درنگی بر دو فیلم

محمدناصر تقوی در یادداشتی تلگرامی نوشت:

این ایام فرصتی بود تا دو فیلم “شبی که ماه کامل شد” و “رد خون” را ببینم. بی آنکه قصد تحلیل و نقد سینمایی باشد، هر دو فیلم حاوی نکاتی است که می توانند از منظر معرفت شناختی ایمان و باور دینی بس عبرت آموز باشند.

در “شبی که ماه کامل شد ” شخصیت محوری فیلم “عبد الحمید” است که در این سبک کار سینمایی، خانم آبیار – که در عمر نسبتا کوتاه حرفه ای اش خوش درخشیده- این بار با یک رومنس – وایولنس( Romance/Violence) ترکیبی از ژانر داستانی عاشقانه بهمراه خشونت را هنرمندانه به تصویر می کشد و در عین ارجاع به ماجرای تراژیک تاسوکی و عبد المالک ریگی و شخصیتهای حقیقی تاریخی، داستان را با برادر عبدالحمید که سرکرده تروریست هاست پیگیری می کند. عبد الحمید در عین اینکه نقاط مثبتی در علاقه به همسر و خانواده اش از خود بروز می دهد ، ولی به پندار خویش ، مومنانه و از سر اخلاص! خود، همسر و خانواده اش را به سخت ترین مهلکه ها کشانده و فدای آرمانها و پندارهای ایمانی خود می کند و در خدمت به تشکیلاتی افراطی و مخوف در کشتار هموطنان و مخالفین عقیده خود همراه می شود.

در فیلم دیگر یعنی “ردّ خون ” – کار خوش ساخت آقای محمد حسین مهدویان – همین مسیر را “عباس زریبافان” می پیماید. او آنچنان در ایمان ِ پنداری خود راسخ است که از همه چیز ، از خانواده و عزیزان و حتی از مقام و موقعیتی که برای خیلی ها دست یافتن به آن آرزوست، دست می‌کشد و مخلصانه و آسوده خاطر! به فرقه ای خونریز می پیوندد و بی رحمانه مخالفین را آماج گلوله های خود قرار داده و هموطنانش را در خون می غلطاند.

قرآن کریم در کنار “ایمان صادق” از ایمان پنداری نیز سخن می گوید ( الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا/ نساء ٦٠). اين دو فیلم نمونه هایی از “ایمان پنداری” را در برابر ما می نشانند. می شود همچون عبدالحمید و برادرش در اعتقاداتت آنچنان راسخ باشی که یک اتوبوس از هموطنان بی گناهت را به مسلخ ببری و سر بریدنشان را قربة الي الله! به نمایش بگذاری. می توانی عباس زریبافان باشی، مقید به نماز و جماعت، و حتی امام جماعت قرار گیری! و همزمان درقتل و غارت کودکان و زنان بی دفاع قصد قربت کنی و بر سر اعتقاد تا آخرین فشنگ بجنگی و بی دغدغه بمیری!

به راستی معیار ایمان و یقین صادق از ایمان و یقین پنداری چیست؟ این دو فیلم از این موضوع سخنی نمی گویند و آن را به سکوت می گذارنند ولی دستکم این را نشان می دهند که صرف ایستادگی بر اعتقاداتی که خود آن را حق و درست می پنداریم، نشانه ی ایمان صادق نیست! صرف مقاومت ورزی، از خود گذشتگی و تحمل رنج و سختی در راه عقاید نشانه حقانیت آن و درستی راه و عمل نیست!

قرآن کریم به کافران و مشرکانی اشاره می کند که با جدیت تمام بر “ایمانِ پنداری” و “عقاید باطل” خود پایداری و استقامت می ورزیدند و دیگران را نیز بر آن دعوت می کردند: اصبروا علی آلهتکم انّ هذا لشئ یراد(ص- ۶) ( بر ایمان به خدایان خود پایداری و مقاومت کنید، این آن چیزی است که از شما خواسته می شود]

پس هر صبر و پایداری، صِرف از خود گذشتگی و جانفشانی در راه عقیده، هر لذت گریزی و ساده زیستی و مجاهده و تلاش در راه عقیده، به تنهایی‌ نشان از حقانیت باور و صحت عمل نیست بلکه در کنار اینها باید از نشانه ها و معیارهای دیگری جستجو کرد که مصداق “عمل صالح ” و نشانه ” ایمان و یقین صادق” باشد.

پیام ارجمند این دو فیلم بویژه برای جماعت مومنان و دینداران و تلاشگران عرصه ایثار و جهاد ، نابسندگی به این ظواهر و نشانه ها در سنجش و داوری اعمال خود و دیگران است و هشدار باشی گران بر اینکه هر کدام از ما می توانیم عبد الحمید یا زریبافانی برای خود باشیم!!

یکی از آموزه های اهل بیت(ع) ، ضرورت نقد مستمر ایمان و شناخت معیار های راستی آزمایی ایمان و یقین صادق از کاذب و پنداری است و در مضامین بلند ادعیه ، خصوصا در ماه مبارک رمضان، از پرورگار عزیز بهره مندی از ” ایمان و یقین صادق ” را درخواست می کنیم: ” اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ إِیمَانا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِی وَ یَقِینا صَادِقا”

انتهای پیام