اندیشه
-
آبان- 1402 -21 آبان
فلسفه هگل چه بود؟
پرسمان نوشت: «هگل آخرین فیلسوف دستگاه‌ساز تاریخ فلسفه غرب است. نظام فکری او بر دیالکتیک مبتنی شده است . البته ریشه‌های دیالکتیک را از فلسفهٔ کانت دانسته‌اند. اما تفاوت عمدهٔ دیالکتیک هگلی این است که مقولات و مفاهیم انتزاعی مندرج در دیالکتیک او در هم تنیده اند. سه‌پایه‌هایی که هگل…
بیشتر بخوانید » -
21 آبان
تغییرات آب و هوایی و خدا و تکامل؛ رویکردهای الهیاتی به دنیای رنج
«تغییرات آب و هوایی و خدا و تکامل؛ رویکردهای الهیاتی به دنیای رنج» نام مطلبی است که بتانی سولردر[2] دکترای الهیات نوشته‌است و منا ارشادی مقدم آن را ترجمه و خلاصه کرده‌است. متن کامل را در ادامه می‌خوانید. دین آنلاین نوشت: «دکتر بتانی سولردر[2] دکترای الهیات خود را از دانشگاه…
بیشتر بخوانید » -
21 آبان
«مشکل حافظ با ریاکارانی است که حقایق درون خود را انکار می‌کنند»
حسین قنواتی در دیدار نیوز نوشت: یازدهمین برنامه‌ی با فرهنگ به تهیه‌کنندگی و میزبانی حسین قنواتی، با دعوت از خانم دکتر سپیده موسوی، دانش‌آموخته و پژوهشگر ادبیات و حافظ شناس، به موضوع «حافظ و فرهنگ» اختصاص یافته است. در این گفت‌وگو دکتر سپیده موسوی به تشریح جایگاه فرهنگی حافظ در…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
نگاهی به رساله فایدون از افلاطون؛ تراژدی مرگ سقراط
رساله فایدون از مشهورترین رسالات افلاطون است، رساله‌ای که در طی تاریخ هم‌پای رساله‌ی جمهوری مورد توجه قرار گرفته. علت این امر را نمی‌توان علتی یگانه معرفی کرد بل چند علت دست‌در‌دست هم داده‌اند و موجبات شهرت – و البته، بدون تردید، محبوبیت – این رساله را در طی تاریخ…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
«اراده کلی نمی تواند منشأ صدور یک عمل شخصی در خارج باشد»
اراده کلی هرگز نمی تواند منشأ صدور یک عمل شخصی در خارج قرار گیرد، مگر اینکه مخصّصی به آن ضمیمه گردد. مثلا اگر شخصی در مقام اتفاق، سکه مخصوص را که در دست دارد، به شخص دیگری که استحقاق آن را دارد ببخشد، هرگز نباید منشا آن عمل را یک…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
ابن سینا برای امروز ما چه حرفی برای گفتن دارد؟
ابن سینا رویکردی دارد که می تواند راهنمای آن دسته از شرقیانی باشد که با چالش تمدن غرب مواجه شده اند و آن دسته از غربیانی که هنوز در پی یافتن شالوده ای هستند. طلیعه نوین به نقل از مهر نوشت: «سهیل محسن اَفنان (زادهٔ ۱۹۰۴ در فلسطین – درگذشتهٔ…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
پایان فلسفه در عصر تکنوسیانس
رضا داوری اردکانی، فیلسوف، در سایت شخصی خود نوشت: «این نوشته پاسخی به پرسش در باب پایان فلسفه است و چون در آن اشاراتی به علم هم شده است مناسب دانستم که در این نشریه درج شود. در زمان مدرن علم و فلسفه در ظاهر از هم جدا و دورند…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
هایدگر می‌پرسید: چطور می‌توان در جهان سکونت کرد؟
«هایدگر می‌پرسید: چطور می‌توان در جهان سکونت کرد؟» نام مطلبی است که دیوید کوپر، استاد بازنشسته گروه فلسفه در دانشگاه دورهام در سایت تایمز لیترری ساپلمنت نوشته است و با ترجمه‌ی علی حاتمیان در سایت ترجمان منتشر شده‌است. متن کامل را در ادامه می‌خوانید. هایدگر را در کنار ویتگنشتاین از…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
جنگ حماس و اسرائیل؛ یک تحلیل اخلاقی
ارائه یک تحلیل جامع از جنگ و نزاع درازدامن بین اسرائیل و حماس متضمن در نظر آوردن عوامل تاریخی و سیاسی در کنار ملاحظات فلسفی و اخلاقی است. بروز خشونت آشکار از هر دو سو به اختلاف نظرهای بنیادین در مورد ماهیت عدالت و دولت، مشروعیت مقاومت در برابر اشغالگری،…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
اختلاف نظر از دیدگاه فلسفه
اختلاف نظر از دیدگاه فلسفه مدرسه تردید نوشت: «اختلاف نظر با دیگری پدیده‌ای بسیار آشنا است. ممکن است در خانواده‌ی خود، در محل کار خود، در گروه‌های کوچک یا بزرگی که عضو آن هستیم یا در جامعه‌ای که در آن به سر می‌بریم با دیگران اختلاف‌نظرهایی ساده یا پیچیده داشته…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
