آشتی درمورد خط لوله صلح
صادرات گاز از ایران به پاکستان به توافق‌نامه تحت عنوان “خط لوله صلح” بازمی‌گردد که با خروج هند، نیمه‌تمام ماند و فصل جدید صادرات گاز از ایران به پاکستان گشوده شد؛ فصلی که بعد از ۱۰ سال به سرانجامی نرسیده است اما به نظر می‌رسد با اعلام آمادگی دو طرف، ورق‌های جدید از آن نوشته خواهد شد.
به گزارش ایسنا، قرارداد گازی میان ایران و پاکستان باقی‌مانده از طرحی است که زمانی قرار بود “خط لوله صلح” باشد، قرادادی که توافق‌نامه اولیه آن با پاکستان در سال ۱۹۹۵ به امضا رسید و سپس در سال ۱۹۹۹ هند نیز به این توافق مشترک گازی پیوست. این قرارداد در ۲۰۰۴ مورد بازبینی قرار گرفت و جزئیات آن روشن شد، اما پنج سال بعد هند با بهانه‌هایی در مورد امنیت و قیمت معاهده نسبت به آن سرد شده و از تعهد سه جانبه کناره‌گیری کرد.
در سپتامبر ۲۰۱۲ عملیات اجرایی معاهده آغاز شده و روسای جمهور وقت دو کشور توافق کردند در این زمینه همکاری داشته باشند، بر اساس این همکاری پیش‌بینی شده بود که پاکستان نیز خط لوله خود را طی ۲۲ ماه تا مرز ایران بکشد. بر اساس این معاهده گازی قرار شد با شروع عملیات لوله‌گذاری تا سال ۱۳۹۳ صادرات گاز از طریق خط لوله به کراچی آغاز شود. این قرارداد ۲۵ ساله ایران را متعهد می‌کند که صادرات گاز در روز از حجم ۱۴ میلیون متر مکعب را آغاز کرده و آن را در دو فاز به ۲۱ و ۳۰ میلیون متر مکعب افزایش دهد.
بدعهدی پاکستانی‌ها
اما عملیات اجرایی خط لوله از سوی پاکستانی‌ها مدام متوقف می‌شد و از سوی مسئولان این کار در پاکستان اطلاعات ضد و نقیضی در مورد میزان پیشرفت پروژه ارائه می‌شد. کارشکنی‌ها و عدم آغاز عملیات اجرایی خط لوله از سوی پاکستان در حالی اتفاق می‌افتاد، که ایران از سال ۲۰۱۱ کار خط لوله خود را به اتمام رسانده بود و به اسلام آباد فرصت داده بود تا پایان ۲۰۱۴ عملیات خط لوله را تکمیل کند.
در حالی که حدود یک دهه از قرارداد گازی میان ایران و پاکستان گذشته و طبق آن همه زیرساخت‌های لازم برای صادرات گاز از ایران به پاکستان از سوی ایران فراهم شده است، این همسایه شرقی بر بدعهدی خود اصرار می کرد. اصراری که وزیر نفت را نیز به تعجب انداخت و بر آن داشت تا با ارسال نامه‌ای به وزیر نفت پاکستان خواهان یک پاسخ صریح از این کشور شود. اما باز هم جواب مشخصی از سوی این کشور دریافت نکرد و ایران را بر آن داشت تا این پرونده را از مسیر حقوقی پیگیری کند.
بازگشت پاکستان به گاز ایران
اکنون به نظر می‌رسد این کشور باز هم به آغوش گاز ایران پناه اورده است و هفته گذشته یک مقام نفتی پاکستان اعلام کرد: این احتمال وجود دارد که ماه آینده میلادی مذاکرات دو کشور بر سر موضوع از سرگیری اجرای خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان آغاز شود.
به گفته وی، قرار بود هیأتی از ایران به پاکستان سفر کرده و در این رابطه با دولت موقت در این کشور گفت‌وگو کند اما تصمیم بر این شد که این مذاکرات به بعد موکول شود تا از تأثیر آن در نتیجه انتخابات در پاکستان جلوگیری شود.
