اگر «علی» را نمی‏‏‌آفریدم، برای دختت «فاطمه» هم کفوی نبود!

سعیده ساجدی‌نیا، انصاف نیوز: سال دوم هجری؛ اول ذی‌الحجه: شور و شوق خاصي در شهر مدينه برپاست؛ قلب پيامبر(ص) مملو ا ز شادي و شعف است؛ گویند بیش از 4هزار نفر که بیشتر از مستمندان بودند،برای صرف شام جمع شده‎اند! شب بزرگی است؛ آسمانی‎ترین پیوند زناشویی در حال اتفاق است؛ آری، ازدواج حضرت فاطمه(س) و علی (ع)!

شاید خالی از لطف نباشد که به بهانه‌ی سالروز این پیوند مبارک، اشاره‎ای شیرین و البته پندآموز از ماجرای آسمانی‎ترین پیوند جهان هستی تا کنون یعنی ازدواج حضرت علی(ع) و فاطمه(س) داشته باشیم: اکابر و اشراف قریش که فضل و شرافتی داشتند، خواستگاری می‌کردند،اما رسول خدا(ص) به هیچ یک پاسخ مثبت نمی‎دادند؛ حتی ابوبکر و عمر هم اقدام کردند که پیغمبر(س) فرمودند: امر فاطمه با پروردگار اوست! رازی که سرانجام با خواستگاری امیراامومنین علی (ع) آشکار شد: رسول خدا در منزل ام‎سلمه بود. علی آمد و در زد و پس از داخل شدن و تحیّت و ادب نشست و سر به زیر افکند. ساعتی سکوت کرد؛ حیای علی و عظمت محضر پیامبر چنین اقتضا می‌کرد تا رسول خدا، قفل سکوت را شکست: علی جان! اگر برای حاجتی آمده‎ای، هر چه می‎خواهی بگو!، با آدابی، امیرالمومنین عرضه داشت: پدر و مادرم فدایت باد، از کوچکی در دامان پر مهر شما بزرگ شده‎ام، مرا ادب کردید و از پدر و مادرم بر من مهربانتر بودید و بالاتر از همه خدای تعالی مرا بدست مبارک شما هدایت فرمود و از حیرت و شک بیرون آورد و شما ای رسول خدا بخدا قسم ذخیره من هستید در دنیا و آخرت…، اکنون دوست دارم خانه‎ای داشته باشم و زوجه‌ای انتخاب کنم تا موجب آرامش من باشد و اینک من آمده‎ام تا از دختر گرامی‎ات فاطمه خواستگاری کنم!

از خواستگاری تا ازدواج

رسول اکرم(ص) فرمود: علی جان قبل از تو افراد زیادی از فاطمه خواستگاری کرده‎اند ولی من در چهره‎ی فاطمه، گرفتگی و کراهت می‎دیدم، کمی صبر کن تا برگردم!، به این ترتیب رسول خدا بلند شدند و رفتند نزد فاطمه(س) و فرمودند: فاطمه جان من از خدای تعالی خواسته‎ام که بهترین خلقش با تو ازدواج کند و اکنون علی بن‎ابیطالب که تو سابقه‎ی فضل و اسلامش را میدانی آمده و صحبتی کرده است.فاطمه که یک دنیا حیا و عفت بود، سکوت کرد و رسول خدا فرمود:«الله اکبر سکوتُها اِقرارُها» (کشف الغمة، ج‏1، ص 50) در این هنگام، جبرئیل نازل شد و عرضه داشت: ای محمد، فاطمه را به ازدواج علی بن‏‌ابی‌طالب درآور که خداوند به این ازدواج راضی و خشنود است و این گونه شد که رسول خدا(ص) خبر رضایت را به علی(ع) دادند و این پیوند آسمانی و مطهر رقم خورد!

کفویت در ایمان مهمترین اصل

نکته حایز اهمیت در این پیوند آسمانی که باید به آن اشاره کرد، کفویت در ایمان این دو زن و شوهر معصوم یعنی فاطمه(س) و علی(ع) است؛ چنانکه رسول اکرم(ٌص) در این باره فرمودند: خدایم مرا فرمود که: «لو لم اخلق علیا لما کان لفاطمة ابنتک کفو علی وجه الارض‏» (بحارالانوار، ج‏43، ص‏۹) اگر علی را نمی‏‏‌آفریدم، برای دختت فاطمه روی زمین هم کفوی نبود.

