همسایگان افغانستان در بیانیه سمرقند هم طالبان را به رسمیت نشناختند: حکومت فراگیر تشکیل شود

بیانیه سمرقند در پایان چهارمین نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان صادر و منتشر شد. در این بیانیه هم حکومت طالبان به رسمیت شناخته نشد.

به گزارش دریافتی انصاف نیوز، متن کامل این بیانیه در پی می‌آید:

چهارمین نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان در 13 آوریل 2023 (برابر با 24 فروردین 1402) در سمرقند، جمهوری ازبکستان، برگزار گردید.

وزیران خارجه چین، ایران، پاکستان، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان در این نشست حضور داشتند.

طرفین در فضایی صریح و واقع­گرایانه همراه با درک متقابل بحث هایی جامع، عمیق و سازنده از وضعیت کنونی افغانستان و چشم انداز توسعه این کشور به شرح ذیل انجام دادند:

طرفین بر تعهد خود به توسعه افغانستان به عنوان یک کشور مسالمت آمیز، متحد، دارای حق حاکمیت و مستقل، بدون تهدیدات تروریستی و قاچاق مواد مخدر تاکید کردند.

طرفین بر اهمیت ایجاد یک نظام حکمرانی فراگیر و جامع در افغانستان که منعکس کننده منافع همه اقشار جامعه افغان تاکید کردند.

طرفین به این نکته که وضعیت امنیتی مرتبط با تروریسم در افغانستان همچنان وخیم است توجه داشته و بر تعهد خود در تقویت همکاری­ها برای مبارزه با تروریسم و امنیت میان کشورهای همسایه و توسعه جبهه متحد علیه تروریسم تاکید کردند.

طرفین خاطرنشان کردند که همه گروه­های تروریستی از جمله دولت اسلامی عراق و شام (داعش)، القاعده، جنبش اسلامی ترکستان شرقی (اتیم)، تحریک طالبان پاکستان (تی. تی. پی)، ارتش آزادی بخش بلوچستان (بی. ال. ای)، جندالله، جیش العدل، جماعت انصارالله، جنبش اسلامی ازبکستان (آی. ام. یو) و دیگر سازمان تروریستی مستقر در افغانستان کماکان تهدیدی جدی برای امنیت منطقه و جهان محسوب می­شوند.

طرفین بر اهمیت مبارزه با تهدید مواد مخدر تاکید کردند و خواستار حمایت از توسعه برنامه­های جایگزینی کشت مواد مخدر و همچنین مبارزه با تولید و قاچاق مواد مخدر گردیدند.

ظرفین بر ضرورت حفظ گفت و گو و ارتباطات جامعه بین الملل با افغانستان تاکید کرده و خواستار اقدام بیشتر به منظور بهبود شرایط معیشت مردم شدند و ابراز اطمینان کردند که مقامات افغان به حقوق اساسی بشر شامل حقوق تمامی گروه های قومی، زنان و کودکان احترام گذاشته و این حق متساوی را برای تمامی شهروندان افغانستان فراهم آورده تا در شئون سیاسی-اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن کشور مشارکت کنند.

طرفین به اهمیت هماهنگی تلاش های منطقه ای و بین المللی به منظور اطمینان از امنیت و ثبات در منطقه توجه کرده، بر مشارکت مثبت مجامع منطقه ای موجود شامل کنفرانس بین­المللی تاشکند «افغانستان: توسعه امنیتی و اقتصادی» و رایزنی­های فرمت مسکو در خصوص افغانستان تاکید نمودند.

طرفین نگرانی عمیق خود را نسبت به وضعیت انسانی و وضعیت وخیم اقتصادی در این کشور ابراز نمودند و آمادگی خود را برای تداوم ارائه کمک های بشردوستانه به مردم افغان و حمایت از بازسازی اقتصادی افغانستان اعلام کردند.

طرفین به نقش کلیدی سازمان ملل متحد در فراهم نمودن کمک های بشردوستانه به افغانستان اشاره نمودند و از جامعه بین­الملل خواستند که کمک های بشردوستانه اضطراری به مردم افغانستان را افزایش دهند.

