رضوی‌فقیه در واکنش به شورای میانه‌روها: بعید نیست مردم از آن استقبال کنند

آسیه توحیدنژاد، انصاف نیوز: انصاف نیوز در گفتگویی مختصر با سعید رضوی‌فقیه نظر او راجع به تشکیل شورای میانه‌روها و فراکسیون اقلیت در مجلس شورای اسلامی را پرسیده است. این روزنامه‌نگار سابق و فعال سیاسی اصلاح‌طلب در مورد حضور میانه‌روها در عرصه‌ی سیاسی کشور بر این باور است که موفقیت این‌ها مشروط به داشتن برنامه و استراتژی مشخص و عزمی برای هزینه دادن است و نیز احتمال دارد قشر خاکستری مردم نیز از آنها حمایت کنند.

انصاف نیوز: به نظر شما اساسا چقدر امکان دارد در آینده چنین شورایی شکل بگیرد؟

گمان می‌کنم زمینه‌های پذیرش چنین شورایی هم در میان بخش مهمی از نیروهای سیاسی تاثیرگذار داخلی و هم بین بخش مهمی از مردم، مساعد است؛ اما تحقق و مهم‌تر از آن موفقیت چنین ایده‌ای به تصمیم چهره‌های کلیدی جبهه‌ی اصلاحات و نوع عملکرد آنها بستگی دارد.

انصاف نیوز: چرا چنین تصوری دارید که زمینه برای پذیرش چنین شورایی بین مردم مساعد است؟

قبول دارم که بخش‌هایی از جامعه و نیروهای سیاسی داخلی از اصلاح امور با شیوه‌های اصلاح طلبانه‌ی دو دهه پیش ناامیدند، ولی یکی از علل و اسباب این ناامیدی انفعال و بی‌عملی پیشروان و رهبران جنبش اصلاحی و عدم انسجام و هماهنگی در این جبهه است.

بنابراین اگر یک اقدام موثر و یک گام رو به جلو مشاهده شود، احتمال واکنش مثبت جامعه به این اقدام را کم نمی‌بینم. به علاوه ما در ایران با یک طیف خاکستری مواجهیم که هنوز در مورد اینکه باید نسبت به فرایندهای اصلاحی امیدوار بمانند یا اینکه از آن عبور کنند و در مسیر تغییرات پرشتاب قدم بردارند تصمیم نگرفته‌اند. در واقع این طیف منتظر است تا ببیند شرایط کشور به چه سمت و سویی پیش خواهد رفت. از آنجایی كه اعتراضات چندماهه اخیر تقريبا فروكش كرده است احتمال اینکه این بخش خاکستری نیز به یک جریان جدی و پر قدرت برای مطالبه‌ی اصلاحات ساختاری امیدوار شود و گرایش پیدا کند وجود دارد.

انصاف نیوز: برخی معتقدند این بخش خاکستری از این اشخاص و در واقع هر شخصی که مسئولیتی داشته ناامید است؛ شما چطور فکر می‌کنید؟

نه من و نه شما بدون داده‌های جامع و تحلیل دقیقشان نمی‌توانیم ارزیابی و قضاوتی دقیق از نگرش‌ها و گرایش‌های طیف‌های مختلف جامعه داشته باشیم و با قاطعیت مشخص کنیم اکثریت جامعه‌ی ایران الان چه تحلیلی از شرایط دارند و چه تصمیمی می‌خواهند بگیرند. تنها چیزی که ما در ماه‌های اخیر دیده‌ایم این بوده که بخشی از جوانان کشور اعتراض خود را به شکل خیلی رادیکال در خیابان مطرح کردند؛ ولی رفتار بخش‌های زیادی از جامعه را هنوز ندیده‌ایم. با این همه از آنجا که در شرایط کنونی راه حل در دسترس دیگری به عنوان بدیل جدی شورای میانه‌روها وجود ندارد، چندان هم مستبعد نیست که مردم به این شورا اقبال نشان دهند.

پیش از این هم چنین اتفاقی افتاده است؛ مثل مجلس پنجم یا به عنوان نمونه‌ی گویاتر انتخابات ریاست جمهوری سال 92.

