سقوط از قدرت

رضا صادقیان، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی با عنوان «سقوط از قدرت» نوشت:

سقوط هواپیما رهبر گروه واگنر که پیش از این با نام ارتش فاتحان در روسیه شناخته می‌شد، نمایی روشن‌تر، بدون روتوش و بی‌تعارف از رویکردهای پیدا و پنهان قدرت است.

قدرت به معنای مهمترین مفهوم در دانش سیاسی، برای افرادی که به کانونی‌ترین نقاط آن نزدیک شده‌اند هیچ وقت بدون فایده، عارضه‌های عام و خاص و بی هزینه نبوده است. سخن گفتن از قدرت و چیستی آن چیزیست متفاوت با جهان واقعی. از منظری قدرت بسیار لذیذ، خوش طعم، خوشایند و دلچسب است و از نگاهی بسیار تلخ و بدمزه. خصوصا برای آنان که روزگاری در قدرت بوده‌اند و حال از قطار آن با حیله‌هایی پنهان و نمایان پیاده شده‌اند.

قدرت هم ارتقاء می‎بخشد، هم سقوط را قسمت فرد می‌کند و هم اینکه مرگ آرام و با شکوهی را برای افراد رقم می‌زند. مرگ‌های با جمعیت بسیار، انبوه مردمان و چهره‌های نام‌آشنا و بدرقه‌ای ماندگار و گاه مرگ‌هایی که خانه‌ای بزرگ و خلوت و بدون یار و همراهی، حتی ترک شده توسط فرزندان و دوستان دیرینه.

قدرت می‌تواند به سادگی یک فرد عادی را از پله‌های ترقی بالا بکشد. آشپز را ریاست بخشد و رئیس سابق را روانه پاکبانی کند. پاکبان را پاسبان و نیروهای نظامی را کشاورز. قدرت به معنای عام آن می‌تواند کارمند یک سازمان فرتوت را با اهمیت جلوه بدهد و امکان تسهیل در دست یافتن به خدمات، امکانات، منابع مالی، ارتقاء جایگاه حقوقی و کسب مقام اجتماعی را برای همان کارمند همچون داستان‌های دوستی پسر شاه و دختر فقیر فراهم ‌کند. حتی زمینه‌های هوش اجتماعی را برای یک فرد مهیا می‌سازد؛ اما این همه تا زمانی است که فرد رشد یافته الزامات قدرت را به درستی و خوبی درک کند. زیاده‌خواهی بیشتر نکند، جایگاه خود را به همان اندازه که بوده و هست متوجه شود، به جایگاه سایر قدرت‌ها یورش نبرد، سودای جایگاه‌های بالاتر را در سر نپروراند و در حوزه منافع مالی نگرش توزیعی را برای نزدیکان خویش و دوستان سابق در اولویت کارها قرار بدهد.

در ماجرای سقوط هواپیمای رهبر واگنر تفاوت چندانی نمی‌کند ارتقاء دهندگان سرآشپز در گذشته‌های نه چندان دور دخیل بوده‌اند و یا جاسوس‌های آمریکا با دستکار در هواپیما این حادثه را رقم زدند تا جایگاه روسیه را در اوکراین و سایر مناطق دارای بحران تضعیف کنند؛ آنچه مهمتر از این همه به نظر می‌رسد حذف شدن یکی از موثرترین، پرنفوذترین و جنگجوترین افراد و خصوصا ساختارهای جنگی در معادلات جهان امروز است، نهادی که نام ارتش فاتحان را تا قبل از سرپیچی از فرامین یدک می‌کشید و حال در محل تولدش سقوط کرده است. در چنین حادثه‌ای اینکه کدام کشور و یا سیاست پس از این سقوط هواپیما رهبر واگنر قدرت بیشتری را کسب خواهد کرد دارای اهمیت است.

انتهای پیام