طرفین بر اهمیت مقابله با تلاش ها به منظور سیاسی کردن کمک های بشردوستانه مورد نیاز مردم افغانستان تاکید و اعلام کردند که توزیع و استفاده کمک های بشردوستانه باید در چارچوب خدمت به منافع مردم عادی افغانستان باشد.

طرفین تاکید کردند که کمک به کابل در احیای اقتصاد ملی موجب ایجاد شرایط زندگی مناسب برای مردم و کاهش جریان مهاجرین به خارج از کشور خواهد شد.

طرفین بر اهمیت اساسی پروژه های مهم بین­المللی انرژی، حمل و نقل، ارتباطات، زیرساخت و دیگر پروژه های اجرا شده توسط کشورهای همسایه برای توسعه اقتصادی-اجتماعی افغانستان و ادغام فعال این کشور در اقتصاد جهانی اشاره کردند.

طرفین به ابتکار ازبکستان در ایجاد «گروه مذاکره کننده بین­المللی» تحت نظارت سازمان ملل متحد و تاجیکستان در خصوص ایجاد یک «کمربند امنیتی» اطراف افغانستان توجه کرده، منتظر دریافت اطلاعات زمینه ای جامع از مبتکران هستند.

طرفین از کشورهایی که عمدتا مسئول مشکلات کنونی در افغانستان هستند مصرانه خواستند تا مجدانه به تعهدات خود مبنی بر بازیابی اقتصادی و توسعه آتی افغانستان عمل کنند.

طرفین بر تشکیل نشست های سه گروه کاری شامل گروه کاری سیاسی و دیپلماتیک، گروه کاری اقتصادی و بشردوستانه و گروه کاری امنیت و ثبات  در اولین فرصت تاکید کردند.

طرفین ضمن قدردانی و تشکر از ازبکستان برای برگزاری بسیار سطح بالای چهارمین نشست وزیران خارجه، از پیشنهاد برگزاری پنجمین نشست وزیران خارجه در عشق آباد در سال 2024 یا در صورت لزوم در تاریخی زودتر از آن حمایت کردند.

---

متن سخنرانی حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران

جناب آقای بختیار سعید اف

وزیر امور خارجه جمهوری ازبکستان؛

از اینکه شهر زیبای سمرقند را بعنوان میزبان چهارمین نشست وزیران خارجه کشورهای همسایه افغانستان برگزیدید، تشکر می کنم. ابتکاری که موفقیت بسیاری داشته و توانسته همسایگان افغانستان را در شهرهای مختلف منطقه از اسلام آباد و تهران تا تون شی و سمرقند گرد هم آورده و صدای واحدشان را به گوش جهانیان برساند.

همکاران محترم، خانم ها، آقایان؛

یک سال و نه ماه از تحولات افغانستان و تغییر ساختار سیاسی این کشور می گذرد. در این مدت تلاش همه ما کمک به تثیبت اوضاع و آرامش مردم رنجدیده افغانستان بوده است. در این چارچوب جمهوری اسلامی ایران به نوبه خود در حوزه های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی پیشتاز بوده و سهم بزرگی در کمک به افغانها برای عبور از بحران ایفا نموده است.

برقراری تعامل با حکومت سرپرستی در بالاترین سطح، کمک به نیروهای امنیتی افغانستان برای مبارزه با ترویزم، حفظ تبادلات اقتصادی و مبادلات تجاری، همکاری های مرزی و ارسال دهها محموله کمکهای بشردوستانه به شهرهای مختلف افغانستان ازجمله اقدامات ایران در این راستا بوده است. از سوی دیگر پذیرفتن صدها هزار آواره جدید افغان توسط ج.ا.ایران در دوره اخیر که تعداد اتباع افغانستانی مقیم ایران را به میلیون ها نفر رساند، بار سنگینی است که با توجه به تحریم های ظالمانه امریکا علیه ملت ایران و محرومیت از کمکهای بین المللی، حاکی از سیاست انساندوستانه ج.ا.ایران در قبال مردم مظلوم افغانستان می باشد.