انصاف نیوز: این شورا چه کارکردهایی می‌تواند داشته باشد؟

به نظرم مهم‌ترین کارکرد شکل‌گیری چنین شورایی احیای امیدواری به تغییرات از طریق اصلاحات ساختاری و با رهبری داخلی است؛ به گونه‌ای که نیروهای طرفدار اصلاحات بتوانند حول این محور مجتمع شوند و دوباره به یک نیروی تاثیرگذار سیاسی بدل شوند. توجه داشته باشیم که طی چند سال اخیر هیچ پرچم مشخص و شاخصی نبوده که نیروهای حامی اصلاحات حول آن جمع شوند.

شورا می‌تواند در جایگاه همان پرچمی باشد که نقش تجمیع و انگیزش طرفداران اصلاحات را ايفا كند. البته به شرط آنکه برنامه‌ای واقع بینانه برای اصلاحات جدی و عمیق و ساختاری داشته باشند.

انصاف نيوز: به نظرتان آیا امکان دارد این شورا به طور غيرمستقيم بر روندهای جاری سیاسی تاثیر بگذارد؟

بله، این امکان هم وجود دارد كه بصورت غيرمستقيم اعمال نفوذ كنند؛ مثلا خط مشی‌های کلان را مشخص کنند و مطالبات را به نحوی صورت‌بندی کنند که در میان بخش مهمی از بدنه‌ی جامعه اجماع تازه‌ای شکل بگیرد.

به سخن دیگر این شورا می‌تواند موجب شکل‌گیری گفتمان تازه‌ای در سپهر سیاسی ایران شود و به عنوان یک ستاره‌ی راهنما، جهت‌گیری‌های اساسی را برای جامعه تعيين كند. تشکیل این شورا و عملکرد درست و سنجیده‌ی آن می‌تواند بخش‌های خاکستری جامعه را هم جذب کند و موجب شود آنها از تردید بیرون بیایند و تصمیم بگیرند. این همان اتفاقی است که در سال‌های 76، 88 و 92 هم افتاد.

انصاف نيوز: به نظرتان چه طیف‌هایی از اصلاح‌طلب‌ها از اين شورا حمايت خواهند كرد؟ و كدام حمايت نخواهند كرد؟ اين عدم حمايت چه دليلی می‌تواند داشته باشد؟

اگر منظورتان هواداران احزاب اصلاح طلب است، به نظر من تقريبا همه‌ی اين‌ها همراه خواهند شد. به اين دليل كه رهبران این احزاب بالطبع رویای بازگشت به وضعیت طلایی سابق را در سر دارند؛ یعنی زمانی که ستاره اقبالشان در اوج بود. تقریبا همه‌ی بدنه‌ی آنها نیز هنوز چشمشان به دهان پدربزرگ‌ها و رهبرانشان است که چه می‌گویند. این‌ها با وجود مواضع شخصی رادیکالی که در محافل خصوصی یا رسانه‌های عمومی از خود بروز می‌دهند همچنان به تصمیمات رهبران اصلاحات پایبندند و از آنها دنباله روی می‌کنند.

به نظرم مشکل اصلی در حمایت یا عدم حمایت اصلاح طلبان از این شورا نیست، بلکه مشکل اصلی اراده و توانایی برای مطالبه و پیگیری اصلاحات ساختاری و داشتن برنامه‌ی مشخص در این زمینه است. بدون این سه مولفه این شورا کامیاب نخواهد بود. پیگیری جدی برنامه‌های مشخص برای اصلاحات ساختاری نه تنها برای اصلاح طلبان بلکه برای جمهوری اسلامی هم آخرین فرصت است.

انصاف نیوز: بر خلاف نظر شما به نظر می‌آید غالب اصلاح طلبان ابا دارند از اینکه از آبروی خود برای حمایت از میانه‌روها که نزد بعضی از مردم محبوبیتی ندارند مایه بگذارند. اصلا‌ح‌طلبان ترجیح می‌دهند برای حفظ محبوبیت خود نزد مردمی که می‌گویند نه اصلاح‌طلب و نه اصولگرا از میانه‌روها حمایت نکنند.

