ترامپی خواهیم بود یا اوبامایی؟

محمدجواد روح، روزنامه نگار، در یادداشتی تلگرامی درباره‌ی سخنان دیشب «دونالد ترامپ» رییس جمهور آمریکا [لینک] نوشت:

✍️ سخنرانی دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، بار دیگر نشان داد فرصتی که ایران در عصر اوباما در اختیار داشت و به شکلی ناقص و حداقلی از آن سود برد؛ چه میزان استثنایی و مغتنم بوده است.

✍️ ترامپ در سخنرانی امشب خود همانقدر موضعی تهاجمی علیه ایران گرفت که به مهمترین میراث اوباما در عرصه سیاست خارجی، یعنی توافق هسته‌ای با ایران، حمله کرد.

✍️ سخنرانی ترامپ نشان داد که برجام برای پایایی و تداوم سست بوده؛ اما این سستی نه به دلیل نادرستی پا نهادن ایران به عرصه یافتن چارچوبی مورد توافق با قدرت های جهان و یا اعتماد به آمریکا، که به دلیل تردید و تعلل در برداشتن گام های بعدی و تثبیت و تحکیم “استراتژی برجام” بوده است.

✍️ برجام چه در عرصه داخلی و چه سیاست خارجی ایران یک نقطه آغاز و راهی برای گشایش و تنفس بود؛ اما روشن است که صرف تنفس نمی تواند به پویایی و تحرک بیانجامد.

✍️ برجام برای تثبیت و ارتقای خود، در داخل و هم در خارج نیازمند برداشتن گام هایی جدی و اعتمادآفرین بوده و هست که نشان دهد ایران قرار است کشوری جویای تعامل، توسعه و بهبود شرایط خود در داخل و خارج باشد.

✍️ متاسفانه مجموعه روندهایی که در داخل کشور پس از برجام طی شد؛ چنین نبود. گفتمان پیش برنده، اعتمادآفرین و ابتکاری روحانی و حامیان برجام به تدریج به گفتمانی راکد، توجیه گر وضع موجود و انفعالی در برابر گفتمان رقیب تبدیل شد و عملا برجام از یک استراتژی به تاکتیکی برای فرار از شرایط دوران تحریم فروکاست.

✍️ در سیاست داخلی نیز، این انفعال به شکلی شدیدتر و عیان تر خود را نشان داد و روحانی با راهبرد اشتباهی که دکتر صادق زیباکلام به درستی آن را “قبض و بسط سیاسی رییس‌جمهور” خواند؛ خود را در نقطه ای نشاند که هم اعتماد بدنه حامی و هم اعتماد جریان رقیب را تاحد زیادی از دست داد.

✍️ در این شرایط، طبعا خیلی زود دستاوردهای مقطعی و موردی برجام در حوزه های اقتصادی و بین المللی ضربه خورد و بار دیگر، سرمایه‌گذاران و سیاستمداران جهانی در قبال ایران دچار تردید و تزلزل شدند.

✍️ روند کند ورود سرمایه به کشور و فروکاستن سرمایه‌گذاری مستقیم به خطوط اعتباری، نشانه های آشکاری از تداوم بی اعتمادی بین‌المللی به ایران است.

✍️ ظهور چهره ای چون دونالد ترامپ در این میان، گل برجام منفعل و متزلزل روحانی را به سبزه آراست. حال، برجام به جای اوبامای خردمند و روادار با پدیده ای روبه روست که توافق پاریس، نفتا و حتی عضویت در یونسکو را برنمی تابد؛ چه رسد به توافقی با ایران که در آن، هیچ سودی نمی یابد.

✍️ روشن است طرح این مساله به معنای تایید مواضع ترامپ نیست. اما درعین حال، روشن است رویکرد انفعالی و متزلزل برجامیان در ایران و سپردن سرنوشت آیینه شکننده برجام به جریان رقیب، چه اندازه نابخردانه و خوشبینانه بوده است.

✍️ متاسفانه روحانی بویژه در دولت دوم خود نشان داده بیش از آنکه سیاستمداری راهبردی و بااراده نشان دهد؛ چهره‌ای عصبی و “صفر و صدی” از خود بروز داده که حاصل آن، از دست دادن زمام امور در سیاست داخلی و خارجی است.

✍️ در این موقعیت شکننده، همچنان برجام بعنوان مهمترین دستاورد روحانی-اوباما تنها تکیه گاه باقیمانده است. درک این مساله در شرایط کنونی، بسیار حساس و خطیر است.

✍️ برخورد احساسی در قبال مواضع تند و تهاجمی ترامپ و همراه شدن برجامیان با گفتمان های شعاری و آمریکاستیزانه ای که میان اوباما و ترامپ تفاوتی قایل نیست و صف بندی های درونی آمریکا و حتی غرب را به رسمیت نمی‌شناسد؛ به معنای به مسلخ بردن برجام به مثابه تنها امکان پیش رو و بستن راه تنفس است.

✍️ در مقابل، ترامپ در نگاهی صلح‌طلب و توسعه‌گرا، می‌تواند حتی یک فرصت باشد. فرصتی که در آن، آمریکا را کشوری دید با نیروهای متنوع که امروز با حضور ترامپ متنوع تر و چندپاره تر هم شده است.

✍️ برجامیان امروز فرصت دارند تا در شرایطی که لابی های ضدایران فعال تر از همیشه برای بر باد دادن میراث اوباما دست به هم می سایند؛ بی تردید و تزلزل وارد عمل شوند و از ضرورت گفتگو، لابی، رایزنی و مذاکره با جریان های مخالف ترامپ درون آمریکا و جناح های درون کنگره بگویند و با همراهی دیگر نیروهای موثر در توافق هسته‌ای، عزم ایران برای ارتقای برجام از “یک تاکتیک” به “یک استراتژی” را در سطح جهانی نشان دهند.

✍️ مسئولیت امروز برجامیان، یک مسئولیت اخلاقی و درعین حال، فرصتی سیاسی است تا خود را از زیر سایه شعارها و گفتمان هایی که حاصلی جز انفعال و انحطاط نخواهد داشت؛ به درآرند و واقعا نشان دهند خواستار “صلح در جهان و دموکراسی در ایران” هستند.

انتهای پیام