توضیحی برای مجید توکلی درباره اینکه «چرا باید کتاب خواند؟»

بامداد لاجوردی، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی نوشت:

شک ندارم مجید توکلی خود به هجویاتی که نوشته، آگاه است. او در مذمت مطالعه نوشته و از ستایش تفکر گفته است. طفلک را گروهی اپوزوسیون دوره کرده‌اند که نه اهل کتابند، نه اهل ادب. وقتی حرف می‌زنند جز فحش چیزی بلد نیستند و تفسیریشان از جهان بیشتر به کاریکاتور می‌ماند.حال مجید توکلی دانشمندشان شده.

دانشمند محفل چاره‌ای ندارد به لشگر مریدان بگوید: درست است که شما کتاب نمی‌‌خوانید اما در عوض اهل تفکر هستید تا به آنها روحیه بدهد. حیرت انگیز است که توکلی فکر می‌کند اندیشه چیزی است که از غیب می‌رسد و نیازی به ماده اولیه ندارد. انگار جوری شهودی با اندیشه برخورد می‌کند.

توکلی در توییت‌های نغز خود هرگز توضیح نمی‌دهد چطور بدون مبانی می‌توان اندیشید؟ بدون آگاهی از تاریخ، ادبیات، جامعه‌شناسی و دین درباره آينده ملت نظر داد!؟

عجیب‌تر آنکه توکلی فکر می‌کند اولین نفری است که «فقدان تفکر» در ایران به ذهنش رسیده. اما حقا او نسبت به سایر کسانی که چنین حرفی زده‌اند تفاوت دارد. توکلی می‌گوید کتاب نخوانید، آنها می‌گفتند برای باز شدن اندیشه در کشور باید کتاب بخوانید. مثلا برای آموزش همگانی تلاش کردند. کتاب نوشتند و نهضت ترجمه راه انداختند.

نکته اینجاست که خطر کتاب نخواندن افتادن به ورطه توهم است. اکثر کسانی که کتاب نمی‌خوانند احساس می‌کنند داناترین‌اند. از قضا شمار این آدم‌ها که خود را بی‌نیاز از مطالعه می‌دانند و می‌گویند «تمامی کتاب‌ها را خوانده‌ اما چیزی عایدشان نشده» اطراف حکام فعلی ایرانی بی‌شمار است. سخنرانی‌های رحیم‌پور ازغدی را تماشا کنید، مرتب می‌‌گوید آثار کانت و هگل و دکارت و راسل و رالز و لاک و شریعتی و … را خوانده. سپس رو به جمعیت چیزی با این مضمون می‌گوید که هیچکدام از اینها حرف جدی ندارند و در عوض تماشاچیان را دعوت می‌کند تا به حرف او (ازغدی) گوش دهند! به نظر می‌رسد مجید توکلی روز به روز بیشتر شبیه کسانی می‌شود که آنها را نفی می‌کند. کنشگری خودستا که حتی حاضر نیست حرف مخالفانش را روی کاغذ تحمل کند و هنوز غوره نشده تمامی اندیشمندان دهه سی و چهل را بیهوده می‌داند. توکلی مثل خیلی از دیگر تمامیت خواهان از قدرت ایده‌ها حتی در حد جوهر روی کاغذ وحشت دارد، چه رسد به عملیاتی شدن نظرات مخالفانش.

کتاب باید خواند. کتاب خواندن الزاما آدم را دمکرات نمی‌کند اما کتاب نخواندن حتما از شما دیکتاتور می‌سازد. حتی برخلاف خیلی‌ها که رمان خواندن را وقت تلف کردن می‌دانند، توصیه می‌کنم علاوه بر آثار نظری، حسابی رمان بخوانیم. با رمان تکثر را یاد بگیریم و آگاه شویم انسان چندبعدی‌ است با قدرت بیکران خیال‌پردازی. کتاب‌های تئوریک هم به ما گوشزد می‌کنند جهان آنقدرها هم ساده نیست. اگر توکلی خوب تئوری خوانده بود این اولیات را می‌دانست.

اما برای کتاب خواندن حتما باید اصول داشت؛ بی اصول کتاب خواندن باعث می‌شود در میانسالی احساس خسران داشته باشید و فقط قطاری از اسم نویسندگان در ذهن داشته باشید. درست مانند همین احساس توکلی که فکر می‌کرده اگر هرچه دم دستش باشد بخواند، بر فضلش افزوده می‌شود!

تاریخ ایران پر است از توکلی‌ها. جالب است سعدی هم درباره این شخصیت‌ها نوشته است. که در پایان از قول سعدی می‌نویسم:

دو کس رنج بیهوده بردند و سعی بی فایده کردند: یکی آن که اندوخت و نخورد و دیگر آن که آموخت و نکرد.
علم چندان که بیشتر خوانی /چون عمل در تو نیست نادانی
نه محقق بود نه دانشمند /چارپایی بر او کتابی چند
آن تهی مغز را چه علم و خبر /که بر او هیزم است یا دفتر

انتهای پیام