دی ماه به کجا پناه ببریم؟
/ از تنها ژئوپارک خاورمیانه تا محل زندگی تمساح‌های پوزه کوتاه /
هوای بد تهران و کلان‌شهرها، افزایش قیمت بنزین، گرانی و تعطیلی مدارس سبب شد تا به سراغ یوسف والدی جهانگرد مشهور برویم تا مکانی بکر را برای سفر در ماه دی به ما معرفی کند. آیا هنوز هم سفر کردن ممکن است؟ وقتی از والدی می‌خواهیم که مکانی مناسب، با توجه به افزایش قیمت بنزین و کالا ها معرفی کند با کمی مکث می‌گوید: «سخت است، اما چیزی که به ذهنم می‌رسد یکی چابهار است و دیگری قشم».
متن کامل گفت وگوی انصاف نیوز با یوسف والدی، استاد دانشگاه، راهنمای تور و جهانگرد را در ادامه بخوانید:
انصاف نیوز: پیشنهاد شما برای سفر در ماه دی چیست؟ یک جای بکر و متناسب با شرایط مالی مردم؟
راستش سخت است؛ چیزی که به ذهنم می‌رسد، یکی چابهار و دیگری قشم است و بنظرم قشم بهتر است چون با قطار هم می‌شود رفت.
فقط به این دلیل که با قطار می‌شود رفت ؟
نه؛ الان واقعا فصل سفر به قشم است. دلایل دیگری هم دارد؛ مثلا در مورد طبیعتش می‌شود صحبت کرد.
کمی از این دلایل بگویید.
جزیره‌ی قشم جزیره‌ای ناب است. بزرگترین جزیره‌ی خلیج فارس که مردم فرهنگ خاص و یونیک خودشان را دارند. ترکیبی از عرب، آفریقا و جنوب ایران با یک طبیعت بکر. 125 کیلومتر درازای این جزیره و 25 تا 45 کیلومتر هم عرض جزیره است. در آنجا خیلی از عنصرهای مرتبط با جزیره را می‌شود دید؛ مثلا جنگل‌های حرا که الان در بهترین حالتش است، پرنده‌های مهاجر بسیاری به این منطقه می‌آیند و می‌شود در آرامش و سکوت قایقرانی کرد و از فضا لذت برد. قشم تنها ژئوپارک خاورمیانه محسوب می‌شود.
قشم تنها ژئوپارک خاورمیانه
اگراشتباه نکنم قشم برای مدتی ژئو پارک نبود، الان دوباره ژئوپارک است؟
بله، الان اصلاحات انجام شده و دوباره ژئو پارک است.
چه شرایطی برای ژئوپارک بودن یک منطقه لازم بوده که قشم در برهه‌ای نداشته؟
یک سری اصول و دستورالعمل‌ها را باید رعایت می‌کردند. مثلا هر سایتی باید یک مرکز بلیط فروشی داشته باشد، بروشور داده شود، راهنمای محلی حضور داشته باشد و همه‌ی اینها باید بسترش آماده باشد و ما نمی‌توانیم فقط بر اساس اینکه این جاذبه‌ها و پتانسیل‌ها وجود دارد، منطقه را به عنوان ژئوپارک اعلام کنیم. بعدها این اصلاحات توسط منطقه آزاد انجام شد و قشم دوباره ژئوپارک شد.
جاهای دیدنی قشم
یعنی در حال حاضر اگر به سایتهای مختلف قشم مثل درهی ستارهها برویم، بلیطفروشی و راهنمای محلی وجود دارد؟
من به تازگی نرفتم؛ اما در درهی ستارهها آخرین باری که رفتم بلیط فروشی انجام شد، مرکز بازدید و گیت داشت، مسیرهایی مشخص شده بود که ازکجا برویم تا از مسیر خارج نشویم و این جور چیزها. تنگه‌ی چاه‌کوه، درهی ستارهها، جزایر ناز، جنگل حرا و… از جاهای دیدنی قشم است.
مراسم زار
جاهای خاص‌تری به ما معرفی کنید، می‌دانیم شما مکان‌های بکر بسیاری رفتید و البته خیلی سخت هم به دیگران این مناطق را معرفی می‌کنید.
بله! واقعیت اینکه آنقدر تخریب زیاد است که واقعا سخت است؛ مثلا غارنمکی که بسیار شکننده است؛ اما هرکسی می‌رسد یکی از قندیل‌هایش را می‌شکند، به این دلیل که بستر آماده نیست. کسی به مسافر نگفته این قندیل‌ها را بشکنید از بین می‌روند و دیگر به وجود نمی‌آید. اما خب به هر حال، غواصی در جزیره‌ی هنگام، دیدن دلفین‌های بینی بطری، دریای تمیز و در کنار همه‌ی اینها غذاهای دریایی و سالم مردم جنوب با ادویه‌های خاص و مراسم زار، از جاذبه‌های قشم است. مردم قشم موسیقی متفاوتی دارند و می‌شود گفت آنقدر همه چیز جالب است که من شاید نزدیک به 30 بار قشم رفتم و هیچ وقت سیر نشدم.
