استیضاح یا اعدام؟!
آرین افخمی در ایسنا نوشت: روز شنبه ۲۶ مهر مجتبی ذوالنور رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و نماینده مردم قم در توئیتی با هشتگ “نجات کشور”، مدعی شد: «استیضاح روحانی از دستور خارج نشده، استیضاح به قوت خودش باقی است، پرونده استیضاح دست بنده است. ۴۴ نفر امضا کرده‌اند که ۱۱ نفر امضایشان را پس گرفتند و الان ۳۳ امضا داریم. از دیگر نمایندگان خواهش میکنیم استیضاح را امضا کنند که اوضاع نابسامان فعلی با استیضاح اقای رئیس‌جمهور سامان پیدا کند.»
این توئیت که متن پیاده شده یک فیلم کوتاه از اظهارات ذوالنور بود باعث شد که واکنش‌هایی به سخنان رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس صورت گیرد و بحث استیضاح رئیس‌جمهور که از زمان تشکیل مجلس یازدهم توسط برخی از نمایندگان مطرح شده دوباره برسر زبان‌ها بیفتد.
ساعاتی پس از این اظهارات، حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس‌جمهور در واکنش به آن نوشت: «استیضاح حق اکثریت قاطع مجلس است اما ایجاد تزلزل در حاکمیت، تضعیف دولت در زمان جنگ اقتصادی، نخ دادن به هر دو نامزد انتخاباتی آمریکا برای کوتاه نیامدن در برابر دولت فعلی ایران و تعویق هر گونه رفع یا کاهش تحریم‌ها تا استقرار دولت بعدی در ایران از وظایف نماینده‌ای با ۲۰۴ هزار رأی نیست.»
پاسخ آشنا تقریبا چکیده‌ای از خواست عده‌ای تندرو برای ایجاد شرایط بحرانی در کشور بود؛ “ایجاد تزلزل در حاکمیت”، “تضعیف دولت در زمان جنگ اقتصادی”، “نخ دادن به هر دو نامزد انتخاباتی آمریکا برای کوتاه نیامدن در برابر دولت فعلی ایران” و “تعویق هرگونه رفع یا کاهش تحریم‌ها تا استقرار دولت بعدی در ایران”، آن هم در حالی که تنها ۱۰ ماه تا پایان دولت دوم حسن روحانی باقی مانده و کشور به دلیل تحریم‌های آمریکا و فشارهای بین‌المللی و البته ضعف مدیریت در برخی بخش‌ها به اضافه شیوع ویروس کرونا، با انواع و اقسام فشارها و تهدیدها دست و پنجه نرم می‌کند و مردم هر روز با تغییر قیمت‌ها، افزایش نرخ ارز، سقوط شاخص بورس تحت شدیدترین فشارهای روانی و اقتصادی قرار دارند.
آشنا فردای آن روز هم در ۲۶ مهر در توئیتی دیگر عنوان کرد: «نکند این همه فحاشی‌ها و تهدیدها برای به حاشیه راندن واقعیتی به نام “شکسته شدن حصر تسلیحاتی ایران” باشد؟ خدا می‌داند این جماعت چه خواهد کرد در روزی که “حصر اقتصادی ایران” شکسته شود.»
در همین زمینه و در پاسخ به ادعای ذوالنور، جمشید انصاری معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور در توئیتی یادآور شد: «اینکه آقای ذوالنور تصور کرده‌اند با استیضاح آقای رئیس‌جمهور اوضاع نابسامان فعلی سامان پیدا می‌کند، نشان‌دهنده این واقعیت است که ایشان و همفکرانشان نه تحلیل واقع‌بینانه و مبتنی بر آسیب‌شناسی درست از اوضاع و شرایط کشور دارند و نه فهم روشن و دقیقی از سامان دادن مشکلات موجود!!»
موضوع استیضاح روحانی از آن دست مسائلی است که از ابتدای روی کار آمدن مجلس یازدهم و حتی پیش از آن توسط گروهی خاص که از نظر فکری و سیاسی به جبهه پایداری نزدیک هستند دنبال شده و حتی اخیرا قرار است همایشی هم از سوی آنان در این زمینه برگزار شود. از حمید رسایی نماینده اسبق مجلس گرفته تا برخی سخنرانان جریانی که خود را به اصطلاح انقلابی و ولایت‌مدار معرفی می‌کنند.