اینگونه ژست‌های رادیکال مآبانه‌ی اصلاح طلبان شرمگین را نباید خیلی جدی گرفت. ما قبلا هم این تجربه را داشته‌ایم که در سال 88 بسیاری از آنان رادیکال شدند و از جمهوری اسلامی عبور کردند، ولی مجددا در انتخابات سال 92 شرکت کردند و با آقای روحانی که اصلاح طلب هم نبود و هیچوقت هم ادعای اصلاح‌طلبی نداشته است، دولت ائتلافی تشکیل دادند، آن هم از موضع پایین. الآن هم ممکن است این اتفاق بیافتد. البته بحث بر سر ممکنات است نه آنچه واقع خواهد شد. با توجه به تجربیات ربع قرن گذشته چندان امیدوار نیستم که سران جبهه‌ی اصلاحات بتوانند به طور منسجم دور هم جمع شوند و اجماع کنند و قدم‌های محکم و بلند برای احیای اصلاحات بردارند. البته ما همه محکومیم به امیدواری. بنابرین امیدوارم تشکیل شورای مورد نظر شما منشا اتفاقات خوبی باشد.

انصاف نیوز: به نظر شما تشکیل چنین شورایی به نفع یا ضرر چه جریان‌هایی خواهد بود؟

به نظرم به نفع مردم و اکثریت خاکستری‌ جامعه است که هنوز تصمیم خود را نگرفته‌اند. در مقابل تشکیل چنین شورایی به ضرر نیروهای تندرو و بی‌منطقی است که خواهان رفتن جمهوری اسلامی به هر قیمتی‌اند حتی به قیمت ویران شدن ایران. به خصوص نیروهای خارج از کشور که سعی می‌کنند فرآیندهای سیاسی داخل ایران را به بن‌بست بکشانند تا خودشان امکان میدان‌داری بیابند. آنها دنبال این هستند که هیچ راه‌حل‌ داخلی وجود نداشته باشد تا خودشان را بعنوان بخشی از راه‌حل جابزنند و کسی مزاحم و مانع کسب و کارشان نشود. منافع قدرت‌هایی كه از اين اپوزیسیون حمايت می‌كنند هم در همين شيوه است كه مركز ثقل تغييرات ايران از داخل به خارج منتقل شود.

انصاف نیوز: نظرتان راجع به تشکیل یک فراکسیون اقلیت در مجلس متشکل از میانه‌روها با رهبری مثلا پزشکیان که شناخته شده هم هست، برای یک سال باقی مانده چیست؟

این هم اتفاق خوب و موثری می‌تواند باشد. اما شرط کامیابی چنین ایده‌ای وجود آگاهی و اراده و جدیت در عمل است. یک فراکسیون اقلیت حتی اگر ده نفره باشد، به شرط داشتن اراده و انگیزه‌ی جدی و آمادگی پرداخت هزینه، می‌تواند چشم‌انداز روشنی را در مبارزات پارلمانتاریستی و احیای امید مردم به خانه ملت ترسیم کند. اگر فراکسیون اقلیت استراتژی مشخصی برای فعالیت داشته باشد می‌تواند به اندازه‌ی اکثریت موثر باشد چون به هر حال اینها صدای بخشی از جامعه هستند و می‌توانند از طریق رساندن سخن خود به گوش مردم تاثیرگذار باشند و درواقع کاتالیزور جریان‌هایی در انتخابات مجلس آینده باشند.

انصاف نیوز: آیا در جلب اعتماد مردم هم موفق خواهند بود؟ در چه صورتی؟ تا به حال که نتوانسته‌اند چنین کنند؟

بله، درصورتی که صادقانه و شجاعانه به عنوان نماینده‌ی مردم از حقوق آنها دفاع کنند و به شکل عملی نشان دهند که در همین چارچوب‌ها هنوز می‌توان انتقاد کرد و هنوز می‌توان از حقوق مردم دفاع کرد. اگر در انتخابات آینده این اقلیت تبدیل به اکثریت شود چه بسا بتواند سرنوشت کشور را تغییر دهد. البته تحقق چنین آرزوهایی مستلزم ظهور عقلانیت و دلسوزی در بخش‌های بالادستی حاکمیت است. اگر آنها عمق بحران و به تعبیر درست‌تر فاجعه را درک نکرده باشند معلوم نیست راه حل امیدبخشی باقی مانده باشد.

انتهای پیام