زار، مراسمی است که محلی‌ها انجام می‌دهند، آواز می‌خوانند و سعی می‌کنند یک نفر را که دچار یک بیماری روحی و روانی شده درمان کنند.
زمستان و بهار جنوب ایران
یک جور مراسم جن گیری؟ به علت باور مردم قشم به جن؟
بله مراسمی است که تقریبا می‌توان گفت در شرق آفریقا هم انجام می‌شود. و از فرهنگ‌های دیگر وارد شده و تقریبا مثل جن‌گیری است.
خلاصه که بهترین فصل برای رفتن به جنوب الان است، بخاطر اینکه می‌شود گفت ما شش ماه بهار داریم در ایران، اولین بهارهای ایران از عرض‌های جنوبی شروع می‌شود. مخصوصا اگر به کندوداران دقت کنید می‌بینید که در این فصل کندوهای عسل خود را به جنوب می‌برند، چون پر از گل است. همین طور که می‌آییم بالاتر و به عرض‌های شمال ایران می‌رسیم، مثلا شمال غرب، جنگل‌های ارسباران و کوه‌های سبلان، اواخر خرداد، بهار شروع می‌شود. و اگر درنظر بگیریم از دی ماه تا خرداد ماه شش ماه می‌شود که اگر اهل سفر باشید می‌توانید شش ماه بهار را حس کنید.
جنوب و سیستانوبلوچستان منطقهای امن برای گردشگری
این مناطق برای سفر کردن امن است؟
صد درصد، منطقه خیلی امن است. همه‌ی نقاط ایران به مهمان‌نوازی معروفند ولی جنوبی‌ها یک تافته‌ی جدا بافته‌اند.
سیستان وبلوچستان هم به این لحاظ امنیت دارد؟
بله؛ سیستانوبلوچستان خیلی وقت‌ها به عنوان مناطق ناامن معرفی می‌شوند، درصورتیکه اصلا این طور نیست. خود بلوچ‌ها و سیستانی‌ها خیلی مهمان‌نوازند و اتفاقاتی که گاهی می‌افتد شاید با اهداف سیاسی باشد ولی ارتباطی با مردم ساده‌ی گردشگر ندارد. من خودم تجربه‌ی سه هفته تنهایی سفر کردن در سیستان‌و بلوچستان را داشته‌ام و یکی از بهترین سفرهایم بود، خیلی جاها احساس می‌کردم در خانه‌ی خودم هستم، آنقدر این مردم مهمان نوازند.
در سفرتان هیچ مشکلی نداشتید؟
هیچی. این تجربه‌ی شخصی من است، نمی‌خواهم این را بگویم که هرکسی مثل من سه هفته برود آنجا سفر کند همه چیز شبیه سفر من برایش پیش می‌رود، اما سفر شخصی من بدون مشکل بود. یک سری خبرهای بد باعث می‌شود ما منفی‌باف شویم و فضا را خیلی تیره کنیم. ما نباید یک اتفاق خیلی کوچیک را به همه جا ربط دهیم و این یک مقدار از واقعیت دور است.
وضعیت برای توریست‌های خارجی در این مناطق چگونه است؟
تا به حال چند سفر با گردشگرهای خارجی آنجا بودم، یک مقدار حساسیت‌ها برای خارجی‌ها نسبت به این منطقه بیشتر است. بعضی وقت‌ها درون سایتهای وزارت امورخارجه‌ی یک کشور اعلام می‌شود که توریست‌ها لکه‌هایی که با رنگ‌های خاصی مشخص شده است نباید بروند، که این لکه‌ها شامل بخش‌هایی از جنوب شرق ایران و غرب ایران می‌شود. اما به هرحال، من تا به حال نشنیده‌ام که اتفاقی برای گردشگران بیافتد. مگر یک اتفاق مربوط به دهه‌ی هفتاد که در یکی از هتل‌های کرمان افتاد.
جاذبه‌های گردشگری سیستانوبلوچستان
کمی از جاذبه‌های گردشگری در چابهار و بطور کلی سیستان و بلوچستان توضیح دهید.
یکی از عواملی که اسم این منطقه را چابهار گذاشتند این است که بیشتر مواقع هوای بهاری دارد. در خرداد ماه حتی هوا از تهران هم بهتر و ملایم‌تر است.
