس خارجی هستند که فرقی با طالبان ندارند.
７- طالبان از یک برنامه قومی-پشتونیستی در سیاست‌گذاری راهبردی پیروی می‌کنند که تشکیل دولت فراگیر به معنای مشارکت عادلانه اقوام غیرپشتون در حکومت، در تضاد با این برنامه راهبردی است. طالبان دولت فراگیر را شرکت سهامی می‌خوانند و در ترمینالوژی سیاسی پشتونیستی که طالبان تابع کور آنند، از دولت فراگیر و تامین عدالت اجتماعی به عنوان ملوک‌الطوایفی یا وجود جزایر قدرت یاد می‌شود.
８- اشرف غنی احمدزی، رییس جمهوری فراری افغانستان که قدرت را به طالبان سپرد، برای همین این کار را کرد که یک حکومت نسبتا مشارکتی و فراگیر را لغو و به‌جای آن یک حکومت تک قومی پشتونیستی جبار را بنشاند. بنابراین حکومت انحصاری قومی-مذهبی یک اصل زیربنایی طالبان است و علیه آن کاری نخواهند کرد.
９- پندار ما نیروهای ضد طالبان ضد انحصار، ضد تبعیض‌قومی این است که چین و ایران می‌دانند که ماهیت طالبان چیست اما بخاطر منافع خود از نوعی تجاهل عارفانه در این خصوص کار می‌گیرند که در درازمدت حاوی خطرهای جدی به کل منطقه است.
۱۰- خواست ما نیروهای ضد طالب اما این است که چین و ایران به عنوان دو همسایه افغانستان از بازی چندگانه و رضایت دادن به یک حاکمیت تروریستی و جبار بالای مردم افغانستان دست بردارند و به یک سیاست معقول که متضمن صلح و ثبات دایمی در افغانستان و منطقه باشد، روی بیاورند. لازمه این سیاست این است که مردم افغانستان را کمک کنند تا طالبان را سرنگون و یک نظام مردمی را جایگزین آن بسازند.
نکته دوم، استانداردهای غربی حقوق و بشر و دموکراسی؛
１- دموکراسی و حقوق بشر شرقی و غربی ندارد.
２- درست است که امریکا و غرب استفاده ابزاری از دموکراسی و حقوق بشر کردند و این دو ابر ارزش جهانی را در یک مقطع خاص زمانی بخاطر منافع‌شان زیر پا کردند اما دموکراسی و حقوق بشر گناهی ندارند.
３- در افغانستان چند قومیتی یگانه راه تامین ثبات تحقق دموکراسی و ارزش های حقوق بشری است.
４- شمایان (مسئولان چین و ایران) به‌خوبی می‌دانید که نبود دموکراسی و حقوق بشر در کشورهای‌تان چه دردسرهایی برای‌تان درست کرده و چقدر برای حفاظت [سیستم‌های بسته] خود در برابر موج‌های دموکراسی خواهی و حقوق بشر خواهی آسیب پذیر هستید هزینه می‌کنید. اگر شما دموکرات و معتقد به حقوق بشر می‌بودید شاید پول‌های هنگفتی که صرف مبارزه با دموکراسی و حقوق بشر می‌کنید، برای توسعه کل منطقه کافی بود. خلاصه این که نسخه‌ای که برای خودتان شفابخش نبوده به ما ننویسید.
５- درست است که مردم افغانستان اکنون خیلی زخم خورده و ناتوان شده‌اند و شما بسیار مایلیید که این همه بدبختی افغانستان را به پای دموکراسی و حقوق بشر و به تعقیب آن به پای امریکا و غرب که رقبای شما هستند، بریزید اما واقعیت چیز دیگری است.
６- دموکراسی و حقوق بشر به افغانستان ضرر نرسانیده‌اند. مشکل افغانستان عدم تامین دموکراسی و حقوق بشر است. مشکل افغانستان استبداد قومی و دینی است. مشکل افغانستان طالبان و تفکر طالبانی است. شما در تقویت این تفکر و این مشکل کمک کننده بودید.
７- امریکا و غرب و دموکراسی با هم قابل تفکیک هستند. هر رذالت امریکا را نباید پای دموکراسی و حقوق بشر نوشت. شما با امریکا دشمنی دارید که حرف جداست اما شهامت این را داشته باشید که ارزش‌های بشری را با منافع اقتصادی و سیاسی دولت‌ها قاطی نکنید.
８- مردم افغانستان خیلی از امریکا ناراضی هستند و یکی از دلایل نارضایتی این است که امریکا به دموکراسی و حقوق بشر متعهد نماند. در این جمله دقت کنید.
