راه‌حل بحران مسلمانان روهینگیا چیست؟
بحران مسلمانان میانمار به دلیل وخامت و خشونت بیش از حد وارد فاز تازه‌ای شده و حتی احتمال خلق جریان‌های رادیکال بنیادگرا در این منطقه وجود دارد که زمینه‌های آن قبلاً توسط القاعده مهیا شده است.
«پیرمحمد ملازهی» تحلیلگر مسائل شبه‌قاره در تشریح آخرین وضعیت مسلمانان میانمار در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: مساله اصلی در پرونده مسلمانان میانمار و کشتار آنها، عدم داشتن تابعیت مشخص است؛ چراکه دولت میانمار بر اساس سوابق تاریخی ادعا دارد که مسلمانان این منطقه باید به بنگلادش برگردند. موضوع دیگری که در خصوص این پرونده باید مورد نظر قرار بگیرد، بحث زمین‌های برنج و کشاورزی است که در منطقه «آراکان» وجود دارد و توسط نظامیان میانمار غصب شده است. این زمین‌های کشاورزی دارای خاک بسیار حاصل‌خیز هستند و افراطی‌های میانمار که در سایه نظامیان این منطقه فعالیت می‌کنند، اقدام به غصب این زمین‌ها کرده‌اند.
وی ادامه داد: بر اساس سوابق تاریخی قدیم روهینگیا‌ها از گذشته در بنگال بزرگ که در هند واقع شده بود، حضور داشتند و در مقابل این منطقه نقطه دیگری به نام آراکان وجود داشت که میان این دو منطقه یک رودخانه عبور می‌کرد؛ بنابراین رفت و آمد از مناطق یاد شده یک امر کاملاً عادی و طبیعی به شمار می‌رود، اما میانمار معتقد است که مسلمانان به زور وارد این منطقه شده‌اند. در زمان استقلال پاکستان قرار بود منطقه آراکان به پاکستان الحاق شود اما چنین حالتی اتفاق نیفتاد و از همان موقع بین بودائیان برمه و مسلمانان آراکان اختلاف‌هایی به وجود آمد.
درگیری چند روز پیش، به دلیل اقدام سلبی بوده که مسلمانان علیه یک پاسگاه پلیس انجام دادند و به نوعی می‌توان آن را اقدام تلافی‌جویانه قلمداد کرد. از این منظر باید بگوییم که مجموع اتفاقات سیاسی، اقتصادی، فرقه‌ای و سرزمینی موجب شده تا وضعیت مسلمانان میانمار به وخامت بگذرد و شیب منفی بیش از پیش صعود کند. مطلب دیگر این است که یکی از مشکلات اصلی، بنگلادش است. چراکه بنگلادش امکانات و حتی مکان استقرار این طیف از مسلمانان میانمار را ندارد و به این جهت شاهد هستیم که مرزهای خود را بسته است.
این کارشناس مسایل آسیای میانه در پاسخ به این پرسش که چرا آنگ‌سان سوچی به عنوان نخست‌وزیر میانمار اقدام قاطعی در ساماندهی این بحران صورت نمی‌دهد، گفت: اینکه چرا سوچی هیچ اقدامی در این خصوص صورت نمی‌دهد تا حدی به وضعیت سیاسی میانمار بر می‌گردد. باید توجه داشت در حدود ۲۵ درصد کرسی‌های پارلمان به نظامیان میانمار تعلق دارد و از این جهت سوچی از نفوذ قابل قبول در پارلمان میانمار برخوردار نیست. از جهت دیگر باید دانست که اگر سوچی بیش از اندازه خود را به مسلمانان نزدیک کند و از آنها حمایت کند، دیگر شاهد طرفداری و حمایت از خاستگاه خود و بودائیان نخواهد بود و بدون شک آنها را از دست خواهد داد.
