چرا باید از ترکیب هیأت رییسه مجلس دهم راضی بود؟

سید سبحان تقوی، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در تحلیلی نوشت:

روز سه شنبه، تکلیف هیأت رئیسه‌ی دائمی مجلس دهم برای سال اولِ این مجلس مشخص شد. لاریجانی رییس ماند و در صدر نشست؛ پزشکیان و مطهری به عنوان نوّاب رییس کنارش نشستند و ناظران و دبیران نیز معلوم شدند. هرچند عارف – سرلیست ائتلاف امید – که امیدش در رقابت با لاریجانی در انتخاب هیأت رییسه‌ی موقت ناامید شده بود، این بار به طور خودخواسته از رقابت کنار کشید، اما انتخاب دو نفر از چهره‌های خوشنام لیست امید – یعنی پزشکیان و مطهری – فارغ از آنکه در تعامل با لاریجانی و نزدیکانش یا مداخله‌ی دولت و پادرمیانی با مستقل‌ها صورت گرفت و یا تأثیر طبیعی آرای لیست امیدی‌هایی بود که نمی‌خواستند خواستِ سبد رأی خود در تغییر هیأت رییسه را به کل نادیده بگیرند؛ هرچه بود ثمری شیرین داشت.
از نام و رسم ناظران و دبیران و تعلّقِ جناحیشان می‌گذرم تا صرفاً به انتخاب رییس مجلس و ۲ نایبش که بی تردید نقش مهم‌تری در معادلات مجلس و کنترل جلسات خواهند داشت بپردازم.

لاریجانی که رییس شد

از همان روزهای پیش از ۷ اسفند و تلاش عارف و همراهانش در کسب کرسی‌های مجلس، می‌دانستیم عارف نگاهی به ریاست دارد تا اگر توفیق رفیقِ بخت اصلاح طلبان بود و به رأی مردم در بهارستان به اکثریتی رسیدند، ریاست قوه‌ی قانون گذار را که بعد از پایان مجلس ششم از آنِ اصولگرایان بود، بار دیگر به زیر خیمه‌ی اصلاح طلبان بیاورَد. انتخاب عارف به ریاست مجلس با وجود حسناتی که داشت، واجد معایبی بود که ۲ موردش بیشتر به چشم آمد:

اول آنکه یک پای رقابت بر سر ریاست، لاریجانی بود. رییس دو دوره‌ای مجلس که فارغ از برخی تناقضات در رفتار و عمل سیاسی‌اش، پس از روی کار آمدن دولت روحانی، در برخی قضایا به ویژه در داستان همراهی و تصویب برجام، مغضوب اصولگرایان متمایل به پایداری در مجلس یا همان دلواپسان – که کم تعداد هم نبودند – افتاد و به همراهی با سیاست‌های دولت متهم شد. بیم آن می‌رفت که جایگیری عارف به جای لاریجانی و پایین کشیدن لاریجانی از هیأت رییسه و فرستادن او به کف پارلمان، هم فرصت چانه‌زنی با یک اصولگرای مؤثر و همراه با دولت که با رأس حاکمیت نیز ارتباط حسنه‌ای داشت از کف بدهد و هم احتمال اتحاد دوباره‌ی اصولگرایان – از میانه‌رو تا پایداری و حتی مستقل‌های بی‌نشان – را بالا ببرَد.

با آنکه برخی گمان کردند امکان ائتلاف اصولگرایان تندرو، دلواپسان یا نابرجامیون با لاریجانی بر سر ریاستِ وی وجود ندارد، اما چرخش صفر و صدیِ جریان راست در همین مدت اخیر گواهی بود بر خلاف این مدعا.

