بررسی داده هایی دال بر افت کیفیت شدید اینترنت ایران

روزنامه شرق نوشت: مردم ایران در سال ۱۴۰۰ حدود ۵ ساعت با قطعی کامل اینترنت مواجه بودند و بیشتر از ۴ هزار ساعت اختلال داشتند.

براساس داده‌های سامانه‌ی «رادار ابر آروان»، ایرانیان در 5 صدم درصد از روزهای سال 1400 با قطعی کامل اینترنت مواجه بودند؛ 4 ساعت و 48 دقیقه.

وعده‌ای که محقق نشد

«در دولت مردمی اینترنت با حداکثر سرعت با تامین زیرساخت‌های لازم گسترش خواهد یافت»؛ این عین عبارتی است که ابراهیم رئیسی در جریان مناظرات انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 به زبان آورد. او آن روزها از «2 میلیون فالور» خود می‌گفت و بر لزوم افزایش سرعت اینترنت تاکید می‌کرد. حالا اما  آخرین داده‌های سامانه‌ی «رادار ابر آروان» حکایت از آن دارد که ایرانیان تقریبا نیمی از سال 1400 را با قطعی و اختلال در اینترنت خود مواجه بوده‌اند.

5 ساعت قطعی کامل

براساس داده‌های سامانه‌ی «رادار ابر آروان»، ایرانیان در 5 صدم درصد از روزهای سال 1400 با قطعی کامل اینترنت مواجه بودند؛ 4 ساعت و 48 دقیقه. ابر آروان در توضیح چگونگی محاسبه این آمار گفته است: « قطعی کامل به حالتی گفته می‌شود که دست‌کم ۴ وب‌سایت به‌شکل هم‌زمان در ۳ دیتاسنتر  برای دست‌کم ۱ دقیقه با خطا در اتصال روبه‌رو باشند.» ابراهیم رئیسی از دوازدهم مرداد ماه سال 1400 رسما رئیس دولت شد. بدین ترتیب نمی‌توان تمام این آمار را به پای او نوشت. قدرت اجرایی در 5 ماه ابتدایی سال گذشته در اختیار حسن روحانی بوده است. همان زمان هم انتقادها از سرعت پایین اینترنت پابرجا بود اما این کاهش سرعت و قطعی‌ها در دولت رئیسی دو چندان شد و همزمان طرح‌هایی نظیر صیانت هم در دستور کار شورای عالی فضای مجازی و مجلس قرار گرفت.

11 ساعت در حالت شبه قطع

اینترنت ایران در سال 1400 حدود 11 ساعت در حالت شبه قطع قرار گرفته است. ابرآروان از این حالت با 2 عنوان «اختلال پراکنده» و «اختلال همزمان» یاد کرده است. داده‌های این سامانه حکایت از آن دارد که در سال 1400 ایرانیان با 8 ساعت و 34 دقیقه «اختلال پراکنده» مواجه بوده‌اند. اختلال پراکنده اختلال پراکنده «به حالتی گفته می‌شود که برای ۵ دقیقه در دسترسی به دست‌کم ۲ وب‌سایت اختلال وجود داشته باشد.» ایرانیان همچنین 2 ساعت و 20 دقیقه هم «اختلال همزمان» را تجربه کرده‌اند. اختلال هم زمان به حالتی گفته می‌شود که به‌شکل هم‌زمان برای ۵ دقیقه در دست‌کم ۳ دیتاسنتر در دسترسی به ۲ وب‌سایت اختلال وجود داشته باشد. ابرآروان روزهای دقیق این اختلال‌ها را اعلام نکرده ولی تعریف ارائه شده از آنان، به شکلی است که احتمالا ایرانیان در شبکه‌های اجتماعی خود از آن به عنوان «قطعی اینترنت» یاد کرده‌اند.