برخی تصور می‌کنند کفویت تنها باید در شرایط ظاهری،مادی و رفاهی جست و جو شود و به این ترتیب توجه به همسویی آرمان‌ها، تمایلات روحی،روانی و معنوی افراد و ارزش نهادن به ویژگی‌های اخلاقی و فرهنگی از جمله مهمترین مواردی است که بطور معمول در ازدواج‌های امروزی مغفول مانده است!

مهریه و جهیزیه

مهریه برگزیده زنان بهشتی و دختر آخرین پیغمبر اولوالعزم و ثروتمندترین زن جهان عرب خدیجه کبری، فاطمه(س) چیزی جز 500درهم معادل 400مثقال نقره نبود! و قابل تأمل‏تر این که:علی(ع) هنگام خواستگاری از فاطمه(س) هیچ در خانه نداشت؛پیغمبر(ص) خطاب به او فرمودند:چه داری؟، امیرالمومنین پاسخ دادند: یک شمشیر، یک شتر و یک زره که رسول‎الله(ص) فرمودند: شمشیرت برای جنگ،شترت برای آبکشی اما زره‏ات را بفروش و اساس زندگی تهیه کن و به این ترتیب علی (ع) 500درهم بهای زره را به پیامبر تقدیم کرد و ایشان نیز مقداری از پول را به سلمان فارسی و بلال دادند و فرمودند: مقداری اسباب و لوازم یک زندگی ساده رابرای فاطمه تهیّه کنند و مقداری را نیز به همسرش امّ‏سلمه داد که عطر و چیزهای زینتی برای فاطمه خریداری کند و بدین گونه جهیزیه‏‌ای ساده حدود 16 یا 19 قلم جنس شامل بالش،حصیر،قدح چوبی،کوزه گلی،آفتابه،دستاس،چادر پشمی،تختخواب چوبی و ….فراهم شد و در این رابطه امیرالمومنین(ع) بعدها فرمودند: از برکت وجود فاطمه دارای همه چیز از اساس زندگی شدم و صدقات من، بنی‏‌هاشم را ثروتمند کرد.

نگاهی به سادگی و بی‌تکلفی این پیوند زناشویی بیانگر آنست که نظام اجتماعی،سیاسی و اقتصادی اسلام که از سوی پیامبر(ص) بنیانگذاری شده مبتنی بر فطرت و سرشت انسانی است و به گونه‏‌ای مهندسی شده که در صورت پیاده‌سازی از قابلیت‏‌های لازم برای پاسخگویی به نیازهای متنوع و پیچیده انسان و رسیدن به تعالی برخوردار است.

ولیمه عروسی

سال دوم هجری برابر با اول ذی‎الحجه در شب ازدواج حضرت فاطمه(س) و علی (ع)، شور و شوق خاصي در شهر مدينه برپا بود. قلب پيامبر به خاطر اين پيوند مقدس مملو ا ز شادي و شعف بود . پيامبر(ص) به دامادشان علی (ع) فرمودند:علی جان برای ولیمه عروسی طعام حاضر کن؛ ما نان و گوشت داریم، تو  هم خرما و کشک فراهم کن تا شام شب تهیه کنیم.علی رفت و آنچه پیغمبر فرمودند،حاضر کرد. سپس رسول گرامی اسلام آستین بالا زدند و خود، آن روغن و خرما را در کشک ریخته و “هریصه” تهیه کردند و با نان و گوشت نزد علی داماد خویش گذاشتند و آنگاه فرمودند:هرکه را خواهی،دعوت کن.پس علی(ع) به مسجد رفتند و چون نمی توانستند گروهی را دعوت کنند و برخی را نه،بر بالای بلندای مسجد رفته و ندا دادند: ای جماعت مهاجر و انصار برای ولیمه عروسی فاطمه حاضر شوید که گویند بیش از 4هزار نفر که بیشتر از مستمندان بودند،برای صرف شام جمع شدند!

روایتی زیبا از شب عروسی

در این میان زنان بسياري برای همراهی و بردن حضرت زهرا(س) به خانه علي (ع) در مراسم حضور داشتند که به ناگاه زن فقيري نزد آن حضرت رفت و درخواست کمک کرد. همه با تعجب فاطمه را مي‌نگريستند که چگونه در چنين زمان حساس و به ياد ماندني از زندگي‏‌اش، هر آنچه در پيرامونش مي‏‌گذرد را رها کرده و به ياري بنده‏اي از بندگان خدا مي‏‌شتابد. حضرت با قلبي مملو از رحمت و رأفت و نگاهي مهربان به آن زن گفت:”بگو چه مي‌خواهي تا من تو را ياري کنم .”