مغالطه، سفسطه و خطابه؛ بدیل‌های استدلال صحیح
«مغالطه نیز یک مفهوم همسایه دارد که «سفسطه» نامیده می‌شود. این دو اصطلاح بسیاری اوقات به جای هم به کار می‌روند و تمایزشان نادیده گرفته می‌شود، در حالی که، از جهت کاربرد، تفاوت ظریفی دارند. اصطلاح «سفسطه» نیز، مانند مغالطه، هنگامی به کار می‌رود که می‌خواهیم به خطایی در استدلال…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
صداقت به چیزی بیشتر از گفتن حقیقت نیاز دارد
«معمولاً وقتی حرف از صداقت می‌زنیم، ذهن‌مان می‌رود سمتِ حرف راست. اما داستان، فقط دروغ‌نگفتن نیست. برای اینکه متصف به فضیلت صداقت شویم، حداقلش این است که حرف راست بزنیم…» مطلب پیش‌رو ترجمه‌ای از «فضیلت صداقت به چیزی بیشتر از گفتن حقیقت نیاز دارد» با ترجمه‌ی محمدامین خوانساری است که…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
علم و جهان عرب؛ چهارچوبی جدید برای درک بهتر و جامع‌تر علوم در آینده
زمانی که از تاریخ علم سخن به میان می‌آید، مثلا هنگام سخن گفتن از خدمات دانشمندان در زمینهٔ ریاضیات، پس از فیثاغورث تا قرن هفدهم، در نوعی تاریکی فرو می‌رویم. این درحالی است که در عصر طلایی اسلام که قرون نهم تا دوازدهم میلادی را دربرمی‌گیرد، 1001 اختراع به‌دست مسلمانان…
بیشتر بخوانید » -
20 آبان
سیداحمد نجفی «آقاجون»: نماینده‌ی تصوف هیئتی
محسن‌حسام مظاهری، نویسنده و پژوهشگر اجتماعی تشیع و آیین‌های شیعی، در یادداشتی تلگرامی با عنوان «نماینده‌ی تصوف هیئتی» به بهانه‌ی درگذشت سیداحمد نجفی «آقاجون» نوشت: ساعاتی پیش آقای سیداحمد نجفی (که مریدانش او را «آقاجون» می‌نامیدند) درگذشت. با فقدان وی، پرونده‌ی یکی دیگر از علمای معنوی و بانفوذ تهران بسته شد.…
بیشتر بخوانید » -
18 آبان
«دکارت مشهورترین فکرش را از یک زن وام گرفته بود»
«دکارت مشهورترین فکرش را از یک زن وام گرفته بود» عنوان مطلبی است که اولیویا گلدهیل در سایت کوارتز نوشته‌است. این مطلب با ترجمه‌ی امیر قاجارگر در سایت ترجمان منتشر شده‌است که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید. دکارت مشهور است به فیلسوف بنیان‌گذار. پدرِ فلسفۀ مدرن. کسی که…
بیشتر بخوانید » -
18 آبان
چه کسانی باید حکمرانی کنند؛ بررسی کتاب مقدمه‌ای بر فلسفه سیاسی
نقد و بررسی کتاب مقدمه‌ای بر فلسفه سیاسی اثر جیسون برنان در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. جلسه معرفی و نقد و بررسی کتاب «مقدمه‌ای بر فلسفه سیاسی» نوشته «جیسون برنان» ترجمۀ «محمدباقر محمودی» و با مقدمه‌ای از دکتر کمال پولادی که به تازگی از سوی انتشارات نگارستان اندیشه…
بیشتر بخوانید » -
18 آبان
شش اندیشه از فلسفه غرب
«شش اندیشه از فلسفه غرب از سنکا، سن آگوستین، بلز پاسکال، باروخ اسپینوزا، میشل دو مونتنی و امانوئل کانت بررسی می شود.» ایمان فانی متن اصلی را ترجمه کرده‌است و در سایت شخصی خود نوشت: «فلسفه برنامه ای است که متعهد شده به ما کمک کند عاقلانه‌تر و با تاسف…
بیشتر بخوانید » -
17 آبان
یک جامعه‌شناس: کنشگری هوشمندانه می‌تواند متنوع باشد
حق‌طلبی از مقولاتی است که از دید مقصود فراستخواه ما نگاهی آماتور به آن داریم. جای خالی نهادهای مدنی که دید فنی به جنبش‌های اجتماعی و مفهوم حق‌طلبی را امکان‌پذیر کنند، از نکات مهمی است که جامعه‌شناسان معاصر ایران بر آن تأکید دارند. مرجان زهرانی در روزنامه شرق نوشت: «حق‌طلبی…
بیشتر بخوانید » -
17 آبان
زیبایی و هنر در تفکر شوپنهاور
شوپنهاور «تجارب زیبایی شناسی را، نوعی دریافت بی اراده می‌داند و در دستگاه فلسفی خود برای هنر، ارزش بسیار بالایی برخوردار است.» محسن موسوی، دکترای حکمت هنرهای دینی در پریمان آرت نوشت: «غنای روح تنها ثروت حقیقی است، باقی ثروت ها، همه بیشتر موجب زیانند تا سود» (شوپنهاور، ۱۳۸۹، ۵۶)…
بیشتر بخوانید » -
17 آبان
آلبر کامو؛ بیگانه‌ای در شهر
ناصر فکوهی استاد انسان‌شناسی دانشگاه تهران درباره‌ی کامو می‌نویسد: «کامو نمی‌توانست خوشبخت نباشد چون جهان آکنده از نگون‌بختی است اما بر این باور بود که خوشبخت بودن نه در بی‌تفاوتی به فقر جهان بلکه با تامل و چاره اندیشی برای آن ممکن است با معنا دادن به جهان و حتی…
بیشتر بخوانید »