بد مستی تندروها

محمدرضا نیکوکلام در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز با عنوان «بد مستی تندروها» نوشت:

یکی دو روز قبل از حمله به کوی دانشگاه در سال ۱۳۷۸ از خیابان انقلاب رد می‌شدم. به در اصلی دانشگاه تهران که رسیدم دانشجویانی را دیدم که شعار می‌دادند چراغ لاریجانی خاموش باید گردد! شنیدن این حرف‌ها برای من که سن و سال کمی داشتم نامفهوم و عجیب به نظر می‌رسید. و دو روز بعد که مثل همیشه از آن مسیر می‌گذشتم در چنان زد و خوردی بین نیروهای پلیس و لباس شخصی‌ها و دانشجویان گیر افتادم که هنوز حس دلهره آن را به خاطر دارم.

شاید بتوان گفت که ریشه تندروی‌ها از همان دوران و به ابتکار لباس شخصی ها شکل گرفت. تندروی هایی که یک سرش دو قطبی سازی منفعت طلبانه بود و سر دیگرش به افراط و تفریط می‌رسید.

با وجود اینکه برخی از مسئولین به ریل اعتدال بازگشتند ولی در نهایت پس از دهه‌ها همسویی رسانه ملی با نظام آموزشی در ایجاد شکاف عقیدتی و دوقطبی سازی جامعه به امروز رسیدیم و با جامعه‌ای مواجه هستیم که مردمش برای همدیگر شمشیرها را از رو بسته‌اند.

خاطره دوران همه‌گیری کرونا و نقش برجسته‌ی رسانه ملی در قرار دادن عزاداران حسینی و مسافران جاده شمال مقابل یکدیگر٬ اگرچه در همان زمان زد و خوردهای پراکنده‌ای را میان اهالی بومی و مسافران در شهرهای شمالی رقم زد ولی دامنه‌اش بدان‌جا ختم نشد و در شلوغی‌های شهریور سال ۱۴۰۱ به انفجار رسید.

مردمی که با قدرت زیاد نفرت از هر دو جناحِ موافق و مخالف حاکمیت به تکنیک‌های قرون وسطایی همچون تفتیش عقاید رو آوردند. و در تقابل با یکدیگر از هیچ بدی و شری کوتاهی نکردند. از شایعات رسانه‌ای و دروغ‌های شاخدار گرفته تا برخوردهای فیزیکی هیچ کم و کسری نگذاشتند. چه بسیار همسایگان و دوستان و حتی خانواده‌هایی که رو در روی یکدیگر قرار گرفتند و در دل‌ها کینه کاشتند.

آن‌هایی که از صدا و سیما زخم خورده بودند در دام اینترنشنال و من‌و‌تو افتادند و به اصطلاح از چاله به چاه کشیده شدند.

تندروها اگرچه در شکل و شمایل گفتار باهم متفاوت هستند ولی کردارشان از یک آبشخور نشات می‌گیرد. یک تندرو هنگامی که در صف مردم عادی قرار بگیرد٬ با نیت عدالتخواهی به هر دروغ و شایعات بی اساسی تن می‌دهد و از نابود کردن هیچ چیز پرهیز ندارد. و اگر همان تندرو در حکومت صاحب قدرت شود آنگاه از قلع و قمع کردن مردم هیچ ابایی نخواهد داشت.

یکی به بهانه مبارزه با حکومت سعی در نفرت پراکنی دینی و ملی دارد و دیگری به بهانه حمایت از حکومت تلاش برای خالی کردن عقده‌های شخصی‌اش می‌کند.

وقتی افراطی گری بر روح جامعه حکمفرما شود دیگر حق و حقیقت جایگاهی نخواهند داشت و مفاهیم دگرگون می‌شوند. آن‌هایی که فکر می‌کنند ملی‌گرا و ناسیونالیست هستند با دستان خود تیشه به ریشه ایران می‌زنند و آن‌هایی که فکر می‌کنند دین‌دار هستند خود موجب مهجوری دین می‌شوند و به همین ترتیب اغلب مردم تبدیل به همان چیزی می‌شوند که از آن نفرت دارند یا بیزاری می‌جویند. چراکه قوه تشخیص عقلانی جای خود را به احساسات آتشین نابخردانه می‌دهد. هر کس خود را حق مطلق می‌پندارد بی آنکه بداند در غرقاب جهل مرکب گرفتار آمده است.

شاید اگر زمان به عقب باز می‌گشت و مردم در انتخابات سال ۱۳۸۴ به گونه دیگری عمل می کردند هیچ‌یک از این اتفاق‌ها نمی افتاد. یادم می آید وقتی انتخابات آن سال به دور دوم کشیده شد٬ یکی از هم دانشگاهی‌ها پیش یک یک دوستان می‌رفت و درخواست می‌کرد که در انتخابات شرکت کنند. درخواستی که توام با التماس و خواهش عاجزانه بود. آن روز متوجه این همه اصرارش نشدم. ولی بعدها در دلم به هوش و ذکاوتش آفرین گفتم و فهمیدم که به واقع از ماست که بر ماست.

در جهان امروز صدای گوش خراش تندروها و جنگ طلبان بیش از هر صدای دیگری به گوش می‌رسد. از ذبح کودکان و زنان در عراق و سوریه و میانمار گرفته تا کشته شدن مردم بی‌پناه در اوکراین و یمن و فلسطین و افغانستان همگی رهاورد افراطی‌گری منفعت‌طلبانه هستند.

برای پرهیز از سقوط یک ملت هیچ نوش دارویی بهتر از انصاف و آگاهی مردمان وجود ندارد. و قدرت نیز همچون آب سیال و روان است و هیچگاه در دست کسی نمی‌ماند. پس بدانیم و آگاه باشیم که شب شراب نیرزد به بامداد خمار …

انتهای پیام