مقصد بعدی داعش کجاست؟

به گزارش ایرنا  ‘داعش’ به دنبال باختن قافیه در خاورمیانه، خود را مهیا می کند با انرژی و پویایی بیشتری، این بار در آسیا که بیشترین جمعیت مسلمانان جهان را در خود جای داده است و همچنین در آفریقا ظهور کند.

‘یاروسلاو تروفیموف’ دیدگاه نویس روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال  در سرمقاله خود نوشت: سه سال است که ‘داعش’ خلافت خودخوانده خود را اعلام کرده است و در این مدت زمان به یک شهروند جهانی بدل شده است. این خلافت خودخوانده هرچند در سوریه و عراق متحمل شکستهایی سنگین شده، اما این به معنای آن نیست که قدرت نفوذش در دیگر کشورهای جهان که وفادارانی هم در آنها دارد از بین رفته است.

سیطره نفوذ خلافت خودخوانده داعش که این گروه آنها را ‘ولایات’ خود می نامد، از غرب آفریقا گرفته تا فیلیپین بسط دارد.

‘ابوبکر بغدادی’ سرکرده این گروه در سال 2014 از منبر مسجدی در شهر ‘موصل’ عراق خلافت خودخوانده اش را اعلام کرد و از سرتاسر جهان اسلام برای خود وفادارانی را طلبید.

داعش این پهنای وسیع گستردگی ولایات خودخوانده اش را مرهون سازمانهای شورشی محلی می داند. از نمونه انواع و اقسام این گروهها می توان از ‘بوکو حرام’ در نیجریه و یا ‘ انصار بیت المقدس’ در شبه جزیره ‘سینا’ در نام برد.
در ابتدای امر تصور بر این بود که داعش شکست ناپذیر است و بر همین اساس هم این گروهها خود را زیر درفش علامت جدید داعش معرفی کردند، اما در جذب نیرو و اهدا کننده مالی مستقل عمل می کردند.

اما سایر ولایات داعش تقریبا در دستان گروههای میانه روتر بود مانند ‘داعش خوراسان’ که متشکل از شرورترین عناصر ‘طالبان’ در افغانستان و پاکستان بود .
بعضی از گروهها مانند بوکو حرام؛ بر قلمروات عظیمی احاطه پیدا کردند. سایر ولایات داعش مانند شمال قفقاز در روسیه مشتکل از ستیزه جویانی بود که در خطه های مختلف پراکنده بودند.

این ولایات خودخوانده داعش به دنبال ستیزه هایی در مناطق مورد نظر اظهار وجود و بلافاصله هم بعد از پیروزی وفاداریش را به اعلامیه سال 2014 داعش اعلام می کرد.
داعش اگرچه موصل را باخته است و بزودی ‘رقه ‘ سوریه را، که دومین قطب محکم آن بوده است، از دست خواهد داد، اما این گروه در دوردستها همچنان جنگ افروزی می کند. علتش این است که انرژی پویای ستیزه ها در آنجا، بومی است و ربطی به خاورمیانه ندارد.

‘متیو گیده ره’ کارشناس مسائل تروریسم در دانشگاه ‘تولوس’ فرانسه در این باره می گوید ‘داعش الآن تنها شکستی که در خود احساس می کند، شکست روانی است. حواس این گروهها بسیار جمع است که مبادا به سرنوشت داعش در موصل گرفتار شوند و به همین خاطر درسهای عبرت آموز شکست داعش در موصل را فرا می گیرند’.

در هفته های اخیر که موصل به همت سربازان عراقی از چنگال داعش خارج می شد، وفاداران به داعش در نیمه دیگر کره زمین در تلاش بودند تا شهر ‘ماراوی’ یکی از بزرگترین شهرهای مسلمان نشین را در جزیره ‘میندانائو’ واقع در جنوب فیلیپین تصرف کنند.

این نبرد کماکان جریان دارد.

‘ روهان گوناراتنا’ رئیس ‘مرکز بین المللی تحقیقات خشونت سیاسی و تروریسم’ در دانشگا سنگاپور هم پیرامون این موضوع می گوید ‘داعش یک سازمان بسیار انعطاف پذیر است. داعش یک گروه منفرد نیست بلکه یک جنبش است’.