این در حالی است که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی روز یکشنبه ۲۲ تیر ۹۹، در جریان دیدار ویدئوکنفرانسی با نمایندگان مجلس یازدهم، خطاب به آنها، “اتحاد و انسجام داخلی و یک‌صدایی در برابر جبهه گسترده دشمن را تکلیف همه مسئولان و قوا برشمردند” و فرمودند: «امروز جبهه دشمن که خبیث‌ترین و قبیح‌ترین آن امریکا است، تمام توان سیاسی، اقتصادی و تبلیغاتی خود را برای به زانو درآوردن ملت قوی ایران به کار گرفته است و در چنین شرایطی حتی با وجود اختلاف سلیقه و نظر در داخل، در مقابل دشمن یاوه‌گو باید دست به دست هم بدهیم و یک سخن گفته شود.»
ایشان “نقش نظارتی مجلس را بسیار مهم و حیاتی دانستند” و خاطرنشان کردند: «این نقش باید با متانت، خردمندانه و بدون حاشیه ایفا شود.»
رهبر انقلاب اسلامی همچنین با اشاره به سال آخر دولت گفتند: «سال آخر دولت‌ها معمولاً سال حساسی است و باید مراقبت شود که پیگیری امور به هیچ وجه سست نشود و بر همین اساس اعتقاد راسخ دارم که دولت‌ها باید تا روز آخر وظایف خود را انجام دهند و بعد از پایان دوره قانونی خود، امانت را با ارائه صورت وضعیت، به دولت بعدی تحویل دهند.»
حضرت آیت الله خامنه‌ای در ادامه تأکید کردند: «در شرایط حساس سال آخر دولت و همچنین سال اول مجلس، باید دو قوه فضا را به گونه‌ای مدیریت کنند که به کار مهم کشور لطمه نخورد.»
اظهارات صریح رهبر انقلاب درباره لزوم فعالیت دولت تا روز آخر در حالی مطرح شد که سه روز قبل از آن، جواد نیک‌بین نماینده مردم کاشمر در مجلس روز پنج‌شنبه ۱۹ تیر در صفحه توئیتر خود از ارائه طرح عدم کفایت سیاسی و استیضاح رئیس‌جمهور به مجلس خبر داده و نوشته بود: «بر اساس اصل ۸۹ قانون اساسی و ماده ۲۲۹ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی ما نمایندگان ملت شریف ایران به ۱۸ دلیل خواستار طرح استیضاح و اعلام عدم کفایت رئیس‌جمهور جناب حسن روحانی می‌باشیم.»
اما پس از بیانات صریح رهبر انقلاب اسلامی درباره لزوم مدیریت فضا به گونه‌ای که به کار کشور لطمه وارد نشود، بحث استیضاح رئیس‌جمهور فروکش کرد اما باز چه اتفاقی افتاده که همان نمایندگان و فعالان سیاسی که در اظهارات خود بر لزوم ولایت‌مداری تاکید می‌کنند برخلاف نظر صریح رهبری دوباره موضوع استیضاح رئیس‌جمهور را پیش کشیده‌اند؟
بسیاری از کاربران فضای مجازی در پاسخ به این سوال نکاتی را مطرح کرده‌اند که قابل تامل است. برخی با توجه به اینکه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دوباره این بحث را پیش کشیده از گمانه‌زنی‌های برخی سیاسیون درباره احتمال پیروزی جو بایدن بر دونالد ترامپ در انتخابات دو هفته آینده ایالات متحده سخن گفته‌اند و از اظهارات ذوالنور، “تضعیف جبهه خودی در مذاکرات احتمالی آینده”، را برداشت کرده‌اند. عده‌ای موضوع تلاش برای زمین زدن دولت روحانی و ناکارآمد نشان دادن آن به هر قیمتی را پیش کشیده‌اند و معتقدند که صحبت درباره چنین مسائلی حتی اگر اقدامی به دنبال نداشته باشد، وضع آشفته اقتصادی کشور را به سمت آشفتگی بیشتر پیش می‌برد همان‌گونه که فردای این سخنان شاخص بورس با کاهش شدید مواجه شد.