９- نارضایتی مردم افغانستان از امریکا را تعبیر غلط نکنید. این نتیجه دلبخواه را از تحول یا توطئه اخیر (به قدرت رسیدن دوباره طالبان در نتیجه یک معامله با امریکا)، که اتفاقا شما را نیز گول زده، بیرون نکنید که گویا مردم افغانستان دموکراسی و حقوق بشر نمی‌خواستند و طالبان تروریست و وحشی را می‌خواستند. این یک اتهام بزرگ و یک رویکرد تبلیغاتی دولت‌های توتالیتر و آزادی‌ستیز علیه دموکراسی، آزادی و حقوق بشر است.
۱۰ – مردم افغانستان طالبان را به قدرت نیاوردند. این گروه در نتیجه رای مردم به قدرت نرسیده است. به قدرت رسیدن دوباره طالبان نتیجه تقابل شما با امریکا در زمینی به نام افغانستان است.
با در نظر داشت نکات فوق، تحلیل بیانیه شما (رییسان جمهوری چین و ایران) این است که شما می‌خواهید بگویید که اگر طالبان چند چهره سیاسی-قومی دیکته شده از بیرون (شاید از طرف شما و شرکای منطقه‌ای‌تان) را در حکومت خود فرصت اجرای ماموریت بدهند، شما آن را به عنوان تامین پیش‌شرط‌های‌تان برای پذیرش طالبان قبول می‌کنید و به حاکمیت ظالمانه طالبان رای تایید می‌دهید.
برای این‌که این کارتان از سوی مردم افغانستان مورد نکوهش قرار نگیرد، به تقسیم و طبقه‌بندی دموکراسی و حقوق‌بشر روی می‌آورید و از دموکراسی غربی و شرقی یا حقوق بشر شرقی و غربی سخن می‌گویید.
مگر ما کدام الگو و نمونه از دموکراسی شرقی داریم که دموکراسی با معیارهای غربی را طبق توصیه پدرانه شما کنار بگذاریم؟ بفرمایید خود شما استانداردهای دموکراسی و حقوق بشر را معرفی نمایید. مگر نه این است که استانداردهای شما با اندکی تغییر همان استانداردهای طالبانی است؟
به عنوان آخرین سخن در این مورد باید گفت که مردم افغانستان به شدت زخم خورده اما حافظه خود را از دست نداده است. ما می‌دانیم که همسایگان ما چه کاری می‌خواهند در این شرایط دشوار با ما انجام دهند.
انتهای پیام
چقدر تلخ
چقدر واقعی
سپاس از متن تحلیلی محکم و عاقلانه ای که نشان از تدبیر تفکر سیاسی نویسنده دارد و بسیار قابل تامل بود .
آرزوی موفقیت و پیروزی و رفاه مردم دو کشور ایران و افغانستان که انشالله با صلح و رفاه اجتماعی مردم مهاجر بتوانند به خانه هایشان بر گردند.
اتفاقی که وجود داره از اساس این است که کسانی طالبان رو به رسمیت میشناسند که عملا فرقی با نظام فکری طالبان ندارد!
اگر ایران به حقوق بشر اهمیت نمی داد الان بیش از 5 میلیون نفر افغان بدون گذرنامه در حال کار و زندگی در ایران نبودند … مثل غربی ها با زور اسلحه نمی گذاشت مهاجرین مظلوم از دست طالبان به ایران فرار کنند.
دوست عزیز حالا چرا از ما توقع دارید که بیاییم نظام شما را سرنگون کنیم؟!! ما ایرانی ها خودمان کم مشکل داریم که حالا به یک جنگ داخلی تمام عیار در بیخ گوش و لب مرزمان دامن بزنیم؟!مگر مدعی نیستید که طالبان یک اقلیت ناتوان است و اکثریت مردم افغانستان دشمن شان هستند؟خب بسم الله خودتان از دوست سابق تان(آمریکا) مثل قبل کمک و اسلحه بگیرید و سرنگونش کنید!سرنگون کردن یک اقلیت ناتوان که کاری ندارد!
جالب است که چند دهه شوروی و آمریکا و ناتو خاک کشور عزیز افغانستان را به توبره کشیده اند اما برخی افغانستانی ها(مثل همین نویسنده) حتی جرئت ندارند که به آنها بگویند که بالا چشمتان ابرو هست!اما بابت مشکلاتشان این ایران است که مقصر است و بنا به عادت هر چند هفته یکبار باید یک لگدی هم به ایران بزنند!باید به نویسنده یادآوری کرد که بنا به اعتراف خود هیلاری کلینتون طالبان و القاعده توسط آمریکا حمایت مالی و تسلیحاتی کامل می شد حالا چی شد این وسط ایران مقصر شد؟!نمک نشناسی و صبر در برابر آن هم حدی دارد جناب!