پوست‌اندازی بزرگ در چین
اواخر ماه گذشته بود که در نیمه‌های شب پرچم بزرگ و منقش به تصویر “مائو زدونگ” رهبر کمونیست چین از “شهر ممنوعه” برداشته شد.
به گزارش فرارو به نقل از تایم، یک جرثقیل زرد مخفیانه و بدون سروصدا تصویر مائو را با تصویری مشابه اما جوان‌تر جایگزین کرد. تقریباً می‌شود تلاش رهبر بزرگ چین برای خوش‌قیافه افتادن در تصویر را فراموش کرد. زیرا روز چهارشنبه درست از همان نقطه‌ای که نگاه مائو بر میدان “تیان آنمن” سایه می‌افکند، “شی جین پینگ” رئیس‌جمهور وقت چین قصد دارد جایگاه سیاسی خود را ارتقا دهد؛ حرکتی که از زمان خارج شدن مائو از عرصه سیاست در این کشور دیده نشده است.
در چین انتخابات دموکراتیک به شیوه غرب برگزار نمی‌شود، اما حزب حاکم این کشور “حزب کمونیست چین” (CCP) پروتکل‌های دقیقی برای پر کردن جایگاه رهبری تدوین کرده است. جدیدترین تحول سیاسی در این کشور دو روز دیگر و در تاریخ 18 اکتبر آغاز می‌شود.
نوزدهمین کنگره CCP بیش از دو هزار نماینده را در “تالار بزرگ خلق” در پکن گرد هم می‌آورد و در آنجا 200 عضو کمیته مرکزی و 25 عضو “پلیتبورو” انتخاب می‌شوند. اما مهم‌ترین گروه “کمیته دائمی پلیتبوروی حزب کمونیست چین” (PSC) می‌باشد که معمولاً متشکل از پنج تا نه نفر از برجسته‌ترین شخصیت‌های چین است.
مطمئناً بسیاری از تصمیم‌های کلیدی پشت پرده و قبل از این گرد هم آیی گرفته‌شده‌اند. بااین‌وجود، جناح‌های زیادی خواهان پیشبرد تدابیر خود خواهند بود و هر حزبی که پیروز شود تأثیر زیادی بر سلامت دومین اقتصاد بزرگ جهان در پنجاه سال آینده (یا حتی بیشتر) خواهد داشت. واضح است که شی جین پینگ در مرکز تمام این تحولات خواهد بود.
آنچه باید درباره این رویداد سیاسی بدانیم:
به دنبال چه هستیم؟
تردیدی نیست که شی جین پینگ برای دومین دوره به‌عنوان رئیس حزب CCP و درنتیجه رئیس‌جمهور انتخاب خواهد شد. سؤال اصلی این است که چه افرادی از PSC به او ملحق خواهند شد. شایعه شده که شی می‌خواهد پنج نفر از وفادارترین اعضای PSC را انتخاب کند؛ که البته این کار سبب ایجاد ناراحتی در حزب می‌شود. اکثر افراد از شی انتظار دارند که با کمیته هفت‌نفره فعلی کارش را ادامه دهد، شاید حتی با حضور چند تن از طرفداران پروپاقرصش که سبب تقویت موقعیتش شوند. “کری برون” استاد مطالعات مسائل چین در “گینگ کالج” لندن میگوید: “اگر او تنها پنج نفر را انتخاب کند، می‌توان گفت که با یک دیکتاتور واقعی روبرو هستیم.”
