مکانیزم صلح پایدار در خلیج فارس | حسین موسویان

سید حسین موسویان، دیپلمات و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای سابق ایران در نشست مجازی موسسه صلح و دیپلماسی کانادا، فاکتورهای اساسی و مکانیزم صلح پایدار در خلیج فارس را ارائه کرد.

این نشست با عنوان «ایران و شورای همکاری خلیج فارس در دوره بایدن» با حضور حسین موسویان دیپلمات پیشین ایران و استاد دانشگاه پرینستون آمریکا، ایلان گولدنبرگ مدیر خاورمیانه اندیشکده مرکز امنیت جدید آمریکا، ابتسام کتبی رئیس اندیشکده مرکز سیاست امارات و عبدالله عبود استاد دانشگاه عمان، برگزار شد و مجری هم بابارا اسلوین مدیر مطالعات ایران در اندشکده شورای آتلانتیک آمریکا بود.

به گزارش دریافنی انصاف نیوز، موسویان در این نشست گفت:

منطقه خاورمیانه از سه کشمکش رنج می‌برد؛

1- تنش درروابط ایران و کشورهای  عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس

2- تنش درروابط عراق و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس که نمونه آن را درحمله صدام به کویت شاهد بودیم

3- تنش درروابط فی مابین خود کشورهای عربی عضو شورا مثل تقابل عربستان و امارات و بحرین با قطر

در روابط هشت کشورحاشیه خلیج فارس (ایران، عربستان، عراق، کویت، امارات، عمان، قطر و بحرین) از هشت واقعیت تلخ وجود دارد:

1- بی اعتمادی متقابل

2- احساس تهدید متقابل

3- سوء تفاهمات متقابل

4- شکوه های متقابل

5- اتهامات و سرزنشهای متقابل

6- دشمنی متقابل

7- عدم درک صحیح طرف مقابل

8- اشنباهات متقابل

هشت کشور حاشیه خلیج فارس درمورد آینده روابط دو انتخاب دارند:

1- ادامه وضعیت تقابلی:

در چند دهه گذشته روند تقابلی در روابط حاکم بوده و میتوانند مسیر دشمنی را ادامه دهند که نتیجه آن برای همه کشورها باخت-باخت و نهایتا هم یک “منطقه شکست” خورده خواهد بود

2- صلح و همکاری:

برای تحقق گزینه صلح و همکاری، هشت کشور باید شش اقدام رادردستور کار قراردهند:

1- پایان بخشیدن به بازی سرزنش متقابل.

2- درک درست از احساس تهدید متقابل، خواه این تهدید واقعی باشد یا غیر واقعی

3- آغاز گفتگوهای دوجانبه و چند جانبه. کشورها نیاز دارند که دو مسیر همزمان گفتگوی را داشته باشند؛ یکی گفتگوهای دوجانبه و یکی هم چند جانبه. برای گفتگوهای چند جانبه نیز لازم خواهد بود که یک مجمع گفتگوی هشت کشور تشکیل شود.

4- انجام اقدامات اعتماد سازی متقابل. این اقدامات میتواند از موارد آسان مثل همکاری درمقابله باکرونا آغاز شود تا به اقدامات بزرگتر مثل همکاری درمورد صلح یمن برسد

5- برقراری روابط دیپلماتیک که فعلا محدود به برقراری روابط دیپلماتیک ایران با عربستان و بحرین میشود.

6- توافق در مورد  “آخرخط” روابط همراه با نقشه راه.

این مورد شاید مهمترین اقدام باشد. “آخر خط مطلوب” روابط این است که گفتگوها به ایجاد یک ” سیستم همکاری و امنیت جمعی درخلیج فارس” ختم شود.

این سیستم میتواند بر اساس 13 اصل تشکیل شود که کلیه نگرانهای موجود کشورهای عضو را برطرف کند:

• احترام متقابل
• منافع متقابل
• برابری درروابط
• احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی هرکشور و تغییر ناپذیری مرزهای بین المللی موجود
• عدم مداخله درامور داخلی یکدیگر
• تعهد به حل مسالمت آمیز اختلافات
• عدم استفاده از زور یا تهدید به زور
• مقابله با فرقه گرایی
• رعایت کنوانسیون وین درمورد مصونیت دیپلماتیک و امنیت دیپلماتها و مراکز دیپلماتیک
• مقابله با تروریسم
• نفی هژمونی و سلطه هرکشوری برمنطقه
• تامین امنیت دریایی وصدور انرژی خلیج فارس
• عاری سازی منطقه از سلاح های کشتار جمعی

شرکت کننده گان دراین نشست از پیشنهادات موسویان استقبال کردند ضمن اینکه نماینده اماراتی درمورد آمادگی ایران برای چنین روابطی ابراز تردید کرد.