وی افزود: نکته دیگر این است که سوچی توان مبارزه و رویارویی با نظامی‌ها را ندارد. به صورتیکه افراطی‌ها و نظامیان میانمار در یک دایره با یکدیگر هماهنگ هستند و علیه مسلمانان اقدام می‌کنند. اما این باعث نمی‌شود شخصی که برنده جایزه نوبل است اقدام به کنشگری مثبت در این خصوص نکند و ساکت بنشیند. مانع بعدی این است که دولت میانمار مسلمانان روهینگیایی را از اساس به رسمیت نمی‌شناسد و این موضوع یکی از مشکلات اصلی بر سر راه سوچی قلمداد می‌شود.
ملازهی با اشاره به بیانیه اخیر رهبر القاعده یمن در حمایت از مسلمانان روهینگیا بیان کرد: احتمال اینکه سازمان تروریستی القاعده به خونخواهی از مسلمانان روهینگیا برخیزد یا اینکه در این خصوص هسته‌های خود را سازماندهی کند، وجود دارد. پس از آنکه نفوذ داعش در آسیای‌میانه و تا حدودی شبه‌قاره زیاد شد، القاعده دست به تشکیل و تاسیس شاخه خود در شبه‌قاره هند زد که این شاخه مرکب از مسلمانان هند، بنگلادش، پاکستان، سریلانکا، مالزی، اندونزی، فیلیپین، تایلند و میانمار است. بر اساس داده‌ها و اطلاعات محلی، القاعده توانسته است از طریق بنگلادش وارد میانمار شود و حتی گفته شده که سه گروه با عناوین مختلف توسط این سازمان تشکیل شده که ماهیت آنها خونخواهی مسلمانان روهینگیا اعلام شده که به عنوان «سازمان و جبهه‌های رهایی بخش» از آنها نام برده می‌شود.
وی ادامه داد: بر اساس مستندات میدانی و همچنین گزارش‌های منتشر شده در رسانه و مطبوعات منطقه‌ای و بین‌المللی فضا برای خلق یک بحران دیگر مهیا است و به نظر می‌رسد تندروی در این پرونده وارد فاز جدیدی شود. درست است که تمامی مسلمانان میانمار، روهینگیایی نیستند اما بحث این است که همگان اعتقاد دارند مشکل آنها تنها با خروج از این مکان حل خواهد شد. به گونه‌ای که یکی از ژنرال‌های ارتش اعلام کرده است که حداقل ۸۰ هزار نفر باید به بنگلادش سفر کنند تا شیب صعودی این بحران کاهش پیدا کند.
واقعیت این است که تمامی این مسائل باید از کانال سیاسی و بین‌المللی حل و فصل شود. به عبارت دیگر همان جریانی که سوچی را از زندان بیرون آورد و وی را برنده جایزه صلح نوبل خواند در حالت فعلی باید وارد میدان شود تا گشایش‌های مثبت در این مساله صورت بپذیرد.
ملازهی در پایان با اشاره به دلایل افزایش حمایت ترکیه از مسلمانان میانمار ابراز کرد: اینکه چرا اردوغان و حزب عدالت و توسعه از هفته‌های گذشته به دنبال پیگیری این پرونده هستند، بیشتر یک بحث تبلیغاتی برای افزایش پرستیژ ترکیه در بین کشورهای مسلمان و جهان اسلام به شمار می‌آید. ترکیه معتقد است که الگوی آنها اسلامی است اما آن را منحصر به فرد جلوه می‌دهد؛ چراکه می‌تواند وارد ارتباط با غرب شود، از این منظر آنکارا در صدد است تا خود را رهبر نوین جهان اسلام معرفی کند. از جهت دیگر به دلیل نزدیک بودن نظام سیاسی ترکیه و نگاه دینی حزب عدالت و توسعه به «جریان اخوان المسلمین» باید بگوییم که یک حلقه وصل میان شبه‌قاره هند و اخوان المسلمین وجود دارد که ترکیه در صدد است از این وضعیت به نفع خود استفاده کند.
انتهای پیام