بعضی‌ها با توصیه به نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی بر لزوم دور بودن از حاشیه‌ها با توجه به بیانات رهبر انقلاب، آنها را از تسویه حساب‌های سیاسی منع کرده و یادآور شده‌اند که بهتر است نمایندگان به‌جای دنبال کردن اقداماتی که تنها به بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی کشور منجر می‌شود، به دنبال شعارهای انتخاباتی خود از جمله ایجاد شفافیت، تدوین قوانین ضدفساد و تصویب قوانینی برای نظارت بهتر و پایان دادن به اوضاع آشفته اقتصادی باشند. عده‌ای هم استیضاح و کنار گذاشتن رئیس‌جمهور را در این ماه‌های پایانی نه تنها علاج حل مشکلات ندانسته‌اند بلکه آن را ریختن آب به آسیاب دشمن و دادن فرصت به سودجویان برای ضربه زدن به مردم ایران برشمرده‌اند.
جالب این‌جاست که ذوالنور روز قبل از مطرح کردن دوباره بحث استیضاح رئیس‌جمهور، پا را فراتر از آن گذاشته و درباره لزوم اعدام حسن روحانی سخن گفته بود. او روز جمعه ۲۵ مهر در حساب توئیتری خود نوشت: «جناب روحانی اگر برای توجیه مذاکره با دشمن، علت صلح امام حسن(ع) با معاویه را خواست اکثر مردم از امام ذکر می‌کنید! امروز اکثریت قاطع ملت ایران به کمتر از عزل و مجازات شما راضی نمی‌شوند؛ با منطق شما، رهبر انقلاب باید دستور دهند هزار بار شما را اعدام کنند تا دل مردم عزیز راضی شود.»
اشاره ذوالنور به اظهارات روز چهارشنبه ۲۳ مهر رئیس‌جمهور در جلسه هیأت دولت بود. روحانی در آن جلسه گفت: «امام مجتبی(ع) به ما می‌آموزد که در روز جنگ مرد جنگ باشیم و در روز صلح مرد صلح. اگر در روز صلح، جنگیدیم و در روز جنگ، صلح کردیم، هر دو خطا و اشتباه است. به‌موقع باید بایستیم و بجنگیم و به‌موقع باید صلح کنیم.»
اینکه چطور نماینده قم با چنین قطعیتی از خواست اکثریت مردم ایران درباره لزوم عزل و مجازات رئیس‌جمهور سخن گفته جای بحث دارد ولی اینکه ذوالنور از سوی رهبر انقلاب و با قید “باید” به اعدام روحانی حکم داده در جای خود عجیب به نظر می‌رسد.
در واکنش به این اظهارات، مهدی نصیری سردبیر سابق کیهان و فعال رسانه‌ای در توئیتی نوشت: «گام اول انقلاب را با شعار آزادی همه گروهها و جناحها و احزاب آغاز کرده بودیم به اینجا رسیدیم. اکنون در طلیعه گام دوم با تهدید به اعدام به کجا خواهیم رسید؟»
حسام‌الدین آشنا هم با نوشتن این جمله که “فحاشی انسان را نه دانشمندتر می‌کند نه نورانی‌تر”، به آن واکنش نشان داد.
همچنین علی مطهری نایب‌رئیس مجلس دهم روز شنبه ۲۶ مهر در توئیتی عنوان کرد: «من مذاکره با آمریکا را در شرایط فعلی به صلاح کشور نمی‌دانم اما معتقدم اظهارنظر هر ایرانی خصوصا رئیس‌جمهور در این مورد باید آزاد باشد و نباید موجب توهین و تهدید شود. این که مقام رهبری مخالف مذاکره هستند مانع اظهارنظر دیگران نیست.»
این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که رهبر انقلاب اسلامی همواره بر لزوم همدلی میان مقامات ارشد جمهوری اسلامی تاکید کرده‌اند و در همان دیدار ویدئوکنفرانسی با نمایندگان مجلس یازدهم که ذوالنور هم عضو آن است، “اتحاد و انسجام داخلی و یک‌صدایی در برابر جبهه گسترده دشمن را تکلیف همه مسئولان و قوا برشمردند”.