پاکستانی‌ها چرا بدعهدی کردند؟
این مقام مسئول ادامه داد: در ژوئن سال ۲۰۱۶ دولت وقت پاکستان انجام مذاکرات را به دلیل فشارها از سوی عربستان متوقف کرد و به تعهدات خود در قبال دولت ایران در این زمینه عمل نکرد این مسئله باعث شد تا ایران موضوع شکایت از پاکستان در این زمینه به دادگاه داوری بین‌المللی را مطرح کند.در حال حاضر انتخابات در پاکستان تمام شده و احتمالاً عمران‌خان به عنوان رهبر حزب، مسئولیت دولت در این زمینه را بر عهده خواهد گرفت. وی قرار است در روز ۹ آگوست به عنوان نخست‌وزیر پاکستان سوگند یاد کند و در همان ماه نخست نیز باید به طور کامل دولت تشکیل دهد.
این مقام نفتی دولتی پاکستان ادامه داد: احتمالاً دو کشور افکار خود را در این زمینه روی هم گذاشته تا بتوانند در سایه تحریم‌های آمریکا و رفتار خصمانه دولت ترامپ راهی برای اجرای این پروژه پیدا کنند. آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران خارج شده و احتمالاً نمایندگان ایران و پاکستان جدول زمان‌بندی جدیدی برای اجرای این پروژه تعیین خواهند کرد.اگر دو طرف به توافق نرسند و ایران تصمیم بگیرد این موضوع را در دادگاه‌بین‌المللی مطرح کند پاکستان نیز چاره‌ای جز دفاع از خود نخواهد داشت.پاکستان به تعهد خود برای ایجاد ۷۸۱ کیلومتر خط لوله انتقال گاز در خاک خود عمل نکرده است اما با توجه به تحریم‌های پیشین آمریکا هیچ کشور یا آژانسی نمی‌تواند هزینه اجرای این پروژه را تأمین کند.
استقبال ایران از تکمیل خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان
از سوی دیگر ایران از ادامه مذاکره برای تکمیل تمکیل خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان استقبال کرده است. به گفته معاون امور بین الملل و بازرگانی وزیر نفتجمهوری اسلامی ایران انرژی و گاز را عاملی برای توسعه همکاری‌های منطقه ای و همبستگی با همسایگان، از جمله پاکستان می‌داند.
امیرحسین زمانی‌نیا با اشاره به نشانه های مثبتی که به‌تازگی در این زمینه از دولت منتخب مشاهده می‌شود، ادامه داد: در همین راستا و در شرایط جدید، از ادامه مسیر مذاکرات درباه تکمیل و راه اندازی خط لوله انتقال گاز به پاکستان استقبال می‌کنیم.
حمایت اروپا از تکمیل پروژه خط لوله گازی ایران – پاکستان
اتحادیه اروپا هم از تکمیل پروژه خط لوله گازی ایران – پاکستان حمایت کرده است و سفیر اتحادیه اروپا در پاکستان اعلام کرد که این نهاد درباره تکمیل پروژه خط لوله انقال گاز ایران به پاکستان اعتراضی ندارد.
نتیجه عدم اجرای پروژه
کشور در حال حاضر آمادگی خود برای از سرگیری انتقال گاز ایران به پاکستان را اعلام کرده‌اند، به نظر نمی‌رسد این پرونده به دادگاه بین المللی برود. پیش از این ایران در فوریه سال ۲۰۱۸ پاکستان را تهدید کرده بود که موضوع عدم اجرای تعهدات این کشور در قبلا خط لوله صلح را به دادگاه بین‌المللی خواهد کشاند.بر اساس توافق انجام شده پاکستان باید به ازای هر روز تأخیر در اجرای تعهدات خود یک میلیون دلار به ایران جریمه پرداخت کند. بخش ایرانی خط لوله آی پی (IP) به طول ٩٠٠ کیلومتر با هزینه ٢,٥ میلیارد دلار ساخته شده و برای تکمیل آن نیز باید حدود یک میلیارد دلار دیگر نیز سرمایه‌گذاری شود، اما بخش دوم این خط لوله در خاک پاکستان به طول ٧٨٠ کیلومتر هنوز ساخته نشده است.
انتهای پیام