آیا تمام این‌ها نمایشی نیست؟
عمدتاً بله، گرچه ممکن است تغییر مسیرهایی نیز وجود داشته باشد. گرچه قوانین نوشته شده درباره توزیع قدرت در CCPسفت‌وسخت نیستند، اما قانون‌های متعددی وجود دارد. مثلاً مقامات 68 ساله و پیرتر باید بازنشست شوند. اما متحد اصلی شی “وانگ چی شان” (سرپرست برنامه مبارزه با فساد اداری) اکنون 69 سال دارد. شی ممکن است برای نگاه داشتن وانگ در PSC قانون سن را زیر پا بگذارد. اما با این کار ممکن است خود را در معرض اتهامات گرایش به دیکتاتوری قرار دهد. بعلاوه، اعضای جوان‌تر شانس ارتقای خود را از دست می‌دهند. شایعه شده که حتی ممکن است شی “لی که چیانگ” را با وانگ جایگزین کند تا برنامه اصلاحات اقتصادی را پیش ببرد. اما آنچه شی دلش می‌خواهد انجام دهد، یا چیزهایی که فکر می‌کند می‌تواند از زیر بار قانونی‌اش شانه خالی کند، همگی به سودمندی سیاسی آن‌ها و برخی عوامل خارجی بستگی دارند؛ مثلاً عواملی که نشان دهند وضعیت سلامت وانگ رو به وخامت است. پرفسور “استیو سسانگ” مدیر موسسه SOAS چین در دانشگاه لندن میگوید: “اگر شی به‌اندازه کافی اعتمادبه‌نفس نداشته باشد و از وانگ دست نکشد، مجبور می‌شود برای شکستن قوانین بازنشستگی بهای سنگینی بپردازد.”
کدام‌یک از اعضا تحت تأثیر قرار می‌گیرند؟
طبق قوانین سن بازنشستگی، از هفت عضو PSA پنج نفر باید جایگزین شوند. بیشترین توجه بر افزودن اعضای جوان خواهد بود، یعنی دو یا سه عضو جدید و جوان (در اوایل چهل‌سالگی) که ماندن آن‌ها در PSC برای حداقل سه سال آینده تضمین شده باشد. این افراد در تغییرات مدیریتیِ بیستمین مجمع کنگره در سال 2023، سمت‌های برتر مانند دبیر کل مجمع را عهده‌دار خواهند شد. (در هفدهمین کنگره در سال 2007، شی و لی به PSC راه یافتند). در این میان، شایع‌ترین نام “هو چون هوا” رئیس حزب استان “گوانگدونگ” است که در سال 2012 به پولیتبورو راه یافت. یکی دیگر از افراد مطرح “سون زهنگ سایی” رئیس حزب شهر “چونگ پینگ” بود که ماه گذشته در جریان پاک‌سازی فساد اداری کنار گذاشته شد. فردی 56 ساله به نام “چن مین” جایگزین او شد که قبلاً رئیس حزب استان “گوئیژو” بود. چن که یکی از متحدان قدیمی شی است، شانس زیادی برای ورود به پولیتبورو نداشت. اما با برکناری سون شانسش زیاد شده است. تسانگ میگوید: “سون به‌طور عمومی و آشکار از شی حمایت نکرده بود. و برکناری‌اش پیام روشنی برای دیگر مقامات دارد: یا با هستید، یا علیه ما.”
نوزدهمین کنگره چه اهمیتی برای چین دارد؟
چیدمان کنگره نوزدهمین نقش بسیار مهمی در برنامه اصلاحات شی خواهد داشت. اولین دوره ریاست جمهوری‌اش اکثراً صرف اصلاحات سیاسی (مبارزه علیه فساد اداری که به گفته دستگاه‌های نظارتی نزدیک به 1.34 میلیون نفر از مقامات سطح پایین را تنبیه کرده است) و مسائل مربوط به سیاست خارجه شد. ازجمله افزایش نفوذ در دریای جنوبی چین و افزایش حضور بین‌المللی و جهانی چین از طریق طرح “راه ابریشم جدید”: طرح سرمایه‌گذاری در زیربناهای اقتصادی در سراسر اوراسیا و آفریقا. اما چین برای جلو رفتن و اجتناب از “تله درآمد متوسط” که دامن‌گیر اقتصادهای نوپا می‌شود، به آزادسازی اقتصادی بیشتری نیاز دارد. این به معنای کاهش وابستگی به شرکت‌های دولتی است که از مشکل مازاد ظرفیت رنج می‌برند و عامل بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی در چین هستند. بااین‌حال، این شرکت‌ها در چند دهه اخیر ابزار اصلی رشد اقتصادی بوده‌اند در پشت سر گذاشتن بدترین آسیب‌های ناشی از بحران اقتصاد جهانی در سال 2008 به چین کمک کردند. به همین دلیل بسیاری از شخصیت‌های کلیدی در برابر اصلاحات مقاومت می‌کنند.