همان‌هایی که فردای روز انتخابات ۹۲ و پیروزی کاندیدای تدبیر و امید، جشن پیروزی گرفتند و روحانی را اصولگرایی از جنس خودشان خواندند، در این سه سال از هیچ تخریب و کارشکنی در کار روحانی و دولتش کوتاهی نکردند و امروز سودایی در سر دارند که حضور روحانی در پاستور ۴ ساله باشد و کار دولتش به دور دوم نرسد؛ همین رفتار را در مورد ریاست لاریجانی نیز تکرار کردند. لاریجانی که روزی از سوی اینان در مجلس به دیکتاتوری متهم شد و به ناچار در جوابشان از «استبداد اقلیت» گفت؛ روز دیگر به تحریک عده‌ای در قم به سویش مُهر و لنگه کفش پرتاب شد و حتی اسفندماه در لیست امید قرار گرفت تا به مجلس بیاید و رفقای دیروزش، حامی رقیبش در انتخابات قم بودند، روز و فردای انتخاب هیأت رییسه یکباره مرادِ دل دلواپسان شد!

نزدیک شدن اصولگرایان میانه به زعامت لاریجانی در مجلس، با افراطیون این جریان خطری بود که مخالفت علنی دولت با ریاست لاریجانی و پایین فرستادنش از صدر مجلس می‌توانست با خود داشته باشد. دلیل دوم که شاید مهمتر از اولی باشد، انباشتِ نامناسب مطالبات بود. از سال ۹۲ بر سر زبان مردم افتاد که دولت در دست اصلاح طلبان است و می‌خواهند کاری کنند اما مجلس اصولگرا و مخالف با دولت نمی‌گذارد.

ریاست عارف بر مجلس این توقع را در مردم ایجاد می‌کرد و به نحوی نادرست بالا می‌برد که اکنون که مجلس و دولت با هم به دست اصلاح طلبان افتاده، دیگر بهانه‌ای در کار نیست و دیری نشاید که ایران، گلستان شود. ریاست عارف بر مجلس و رو آمدنِ اصلاح طلبان و حامیان دولت در بهارستان، هرچند کمک‌رسان دولت خواهد بود اما هرکس درکی واقع بینانه از ساختار قدرت در ایران امروز داشته باشد، خوب می‌داند که هم‌دستی دولت و مجلس، بی همراهی سایر ارکان قدرت به جایی نخواهد رسید، و همین موضوع ای بسا در یک سال پایان دولت روحانی، پاشنه آشیل دولتش در انتخابات ۹۶ می‌شد. انبوهی از مطالبات اقتصادی و سیاسی که مردم از مجلس اصلاح طلبان و دولت اعتدالگرایان انتظار دارند، و زمان کم و دستان بسته‌ی دولت و مجلس در گشودن بسیاری گره‌ها.

دو نایبی که پزشکیان و مطهری باشد

حضور لاریجانی در رأس به عنوان رییس و پزشکیان و مطهری در سمت نایبان رییس، هم دفع خطر احتمالی است و هم نوید تغییر می‌دهد؛ و این شاید بهترین خاصیت این ترکیب باشد. از طرفی ریاست همچنان در اختیار رییس پیشین مجلس است؛ اصولگرایی میانه که هرچند در همراهی با دولت در زمره‌ی برجامیون بود اما بی تردید از جنس اصولگرایان است و این قابلیت را دارد که فردای انتخابش به ریاست، روزنامه‌ی کیهان پیروزی او را به برد اصولگرایان و شکست اصلاح طلبان تعبیر کند. ریاست لاریجانی و حفظ پاره‌ای مناسباتش با دولت، هم خطر اتحاد او با اصولگرایان تند را دفع خواهد کرد و هم از انباشت بی‌منطق مطالبات که ریاست عارف می‌توانست به بار آورَد جلوگیری خواهد کرد. از طرفی، حضور فردی چون علی مطهری که روزی در مجلس قبل، هنگام سخن گفتن از آزادی‌های سیاسی و لزوم رفع حصر و محاکمه‌ی محصوران در تریبون مجلس، به سویش حمله می‌شد و نطقش ناتمام می‌ماند، امروز در کنار نایب رییس اولی که روزگاری وزارت دولت اصلاحات را با خود داشته، انتظار رأی دهندگان از حصول تغییر در اداره‌ی مجلس را نیز تا حد مقبولی تأمین خواهد کرد. حضور لاریجانی، پزشکیان و مطهری در کنار هم، شاید هیأت رییسه‌ای ساخته برای تمام فصول.

انتهای پیام

[طرح گرافیکی: روزنامه ی شرق]