171 روز اختلال جزئی

داده‌های سامانه ابرآروان حکایت از آن دارد که ایرانیان تقریبا نیمی از سال 1400 را با «اختلال جزئی» در اینترنت خود مواجه بوده‌اند؛ 170 روز و 16 ساعت و 48 دقیقه. این سامانه در تشریح «اختلال جزئی» آورده است: «سخت‌گیرانه‌ترین حالت پایش اختلال ارتباطات دیتاسنترها به رصد اختلالات جزیی اختصاص دارد. در این حالت خطا در اتصال دست‌کم ۱ وب‌سایت برای دست‌کم ۵دقیقه اختلال درنظر گرفته می‌شود. در حالت سخت‌گیرانه در سال گذشته ۲۴۵۸۰۸ دقیقه اختلال جزیی در ارتباطات دیتاسنترها وجود داشته است.» نکته قابل تامل آنکه براساس داده‌های ابرآروان، این اختلال‌ها در اوج گرما و سرما تشدید شده است: «در ماه‌های مرداد و دی ۱۴۰۰ شاهد پیک اختلالات ارتباطات دیتاسنترها بودیم.»

علیه اینستاگرام

انتقاد از کندی شبکه‌های اجتماعی به امری روزمره برای ایرانیان تبدیل شده است.  ابرآروان در گزارش آخر خود، این موضوع را تایید کرده و آورده است: «۶۷ درصد اختلالات ثبت شده در ۹ وب‌سایتی که رادار در سال ۱۴۰۰ آن‌ها را پایش کرده است به اینستاگرام اختصاص داشته است. کلاب‌هاوس و گیت‌هاب با اختصاص ۱۰ و ۹ درصد اختلالات به خود در جایگاه‌های دوم و سوم قرار می‌گیرند.» اینستاگرام یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی نزد ایرانیان است. براساس آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های بتا، این شبکه اجتماعی امروز حدود 50 میلیون کاربر ایرانی دارد. کلاب‌هاوس هم اگرچه از تب و تاب گذشته افتاده ولی هنوز پرمخاطب است و محبوب برخی فعالان سیاسی. ابرآروان در بخش دیگری از گزارش خود آورده است: « اینستاگرام نزدیک به ۷ برابر کلاب‌هاوس و گیت‌هاب، ۱۳برابر دیجی‌کالا، ۲۲برابر آپارات، ۳۳برابر ورزش‌سه و گوگل و ۶۷ برابر ویکی‌پدیا با اختلال در ارتباطات اینترنتی مواجه بوده است.»

قیاس اینترنت ایران و جهان؛ 25 برابر اختلال بیشتر

ابرآروان در بخش دیگری از گزارش خود به قیاس وضعیت اینترنت در ایران و جهان پرداخته و خبر از 25 برابر اختلال بیشتر در اینترنت ایران داده است: «Github, Google ,Instagram ,Wikipedia وTwitch  در دیتاسنترهای ایران ۲۵ برابر دیتاسنترهای خارجی با اختلال ارتباطات اینترنتی روبه‌رو بوده‌اند؛ بر این اساس می‌توان گفت اختلالات اینترنت در دیتاسنترهای ایران (بر پایه وب‌سایت‌های جهانی) ۲۵ برابر میانگین اختلال اینترنت در دیتاسنترهای بین‌المللی بوده است.» این اتفاق در شرایطی رخ داده که یکی از نگرانی‌های فعالان این حوزه در دولت رئیسی، قطع دسترسی ایرانیان به اینترنت جهانی بوده است. ابرآروان همچنین در بخش دیگری از گزارش خود آورده است: « هم‌چنین پایش وب‌سایت‌های پرترافیک ایرانی و خارجی در اردیبهشت ۱۴۰۱ نشان می‌دهد از مجموع اختلالات اینترنتی دیتاسنترهای داخلی و خارجی، ۸۷درصد اختلالات در دیتاسنترهای داخلی و تنها ۱۳درصد اختلالات اینترنتی در دیتاسنترهای خارجی وجود داشته است.»