۲۷سوال درباره‌ی سقوط هواپیما
محمد فاضلی، جامعه‌شناس در یادداشتی تلگرامی با عنوان «سیل سؤال» درباره‌ی پرونده‌ی سقوط هواپیما نوشت:
سیل معمولاً خسارت به بار می‌آورد اما سیلی هست که جامعه‌ساز است: سیل سؤال. جامعه‌سازی سیل سؤال وقتی اتفاق می‌افتد که سؤالات پاسخ داده شوند و اگر پاسخ نگیرند مثل سیل، خرابی به بار می‌آورند.
حادثه غمبار سقوط هواپیمای اوکراینی هم سیلی از سؤالات پدید آورده است. من دانش نظامی ندارم اما می‌توانم سؤالات را از لابه‌لای متن‌ها جمع کنم. دیدم بد نیست این سؤالات را تا حد ممکن یک جا جمع کنم تا کار پاسخگویان راحت‌تر باشد.
سؤالات مربوط به وقوع حادثه
چرا دستور توقف پروازها داده یا اجرا نشد؟
مسئول متوقف کردن پروازها چه فرد یا نهادی بوده است؟
آیا هشدار ورود موشک کروز به فضای کشور داده شده بود؟
آیا بقیه یگان‌های پدافند هوایی هوایی هم چنین هشداری دریافت کرده بودند؟
اگر هشدار ورود موشک کروز داده شده است، یگان شلیک‌کننده چه ارتباطی با سایر یگان‌ها از مرزها تا تهران برای کسب اطلاعات درباره هشدار داشته است؟
آیا به لحاظ دانش نظامی، هواپیمایی در ارتفاع هشت هزار پایی با سرعت هنگام برخاستن، قابل یکسان‌انگاری با موشک کروز است؟
آیا هواپیما از مسیر پروازی تعیین‌شده خارج شده بود؟
آیا هواپیما فقط در رادار یگان شلیک‌کننده دیده و به عنوان هدف نظامی تشخیص داده شده است؟ بقیه رادارها چه شناختی از هواپیما داشته‌اند؟ اگر شناخت متفاوتی داشته‌اند علت آن چیست؟
آیا یگان شلیک‌کننده، بخشی از شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور بوده و به همان کدها و اطلاعاتی که سایر یگان‌ها از پرواز هواپیمای اوکراینی دسترسی داشته‌اند، دسترسی داشته است؟
سیستم پدافندی شلیک‌کننده اگر با شبکه دفاع هوایی کشور یکپارچه نبوده و بنا به اطلاعات تأییدنشده موجود، مجهز به سیستمی آنالوگ بوده، آیا امکانی برای هک کردن آن وجود داشته است؟
آیا استقرار یگان پدافند هوایی (مستقر یا متحرک) در این فاصله از فرودگاه غیرنظامی، به لحاظ استانداردهای نظامی و صنعت هوایی درست است؟
آیا با توجه به سرعت و جهت حرکت هواپیما، یگان شلیک‌کننده زمان بیشتری برای اطمینان از نظامی بودن هدف می‌توانست در اختیار داشته باشد؟
چرا طرف‌های خارجی زودتر از نهادهای مسئول ایرانی، وقوع حادثه (اصابت موشک) – صرف‌نظر از هر علت باعث شلیک شدن موشک – را اعلام کرده‌اند؟
آیا آمریکا توانسته با جنگ الکترونیک سبب خطای پدافند ایران شود؟ آیا این احتمال نباید پیش‌بینی و بر اساس آن کلیه پروازها متوقف می شد؟
سؤالات بعد از وقوع حادثه
اصابت موشک خودی به هواپیما، برای یگان‌ها و مقامات نظامی، فرضیه یا واقعیت مسلم بوده است؟
آیا می‌شد یگانی که شلیک کرده و از سقوط هدف مطمئن شده، و مقامات بالاتر، با این سقوط به عنوان فرضیه اصابت موشک خودی مواجه شوند؟
آیا می‌شد سقوط بر اثر موشک خودی را سریع اطلاع‌رسانی کرد و بعد درباره علل بروز چنین واقعه‌ای فرضیه‌ها را بررسی کرد و نهادهای نظامی و سیاسی را در معرض اتهام پنهان‌کاری قرار نداد؟
آیا وجود ترکش‌ها روی بدنه هواپیما، نشانه کافی برای اصابت موشک نبود؟
آیا دودزده نبودن موتورها شاخصی از عدم وقوع آتش‌سوزی ناشی از نقص فنی و اصابت موشک نبود؟
آیا همه روال اداری نیروهای نظامی در اطلاع‌رسانی به سلسله‌مراتب بالاتر رعایت شده است؟
فرماندهان در همه سلسله‌مراتب، ستاد کل نیروهای مسلح، رئیس شورای عالی امنیت ملی و فرمانده کل قوا دقیقاً در چه تاریخ و ساعتی گزارش رسمی درباره وقوع حادثه دریافت کرده‌اند؟
قطعی بودن اصابت موشک خودی به هواپیما، دقیقاً در چه تاریخ و زمان‌هایی برای هر یک از مقامات سلسله‌مراتب نظامی و غیرنظامی مسجل شده است؟
پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های نیروهای نظامی، حداکثر زمان لازم برای اطلاع‌رسانی درخصوص چنین وقایعی به سلسله‌مراتب را چقدر تعیین کرده‌اند؟
دستورالعمل‌های نیروهای نظامی و نهادهای امنیت ملی، درخصوص وقایع احتمالی ناشی از هدف قرار دادن نیروها و تأسیسات خودی، و شیوه مواجه شدن با پی‌آمدهای اجتماعی، قربانیان، جبران خسارات، دلجویی از قربانیان و … چیست؟ آیا پروتکل‌های مشخصی برای این امور وجود دارد؟
آیا رویه قضایی و مجازات مشخصی برای پنهان‌کاری یا قصور در اطلاع‌رسانی به سلسله‌مراتب در قوانین نظامی تعیین شده است؟
رویه‌های اطلاع‌رسانی درخصوص این گونه حوادث در نظام اطلاع‌رسانی کشور چیست؟
در صورت مداخله آمریکا در این سقوط، می‌شود دولت این کشور را به جنایت جنگی متهم و پیگیری کرد؟
تصور می‌کنم جامعه حداقل منتظر شنیدن پاسخ این سؤالات است؛ و حتماً بسته به میزان تخصص آدم‌ها، فهرست سؤالات طولانی‌تر می‌شود.
انتهای پیام
آیا رسانه ها از پخش خبر اعتراضات شهرهای مختلف منع شده اند ؟