در همین زمینه علی ربیعی دستیار ارتباطات اجتماعی رئیس‌جمهور و سخنگوی دولت بامداد یکشنبه ۲۷ مهر در یادداشتی با عنوان “علیه مقاومت اجتماعی” نوشت: «چگونه می‌توان در همان حال که آمریکا انزوای بی‌سابقه در سازمان ملل، شورای امنیت و سطح جهانی را تجربه می‌کند، لبه تیز دشمن‌شناسی را متوجه کانون این مقاومت نمود، و بازهم از “مقاومت” سخن گفت؟ کدام مقاومت؟ چگونه می‌توان با زبان فحاشی به رئیس‌جمهور منتخب ملت، همان ملت را دعوت به صبر و مقاومت و همدلی کرد؟»
ربیعی همچنین خاطرنشان کرد: «این حرف‌هایی که امروز در سطح تریبون‌ها و توئیت‌ها که از افراد ساخت قدرت می‌شنویم با کدام الزام انسجام اجتماعی و با این گفتارهای انسجام‌آفرین رهبر معظم انقلاب که فرمودند، “توهین و دشنام و نسبتِ بدون علم به دولتمردان به‌هیچ‌وجه جایز نیست و برخی از این نسبت‌ها حرام شرعی است”، تطابق دارد؟ این روزها خواهد گذشت و قضاوت‌های تاریخی درباره سخت‌ترین شرایط کشور باقی خواهد ماند.»
از طرفی حسن روحانی رئیس‌جمهور روز یکشنبه ۲۷ مهر در جلسه اخیر ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، با تاکید بر “ضرورت حفظ آرامش سیاسی و لزوم انسجام در کشور”، اظهار کرد: «از جمله محورهایی که دشمنان این مرز و بوم در کنار جنگ پرفشار و سخت اقتصادی روی آن به عنوان مقوم تحریم‌ها سرمایهگذاری ویژه کرده‌اند، منازعات و اختلافات داخلی است.»
روحانی با اشاره به “ضرورت هوشیاری در برابر توطئه دشمنان”، تصریح کرد: «از همه مسئولان، فعالان، دلسوزان نظام و کشور دعوت میکنم که با حفظ آرامش و عقلانیت سیاسی مانع از اختلافات و منازعات شوند و اجازه ندهند برخی افراد معدود با انگیزههای گروهی، جناحی، مقطعی و زودگذر سیاسی زمینهساز تحقق آرزوهای شوم بدخواهان این سرزمین شوند.»
سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور هم روز یکشنبه ۲۷ مهر در یادداشتی بر لزوم همدلی میان مسئولان تکید کرد و نوشت: «در شرایط اقتصادی سخت و سخت‌تر شدن فشارها بر مردم، به‌جای کاهش مشکلات، اشتغال به عمق بخشیدن به دشمنی‌های داخلی، بدترین کار است. قیل و قال‌ها جز تولید فضای تنفر و دشمنی حاصل دیگری ندارد. اینکه چرا این آمد و آن نیامد و چرا این رفت و آن نرفت، گرهی از کارهای ما باز نمی‌کند. در چنین شرایطی هر کس به حسب توان و تدبیر و اندیشه‌ورزی خود باید گشایشی ایجاد کند و از هر نوع عملی که منجر به تاریکی فضا و عمیق شدن زخم‌های اجتماعی می‌شود؛ پرهیز کند.»
عاملی با اشاره به اینکه “با خراب شدن یکی، دیگری آباد نمی‌شود. با آباد کردن همه ویرانه‌ها، فضا عطرآگین می‌شود”، عنوان کرد: «ما امر شده‌ایم که حتی با مشرکان با سخن نیکو، سخن بگوییم و کلام را با بدزبانی از اعتبار خارج نکنیم. امروز باید به کمک کسانی بشتابیم که در وسط گود و کارزار اقتصادی و سیاسی، پنجه در پنجه دشمن دارند.»
در حالی که از سوی دولتمردان موضوع لزوم همدلی میان مسئولان کشور مطرح می‌شود اما مخالفان و منتقدان دولت همچنان بر طبل جدایی می‌کوبند. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی کشور، صحبت از استیضاح، محاکمه و یا حتی اعدام رئیس‌جمهور مسئله اصلی برخی مدعیان انقلابی بودن نیست و اهدافی دیگر از مطرح شدن این گونه مسائل در سطح جامعه دنبال می‌شود. به قول ربیعی سخنگوی دولت به هر حال “این روزها خواهد گذشت و قضاوت‌های تاریخی درباره سخت‌ترین شرایط کشور باقی خواهد ماند”.
انتهای پیام