موسویان در پاسخ به سئوال مجری درمورد نقش دولت بایدن گفت: درنظام جهانی موجود، شورای امنیت سازمان ملل،عالیترین مرجع مسئول حفظ وصلح بین المللی است. شورای امنیت هم درقعطنامه 598 مربوط به آتش بس جنگ ایران و عراق، به دبیر کل سازمان ملل ماموریت داده که با هشت کشورحاشیه خلیج فارس برای تامین امنیت گفتگو کند. دولت آمریکا هم بعنوان عضو دائم شورای امنیت، مسئولیت دارد که از ابتکار و اقدام دبیر کل برای برقراری گفتگوهای منطقه ای حمایت کند.

این نشست با حضور بیش از یکصد نفر از کشورهای مختلف برگزار شد. یکی از شرکت کننده گان از موسویان سئوال کرد که آیا تشکیل چنین سیستم همکاری در خلیج فارس بدون به رسمیت شناختن اسراییل ممکن خواهد بود؟ موضع ایران درمورد توافق ابراهیم که موجب برقراری روابط دیپلماتیک برخی از کشورهای منطقه با اسرائیل شده، چیست؟

موسویان در پاسخ شش نکته را مطرح کرد:

1- ایران اسرائیل را به رسمیت نخواهد شناخت و از فلسطینی ها هم حمایت خواهد کرد.

2- ایران با برقراری روابط دیپلماتیک برخی از همسایگان با اسرائیل مخالف است.

3- درعین حال اگر بنا باشد که یک سیستم همکاری جمعی بر اساس عدم مداخله و احترام به حاکمیت ملی یکدیگر داشته باشیم، روابط بین هشت کشور حاشیه خلیج فارس را نباید به روابط هریک از آنها باکشور دیگری گره زد. اینکه ایران چه نوع روابطی با کشورهایی مثل سوریه و چین و روسیه و غیره داشته باشد یا اینکه کشورهای عرب همسایه چه روابطی با آمریکا یا اسرائیل داشته باشند؛ نباید مانع صلح و همکاری جمعی بین کشورهای همسایه مسلمان حوزه خلیج فارس شود.

4- نباید پای هیچ کشورخارجی برای تامین امنیت به منطقه خلیج فارس باز شود. خود هشت کشور باید امنیت خلیج فارس را تامین کنند. تاریخ گذشته نشان میدهد که قدرتهای خارجی قادر به تامین صلح و امنیت پایدار در منطقه خلیج فارس نبوده اند. اتحاد چند کشور این حوزه هم بدون حضورسایر کشورهای حوزه خلیج فارس جواب نداده است. شاهد بودیم زمانیکه صدام به کویت حمله کرد، سایر اعضای عضو شورای همکاری خلیج فارس نتوانستند از کویت حمایت کنند و دست به دامان آمریکا شدند. کشورهای حاشیه خلیج فارس هزاران میلیارد دلار اسلحه از آمریکا خریدند اما این سلا ح ها برای دفع تجاوز صدام به کویت، هیچ خاصیتی نداشت. بنابراین خرید صدها میلیارد دلار اسلحه آمریکایی هم نمیتواند باعث تامین امنیت شود.

5- ما باید به نقطه ای برسیم که عربستان، امنیت ایران را امنیت خود بداند، ایران امنیت عربستان را امنیت خود بداند. امارات و ایران، امنیت هریک را امنیت خود بدانند و چنین اصلی بین همه کشورها حاکم شود.

6- دیریازود نیروهای نظامی آمریکا منطقه خلیج فارس را ترک خواهند کرد. نباید دنبال ورود کشور خارجی دیگری برای پر کردن خلاء حضور نظامی آمریکا باشیم. هشت کشور حاشیه خلیج فارس میتوانند یک نیروی نظامی مشترک تشکیل بدهند و خودشان امنیت خلیج فارس را تامین کنند.

در آخرین دقایق این نشست، خانم ابتسام کتبی از امارات به تهدید موشکهای ایران اشاره کرد و گفت ما از ترس موشک‌های ایران، مجبوریم این همه تسلیحات بخریم. باربارا اسلوین مجری و ایلان گولدنبرک دو شرکت کننده آمریکایی در پاسخ نماینده اماراتی گفتند که نگرانی‌های امنتی همه کشورها باید مد نظر قرار گیرد. ایران هم نگرانی‌های امنیتی دارد. شما حجم سنگین تسلیحات می‌خرید و ایران هم قدرت دفاعی و موشکی خود را افزایش می‌دهد. ایلان گولدنبرگ گفت اگر محدودیتی برای تسلیحات متعارف باشد، این محدودیت باید شامل همه کشورها باشد و اگر امکان تامین تسلیحات هم هست باید برای همه باشد.

انتهای پیام