عبدالکریم سروش: مسئله‌ی انتخابات معلق و لاینحل مانده‌است

عبدالکریم سروش، روشنفکر دینی، با اشاره مباحث مطرح‌شده درباره‌ی انتخابات یازده اسفند گفت: از یک طرف می‌بینیم پاره‌‌ای از نیک‌خواهان که به امانت و درستکاری آنها اطمینان دارم، نامه‌ای نوشته‌اند و امضا کرده‌اند که از حق انتخابمان نباید بگذریم و از این تنها روزنه‌ای که باز است استفاده کنیم بلکه بتوانیم مختصر تغییری ایجاد کنیم. از آن طرف بزرگانی مثل آقای تاج‌زاده که در امر سیاست مجتهد است و دوستان ایشان به صراحت می‌گویند ما در این انتخابات شرکت نمی‌کنیم چون هیچ روزنه‌ای باز نیست و روزنه‌‌گشایی هم ممکن نیست؛ طرفی نخواهیم بست بلکه طرف مقابل، طرف خواهد بست. 

به گزارش انصاف نیوز، بخشی از دیدگاه‌های مطرح‌شده از سوی آقای سروش در ویدئویی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده‌است، را در ادامه ‌می‌خوانید.

«در ایام اخیر، چهل و پنجمین سالگرد انقلاب اسلامی را داشتیم که به دلیل ناکام‌ماندن وعده‌های انقلاب، جز آه و اندوه و افسوس سخن چندانی برای گفتن نیست.

فقیهان ما با داشتن کتب فقاهتیِ زیر بغل، چنان گرد بی‌اعتنایی بر جهانیان افشاندند و توهم استغنا آنها را برداشت که گمان بردند از تمام جهانیان در تدبیر ملک، تنظیم نظام و در اداره‌ی امور بهتر می‌فهمند. لذا به دستاوردها و تجربه‌های بشری پشت کردند.

همه‌ی ما باید عقل‌هایمان را کنار یکدیگر بگذاریم. «عقل را عقل دیگر یار کن/ امرهم شوری بخوان و کار کن» در غیر این صورت کارها ناقص و ناتمام خواهند ماند و اعوجاج سراسر کشور را فرا خواهد گرفت و سوء مدیریت ما را به تباهی و هلاکت خواهد افکند.

من درباره‌ی انتخابات پیش‌رو سخنی نمی‌گویم. به یکی از دوستان گفتم اینجا ما گرفتار آنتی نومی کانت شده‌ایم. کانت چهار آنتی نومی را به میان آورد تا نشان بدهد متافیزیک یعنی دانش مابعد‌الطبیعه ناممکن است. آنتی نومی یعنی مسائل لاینحل‌‌اند چون از دو طرف له و علیه آنها دلیل داریم و نمی‌توانیم در این میان داوری قطعی کنیم که حق و باطل کدام است. یکی از آنتی نومی‌های کانت را مثال می‌زنم که قصه‌ی حدوث و قدم عالم است که جهان ابتدایی داشته‌ یا نداشته‌است.

این موضوع از فجر فلسفه، میان فیلسوفان مطرح بود و فیلسوفان از هر دو طرف دلایلی می‌آوردند و هیچ‌کدام دیگری را مجاب نمی‌کردند. جناب کانت می‌‌خواست بگوید عقل ما به مابعدالطبیعه نمی‌رسد و بهتر است که آن دانش را رها کنیم چون ورود به آن مثل ورود به ظلمات است و بهتر است به مسائل تجربی و حسی بپردازیم.

من با قیاس به آنتی نومی کانت به دوستان گفتم قصه‌ی انتخابات در کشور حالت آنتی نومی پیدا کرده‌است؛ یعنی طرفین دلایلی دارند و مسئله در این میان معلق و لاینحل مانده‌است. از یک طرف می‌بینیم پاره‌‌ای از نیک‌خواهان که به امانت و درستکاری آنها اطمینان دارم، نامه‌ای نوشته‌اند و امضا کرده‌اند که از حق انتخابمان نباید بگذریم و از این تنها روزنه‌ای که باز است استفاده کنیم بلکه بتوانیم مختصر تغییری ایجاد کنیم. از آن طرف بزرگانی مثل آقای تاج‌زاده که در امر سیاست مجتهد است و دوستان ایشان به صراحت می‌گویند ما در این انتخابات شرکت نمی‌کنیم چون هیچ روزنه‌ای باز نیست و روزنه‌‌گشایی هم ممکن نیست؛ طرفی نخواهیم بست بلکه طرف مقابل، طرف خواهد بست. 

می‌بینیم که در هر سو آدمیان درستکار، نیکخواه، فهمیده و باتجربه‌ای هستند که داوری‌های نقیض یکدیگر دارند. تصمیم با خودِ ایرانیان است. البته به‌‌شخصه در این انتخابات شرکت نخواهم کرد. ببینید وجدان خودتان چه می‌گوید و به همان عمل کنید. 

از آیت‌الله سروش محلاتی یاد می‌کنم که در نوشته‌ای کوتاه و فقیهانه در این زمینه به‌خوبی سخن گفتند. او بدون اینکه بگوید رای بدهید یا نه، می‌گوید رای‌دادن در انتخابات نه از طریق تقلید از مراجع ممکن و معقول است و دیگر اینکه انتخابات نمی‌تواند تابع حکم حاکم یا ولی فقیه باشد. 

این شما و این گوی و میدان و آنچه که مصلحت ملک و ملت است را در نظر بگیرید و اقدام کنیم. امیدوارم [مسئولان] هم قدری عاقلانه بیاندیشند.»

انتهای پیام