«اي دختر رسول خدا، نمي‏‌خواستم در چنين شب بزرگي از زندگيت، خاطر تو را آزرده کنم، ولي چه کنم که ناتواني به گونه‏‌اي مرا در سختي قرار داده که چاره‏‌اي جز اين نديدم که به نزد تو بيايم. اکنون نيازمند به پوشاکي هستم که خود را با آن بپوشانم.» حضرت زهرا پس از شنيدن سخنان زن به او گفت :”قدري صبر کن تا من برگردم”.

لحظاتی بعد، حضرت فاطمه(س) با لباسي که براي مراسم عروسي‌اش تهيه شده بود، بسوي زن آمد. حضرت با دستان مهربان خود لباس عروسي‌اش را به زن بخشيد و او را به خدا سپرد. اطرافيان در حالي که با تعجب بسيار به دختر پيامبر مي‏نگريستند علت اين امر را از او جويا شدند و حضرت  در جواب آنان به آيه‌‏ا‎‌ي از آيات قرآن استناد کرد و فرمود:”لن تنالوا البرحتي تنفقوا مما تحبون:هرگز به مقام نيکوکاران نخواهيد رسيد، مگر از آنچه دوست مي‏داريد در راه خدا انفاق کنيد.”

پيامبر پس از اين اتفاق فرمود: “جبرئيل بر من نازل شد و فرمود:”خداوند به تو و فاطمه سلام مي‏‌رساند و مي‏‌فرمايد هرچه فاطمه بخواهد به او مي‏‌دهيم.”، من با فاطمه (س) موضوع را مطرح کردم و او در جواب من گفت:”هيچ چيز جز توفيق خدمت در راه حق نمي‎خواهم و از خداوند طلب مي‏‎کنم که رحمتش هميشه باقي باشد.”

سفارش پیامبر به زوج آسمانی

در کتاب مراسم عروسی و معجزات حضرت زهرا(س)، ص72 و بیت الاحزان، ص62 نقل شده که سه روز پس از عروسی، پیامبر(ص) به خانه فاطمه(س) آمده و احوال او را جویا شد و از او پرسید: «شوهرت را چگونه یافتی؟»، حضرت فاطمه(س) فرمود: «پدرجان شوهرم را بهترین شوهر یافتم.»، سپس به حضرت فاطمه (س) سفارش کردند:«دخترم شوهر تو نیکو شوهری است، درهمه‎ی امور او را اطاعت کن» و رو به علی(ع) فرمودند:«با همسرت مدارا و مهربانی کن».

از امیرالمومنین علی (ع) نقل شده است که حضرت فرمودند: «سوگند به خدا، هیچ‎گاه فاطمه را خشمگین و مجبور به کاری نکردم تا آن زمان که خداوند روح او را بسوی خود قبض کرد و او نیز هیچ‏گاه مرا ناراحت و از من نافرمانی نکرد، و من هر زمان به او نگاه می کردم همه اندوه ها و رنجهایم برطرف می‎شد.»

تربیت فاطمی

به این ترتیب زندگي مشترک حضرت فاطمه (س) و همسر با وفايش علي (ع) بدور از تشريفات آغاز شد و این بانوی بهشتی در کمال سادگی در خانه شوهر زندگی کرد و هیچ‏گاه از علی(ع) تقاضایی نکرد؛روزی در بیماری و کسالت، طبیب برایشان انار تجویز کرد، اما حیا مانع آن شده بود که از همسر گرامیشان انار بخواهند!

برترین الگوی تاریخ بشریت، در زندگی مادی خود، انسانی قانع بودند و همواره با همان امکانات کم، شیرین‏ترین زندگی را برای خود و خانواده بزرگوارش فراهم می‏کردند؛روزی امام علی(ع) فرمودند:فاطمه جان! آیا غذایی موجود است که بیاوری؟ پاسخ شنید:والّذی عَظَّمَ حَقَّکَ ما کان عِندنا مُنْذُ ثَلاثِ اِلاّ شی ءً اثَرْتُکَ بِهِ؛(سوگند به خداوندی که حق و قدر تو را بزرگ شمرد! سه روز است که غذای کافی در منزل نداریم و همان مقدار ناچیزِ خوراکی را به شما بخشیدم و خود گرسنگی را تحمل کردم). علی(ع) فرمودند: چرا اطلاع ندادی؟حضرت پاسخ دادند:کان رسول الله صلی الله علیه و آله نَهانی اَن اَسْأَلَکَ شیئاً فقال علیه السلام لا تسألی اِبْنَ عَمِّکَ شیئا اِن جاءَکِ بشی ءٍ عفوا و اِلاّ فَلا تسألیهِ.(رسول خدا صلی الله علیه و آله مرا نهی کرد از تو چیزی درخواست کنم و به من سفارش فرمود: دخترم، چیزی از پسرعمویت درخواست نکن، اگر چیزی برایت آورد بپذیر و الا تو درخواست چیزی را نداشته باش.)