او ادامه می دهد ‘ جهان هنوز هم یک استراتژی به درد بخور برای مهار کردن، منزوی کردن و از بین بردن داعش ورای مرزهای عراق و سوریه ندارد. به همین علت ما بزودی شاهد گسترش جهانی این گروه خواهیم بود’.
و اما منبع نگرانی اصلی آسیاست. جمعیت مسلمانان در آسیا بسیار بیشتر از خاورمیانه است.
‘ ریچارد جواد حیدریان’ از صاحب نظران سیاسی در فیلیپین می گوید ‘ما باید منتظر محور داعش در آسیا باشیم. فرصتهای داعش در آسیا فوق العاده نامحدود است چون اینجا یک بازاری بزرگ برای داعش است’.

حیدریان اضافه می کند ‘جاهایی مانند میندانائو یک مأمن امن و عالی برای داعش است. مرزها در این ناحیه بشدت پر خلل وفرج هستند و براحتی می توان بین مالزی و اندونزی تردد کرد. اقلیت مسلمان در جنوب فیلیپین مطلقا در شرایط خوبی زندگی نمی کنند و بشدت از اوضاع ناراحتند و همین نارضایتی، منطقه را به یک زیست بوم مناسب برای ظهور و رشد افراط گرایی بدل کرده است’.
اگرچه که مبدأ اصلی ظهور داعش سوریه و عراق بوده است، اما این دو کشور دیگر مانند سابق جذابیتی برای جهادی های بالقوه ندارد؛ اما به هر جهت این سازمان یک نشان ابدی بر پیشانی انواع و اقسام گروههای جنگجو که به پروژه خلافت این گروه ملحق شده اند چسبانده است.

‘محمد امیر رعنا’ رئیس ‘موسسه مطالعات صلح پاکستان’ در این باره می گوید ‘داعش تا همین حالا هم هرچه توانسته انجام داده و به هر چیزی که خواسته خسارت وارد آورده است. داعش تمام گروههای بومی را هم از حیث ایدئولوژی و هم از جنبه عملیاتی، استحاله کرده است. این گروهها با القائات داعش هم رادیکالتر شده اند و هم وحشیتر’.
شکستهای پیاپی داعش در خاورمیانه باعث شده است تا تمام سازمانهای وفادار به آن به تفکر در این بحث بنشینند که آنها تا چه اندازه می توانند وحشی و بیرحم باشند.

همین بحث ها بود که سرمنشاء ایجاد انشعاب در گروه بوکو حرام شده است. این گروه هم اکنون به نام ‘ ولایت غرب آفریقای داعش’ مشهور است. یکی از این دو انشعاب، هرکه را با این گروه همکاری نکند ‘مرتد’ می شناسد و او را سزاوار مرگ می داند. گروه دیگر هم قائل به اعمال خشونتی هر چه تمامتر به مسیحیان و مسئولان دولتی است.
در پاکستان گروهی بتازگی تاسیس شده که متشکل از مبارزان برگشته از داعش است با نام ‘ انصار الشریعه’ پاکستان. این گروه هم همچون آن دیگری، از دست زدن به کشتارهای دسته جمعی علیه مسلمانان عادی پرهیز می کند و منحصرا بر روی ترور افسران پلیس متمرکز شده است.

و حال با ارزیابی همه این واقعیات، جمع بندی کنیم و ببینیم آینده داعش بعد از شکست آن در موصل چگونه خواهد بود.

به باور کارشناسان امر، کلید حل معما، سرنوشتی است که بر سر ‘القاعده’ در پی از دست دادن پایگاهش در افغانستان در سال2001 و 10 سال بعد در پی کشته شدن ‘اسامه بن لادن’ رهبر این گروه آمد.
تمام این وقایع هسته مرکزی القاعده را تضعیف کرد و همه نیرو و تواناییش را برای هدف گرفتن غرب به تحلیل برد. اما وفاداران منطقه ای القاعده یکی پس از دیگری شکوفا شدند و در خیلی از جاها نظیر شمال مالی، سومالی و یمن به موفقیت هایی هم رسیدند.

‘لامیدو مومونی هارونه’ عضو پارلمان نیجر که نماینده شهری در مرز این کشور با نیجریه است و این منطقه همواره هدف حملات بوکو حرام قرار دارد در این زمینه می گوید که مطلقا انتظار ندارد شکست داعش در ‘موصل’ و ‘رقه’ تاثیر چندانی بر حوزه انتخابیه او داشته باشد.

هارونه متذکر می شود ‘جنگی که در این ناحیه وجود دارد مطلقا ربطی به داعش ندارد و صرفا یک درگیری محلی است. منتها، اوضاع و روند سیر تحولات در منطقه؛ بستر بسیار مناسبی برای رشد و پرورش داعش است’.

انتهای پیام