منطقه‌ی چاربهار به عنوان هند ایران شناخته می‌شود؛ هم از نظر حیات وحش و هم از نظر محیط طبیعی، باغات انبه و باغ‌های میوه‌های گرمسیری دارد. من حتی یک روستا یادم است که رفتم و عکسی گرفتم که حدود 30 نوع میوه در آن بود. به جرات می‌توانم بگویم 24 تا 25 نوع از این محصولات مربوط به مناطق گرمسیری است و هیچ جای دیگری نمی‌شود این محصولات را دید.
قلعه‌های زیبای بسیاری در این منطقه است؛ رودخانه‌ی سرباز، دیدن تمساح پوزه کوتاه و یکی از زیباترین جاده‌هایی که از چابهار به خلیج گواتر می‌رود و حدود 103 کیلومتر است، که درخت مکر زن یا انجیر معابد را می‌توانیم آنجا ببینیم که بسیار زیباست. کوه‌های مریخی، تالاب لیپار و یکی از جاذبه‌هایی که به تازگی اضافه شده است به جاذبه‌های سیستانوبلوچستان روستای درک است که شنزارها به دریا رسیدند. بنادر سنتی که ماهیگیری در آن به روش سنتی مثل چند صد سال پیش انجام می‌شود و در نهایت خلیج گواتر که مثل جنگل‌های حراست و می‌توانید بین جنگلها قایقرانی و پیاده‌روی کنید.
گردشگری برای یادگرفتن
چرا با گردشگرهای ایرانی همراه نمی‌شوید؟
بعضی وقت‌ها مسافرها و گردشگرهای ایرانی دقیقا نمی‌دانند کجا رفتند و به دنبال چه چیزی سفر می‌کنند. خیلی بیشتر دوست دارم با گردشگرهایی سروکار داشته باشم که بدانند کجا و دنبال چه چیزی هستند. حداقل یک صفحه قبل از سفر خوانده باشند که کجا می‌خواهند بروند. واقعا فقط کسانی که عاشق سفرند سیستان و بلوچستان و قشم را انتخاب می‌کنند، نه افرادی که بیشتر دوست دارند از شهر دور باشند و… .
و شاد باشند؟
شادی اصلا بد نیست، به هیچ عنوان بد نیست. من به عنوان راهنمای تور که دوازده سال این کار را انجام دادم هیچ وقت شادی را منع نکردم. شادی قسمتی از وجود آدم است اما همه چیز شادی نیست. باید اولویت داشته باشیم، چقدر می‌خواهیم فرهنگ مردم را ببینیم، چقدر می‌خواهیم بلوچ‌ها را بشناسیم و چقدر می‌خواهیم طبیعت را ببینیم و در کنارش شادی هم باشد اما فقط شادی باشد و این در اولویت باشد، برای من سخت است. در این چند سال شاید احساس کردم می‌توانم در بحث توریست‌های ورودی که مربوط به مسافرهای خارجی است مؤثرتر باشم.
خب این فرهنگ که یک چیزهایی مهم‌تر از شادی کردن است، چطور باید در جامعه جا بیفتد؟
به مرور اتفاق می‌افتد. خود راهنماها و آژانس‌ها می‌توانند این چیزها را در تورها جا بیندازند. فقط نباید بحث درآمدزایی باشد، برای آژانس‌هایی که تور اجرا می‌کنند باید یک سری فرهنگ‌سازی انجام شود و بدانند که اینها محدودیت ایجاد نمی‌کند. بعضی وقت‌ها به این دلیل که فکر می‌کنند مردم می‌خواهند از فضای شهری و چارچوب‌ها بیرون بیایند این مشکل‌ها به وجود می‌آید؛ البته این کار یک سال و دو سال نیست و یک پروسه‌ی طولانی می‌خواهد تا بعدها مسافر بفهمد که مثلاً این تور بیشتر به ذائقه‌ی من می‌خورد و این تور را ثبت‌نام کنم.
گردشگری داخلی باید به سمتی برود که گردشگرها در نقاط مختلف پخش شوند؛ فقط شمال و فقط شهرهای خاص نباشد. به خاطر اینکه همه جای ایران جاذبه دارد، از شهرسوخته تا تالاب هامون و هر جایی از این کشور که دست بگذاریم و نباید خود را محدود به مناطق خاص کنیم. ما خیلی اهل مطالعه قبل از سفر نیستیم و اگر این نقایص برطرف شود گردشگری به مراتب بهتر و بهتر می‌شود.
با رعایت این نکات و مهمان‌نوازی مردمان جنوب می‌توان برای چند روز و شاید چند هفته فارغ از دغدغه‌های شهری به سواحل جنوب رفت و به تماشای تمساح‌های پوزه‌کوتاه، دلفین‌ها، درخت‌ها و قندیل‌ها نشست.
انتهای پیام
سلام خیلی از مطالب استفاده کردم و علاقمند شدم که در فرصت مناسبی اونجا برم چون الان نه پولشو دارم و نه وقتشو که امیدوارم هرچه زودتر برام میسر بشه امین