آری فاطمه(س) معني زندگي را از پدر بزرگوارشان آموخته بودند که انسانيت،جوهر زندگي است و اهميت ازدواجي که بر اساس خوي و خصلتهاي اسلامي استوار شود، به مراتب از زر و زيور دنيا با ارزش‎تر است.

این درحالیست که ايشان به شوون مختلف زندگي توجه خاص داشتند و با کار و کوشش به رفع نيازمندي‏هاي منزل مي‏پرداختند و مدیریتشان بی‏بدیل بود؛ چنان دستاس می‏کرد که کف دستان مبارکشان پینه می‎بست و چنان خانه را می‏روفت که جامه‏اش رنگ خاک می‏گرفت(ص 85 زندگانی فاطمه زهرا(س) نوشته دکتر شهیدی). این زن و شوهر در سخاوت،بخشش،ایثار،گذشت،صبر، تحمل،قناعت،عبادت،کار،کمک به زیردستان،رعایت حال خدمه و .. برنامه مشترکی داشتند و یکبار نشد که علی(ع) پیشنهادی بدهند که همسرشان فاطمه(س) رد کنند و یا برعکس. در تمام زمینه‏های زندگی مشترک با یکدیگر همکاری داشتند؛علی (ع) در کارهای خانه،پختن نان،نظافت و بچه‎داری به همسرشان کمک می‏‌کردند و از هیچ خدمتی دریغ نمی‏‌کردند و در مقابل نیز فاطمه(س) با کمک شوهر گرامی‎شان در جریان غزوه احد بر جراحات مسلمین مرهم می‌گذاشتند.

امروزه کارشناسان خانواده بر این باورند که قوام،دوام و خوشبختی جوامع در ساختمان رفیع خانواده طراحی می‎شود و بر این اساس خانواده در فرهنگ اسلامی به عنوان نهادی مهم و شالوده رشد، تحول و سعادت جامعه معرفی شده است.

در این میان،اولین خانواده مبتنی بر توصیه‎ها و رهنمون‎های دین مبین اسلام، خانواده علی(ع) است که بنظر می‏‎رسد در شرایط کنونی جامعه،باید بیش از پیش مورد توجه و بهره‏‌‏برداری جوانان در آستانه ازدواج و خانواده‎هایشان قرار گیرد تا بلکه با تأسی به این الگوی تمام عیار زندگی مشترک از بن بست‎های چالش‌برانگیز در مسیر ازدواج و زندگی‎های زناشویی رهایی یابیم!

آری ازدواج نسخه پربرکت و عرشی اسلام برای اصلاح امور جامعه و درمان نابسامانی‎ها،دغدغه‎ها، ناامنی‌ها، اضطراب و روان پریشی‌هاست؛ در آیین نورانی اسلام،ازدواج تکلیف الهی و کانون مهر و محبت و صفا، یکرنگی و چشمه زلال عشق و ایثار و فداکاری است که زمینه‌ی رشد و تعالی جامعه را در ابعاد مختلف فراهم می‏‌کند.

بهر روی، توجه به زندگی کوتاه اما پربرکت فاطمه زهرا(س) و علی (ع) در عصر غربت انسان و کسادی بازار ایمان حیات بخش و آرامشگر است و جان تشنه و سراب زده انسان‎های امروز را از شراب طهور کوثر وجودش سیراب می‏‌کند.جلوه‌‏های رفتاری و گفتاری صدیقه طاهره در خانه و خانواده و مهمتر از آن در چگونگی ارتباط با همسر بزرگوارش علی (ع) و نیز توصیه‏‌های امیرالمومنین درباره‎ی احترام به همسر در گفتار،ابراز عشق،آراستگی و پاکیزگی برای همسر،همیاری و همکاری و هنر همسرداری، رازداری و … بی‎نظیر و راهگشاست.

انتهای پیام