حضار محترم؛

اوضاع افغانستان برای ما همسایگان اهمیت حیاتی دارد زیرا ثبات یا عدم ثبات آن مستقیما بر ما اثر می گذارد. این در حالی است که کشورهای فرامنطقه پس از سالها تهاجم و تجاوز و برجای گذاردن خسارات و رنجهای بسیار برای مردم افغانستان، همچنان به این سرزمین بعنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف نامشروع خود علیه کشورهای منطقه چشم طمع دارند. این قدرتهای فرامنطقه ای بایستی ضمن دور ماندن از افغانستان، مسئولیت چند دهه اقدامات مخرب خود را پذیرفته و آنها را جبران نمایند. قرار نیست جغرافیای افغانستان به اهرم فشار آنها علیه کشورهای منطقه تبدیل گردد.

تقویت گروههای تروریستی بویژه داعش در افغانستان و انتقال عناصر باتجربه آن از خاورمیانه به این کشور ازجمله برنامه های برخی قدرت های خارجی برای افغانستان و همسایگان آن است. افزایش توان عملیاتی داعش و گسترش اهداف آن به مقامات حکومت سرپرست، مراکز دیپلماتیک، مراکز رسانه ای و فرهنگی، شیعیان و فعالان اقتصادی شاهدی بر این مدعاست. پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران تعامل منسجم کشورهای منطقه برای مقابله با گسترش فعالیتهای داعش و سایر گروههای تروریستی در افغانستان است.

همکاران گرامی؛

    همه شاخه های تروریسم و افراط گرایی بلای جان کشورها و امنیت ملی در منطقه و جهان هستند که آسیب و تهدید آن مستقیما متوجه کشورهای ما است.

    آمریکا و متحدان آن به جز مسئولیت ویرانی، کشتار و به وجود آوردن شرایط دشوار فعلی در افغانستان، مسئولیت کامل حمایت و هدایت داعش و گروههای تروریستی و افراطی را در جنوب و شمال افغانستان بعهده دارند.

    تجربه چند دهه ناآرامی در افغانستان نشان می دهد، تنها راه برقراری آرامش و ثبات در این کشور، حضور و مشارکت همه اقوام و گروه ها در حکومت و تشکیل دولت فراگیر است. توصیه کشورهای منطقه به حکومت سرپرستی افغانستان برای تشکیل حکومت فراگیر، به مفهوم مداخله در امور داخلی این کشور نبوده، بلکه نصیحتی دلسوزانه برای کمک به حکمرانی خوب توسط آنهاست. بدیهی است معرفی و انتخاب نمایندگان اقوام و گروههای افغانستانی برای حضور در حکومت بعهده افغانها می باشد.

    همین امر درخصوص حقوق زنان و دختران نیز صدق می کند. گذشته از آن که در اسلام هیچگونه ممنوعیتی برای تحصیل و اشتغال بانوان وجود ندارد، در عین حال نگرانی های حکومت سرپرست برای فراهم آوردن زمینه های شرعی لازم برای این امر قابل درک بوده و بهمین دلیل جمهوری اسلامی ایران علاوه بر مشارکت مستقیم در تحصیل و آموزش دختران افغان، آمادگی خود را برای ارائه همه گونه کمک های سخت افزاری و نرم افزاری به حکومت سرپرست جهت تامین شرایط تحصیل دختران اعلام نموده است. شایان ذکر است هم اینک نزدیک به هفتصد هزار دانشآموز و بیش از چهل هزار دانشجوی افغانستانی در حال تحصیل در مراکز تحصیلی و دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران می باشند.