چه اهمیتی برای جهان دارد؟
تاکنون شی درزمینهٔ اقتصاد نقش بسیار مهمی برای CCP و شرکت‌های دولتی ایفا کرده است. در سرمایه‌گذاری خارجی پیشرفت‌هایی حاصل‌شده است، اما سرمایه‌گذاران دوست دارند بخش‌های تحت نظر دولت به بخش خصوصی واگذار شوند، شرکت‌های دولتی کوچک خصوصی‌سازی شده و در مدیریت شرکت‌های بزرگ‌تر تجدیدنظر شود. همچنین خواهان رقابت خارجی بیشتر به‌ویژه در بخش خدمات‌رسانی هستند. “نیکلاس کانسونری” از موسسه مشاوره کسب‌وکار FTI گفت: “باید منتظر ماند و دید آیا شاهد حرکت قاطعی از هر یک از طرفین خواهیم بود یا خیر.” شی سعی کرده با تکیه بر سیاست‌های ملی‌گرایانه جایگاه خود را ارتقا دهد. اما این مواضع با آنچه سعی دارد در سطح بین‌المللی کسب کند در تضاد است، به‌خصوص برای طرح جاده ابریشم جدید. ممکن است شی با کسب قدرت بیشتر ناسیونالیست‌های دولتش را کنار بگذارد تا بر اهداف ژئوپلیتیک سرمایه‌گذاری کند. همگی بستگی به این دارد که شی در اجرای اصلاحات موفق شود یا نه.
و چه اهمیتی برای شخصِ شی جین پینگ دارد؟
شی در سال 2016 به‌عنوان رهبر اصلی حزب و “فرمانده ارشد” نیروهای مسلح به رسمیت شناخته شد. این ارتقا او را به مقامی هم‌سطح با “مائو” و “دنگ ژیائوپینگ” رساند. گام بعدی او گنجاندن فلسفه سیاسی شخصی‌اش در قانون اساسی خواهد بود. در تاریخ چین این افتخار تنها نصیب مائو شده است. معنای “فلسفه شخصی شی” هنوز یک علامت سؤال بزرگ است. اما نکته واضح این است که هرچقدر شی قدرتمندتر باشد، راحت‌تر می‌تواند اصلاحات لازم برای رفاه و سلامت کشور (و به‌تبع حزب حاکم کشور) را اجرا کند. بروان میگوید: “اصلاحات اداری زیادی لازم است تا این “رویای چینی” برای طبقه متوسط اتفاق بیفتد. در غیراینصورت دولت با موج نارضایتی عظیمی روبرو خواهد بود. اگر قشر متوسط به خشم بیایند، CPP از مخمصه نجات نخواهد یافت.”
شایعاتی نیز شنیده می‌شوند که شی قصد دارد به روند ده سال گذشته ادامه دهد و درنتیجه در PSC از افراد جوان و جسور استفاده نمی‌کند. این امر تخطی بزرگی از قوانین است که بر اتهامات پیشروی او به‌سوی دیکتاتوری دامن زده و اعتبار حزب را خدشه‌دار می‌کند. همه‌چیز به عملکرد شی (و چین) طی پنج سال آینده بستگی دارد. اما مجموعه‌ای بحران‌ها و شرایط اقتصادی رو به وخامت چنین دستاوردهایی را غیرممکن می‌کند. اما اگر شی بتواند اصلاحات را اجرا کرده و روند پایداری ایجاد کند، ممکن است موفقیتش آن‌قدرها هم غیرممکن نباشد. تسانگ گفت: “شی مرد بلندپروازی است که قابلیت‌های زیادی در خود می‌بیند. تقریباً مطمئنم که قصد دارد روند ده سال گذشته را حفظ کند. اما چطور؟ نمی‌دانم.”
انتهای پیام