خانم ها و آقایان؛

جمهوری اسلامی ایران تعاملات خود را با حکومت سرپرستی بر مبنای فرصت طلبی و منفعت جویی تعریف نکرده است. حضور میلیونها افغانستانی در ایران که سالانه میلیاردها دلار بر اقتصاد کشور تحت تحریم ما هزینه تحمیل می کند، در کنار آمادگی همیشگی ایران برای کمک به مردم افغانستان در تمامی عرصه ها، بهترین گواه این ادعاست.اما این بمعنای نادیده گرفتن مسئولیتهای طرف مقابل نیست. حکومت سرپرست افغانستان طی یکسال و نه ماه گذشته در عمل به تعهدات حکمرانی خوب در قبال مردم افغانستان و کشورهای همسایه کوتاهی های جدی داشته است. قصور در تامین امنیت و معیشت مردم نتیجه ای جز مهاجرت بیشتر آنها و افزودن فشار بر کشورهای همسایه بویژه ایران ندارد.

 از سوی دیگر افزایش تنش های مرزی، استمرار قاچاق مواد مخدر و عدم تسهیل حقابه منابع آبی مشترک، تصویر مناسبی از تعامل متقابل دربرابر حسن نیت و رویکرد همکارانه جمهوری اسلامی ایران به نمایش نمی گذارد. تغییر این رویکرد و قرار گرفتن حکومت سرپرست در مدار تعامل دوطرفه و پاسخگویی و مسئولیت پذیری بعنوان بخش مهمی از شاخص های حکومت داری، خواسته جدی و دلسوزانه کشورهای همسایه افغانستان است.

برای انتقال این توصیه های دلسوزانه به هیات حاکمه سرپرست، در کنار تعاملات دوجانبه کشورهای منطقه با مقامات افغانستان، تشکیل کمیته های کاری سیاسی، اقتصادی و امنیتی پیشنهاد شده در اولین نشست نمایندگان ویژه کشورهای همسایه افغانستان با هدف انعکاس یکصدای مطالبات به حکومت سرپرست، قابل پیگیری می باشد.

همکاران عزیز؛

در پایان سخن را با چند توصیه و پیشنهاد به پایان می رسانم:

توصیه اول. ما اعتقاد داریم که مشکلات متراکم منطقه ای و به ویژه افغانستان، با یک الگو و مدل همکاری های منطقه ای که باید توسط سازمان ملل و سازمان های بین المللی حمایت شوند، قابل حل و مدیریت هستند. افغانستان بایستی به جغرافیای تعامل و همکاری برای کشورهای منطقه تبدیل شود. لازمه این امر پرهیز از رقابت ناسالم و کمک به یکدیگر برای پیشبرد طرح ها و پروژه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و بشردوستانه در این کشور است. تعریف حوزه های همکاری و تدوین نقشه راه همکاری منطقه ای ازطریق نشستهای تخصصی با حضور مسئولین هیات حاکمه ی موقت که انشالله هر چه زودتر شاهد دولت فراگیر باشیم، برای مشخص سازی پروژه های مورد نیاز این کشور، سهم همسایگان در آن و سازوکارهای مالی و اجرایی آنها، بهترین راه حل عملی برای حرکت دادن افغانستان به سمت ثبات و آرامش و پایان بخشیدن به چند دهه رنج مردم این کشور است. ملاک اولویت بندی پروژه ها بایستی پوشش حداکثری نیازهای فوری و حیاتی مردم افغانستان و مشارکت حداکثری کشورهای همسایه در آنها باشد. بهترین نمونه برای چنین پروژه هایی، طرحهای ترانزیت منطقه ای و بین المللی است که می تواند افغانستان و همسایگان آن را به یکدیگر و به مسیرهای توسعه جهانی پیوند دهد. بدین ترتیب نشستهای افغانستان از جلسات صرفا گفتگو محور، به روندی عملگرایانه برای تحقق ثبات و توسعه این کشور تبدیل شده و بتدریج اهداف مورد نظر ما را تامین خواهد نمود.

توصیه دوم. تاکید داریم که کاسته شدن میزان فشارهای اقتصادی در افغانستان بر پدیده مهاجرت آوارگان و حتی وضعیت گروههای تروریستی موثر است، لذا از سازمان های بین المللی سازمان ملل و تمامی سازمان های بشردوستانه انتظار دارد با افزایش کمک های بشردوستانه و تدابیر لازم در بهبود اوضاع اقتصادی و آرامش و ثبات امنیتی افغانستان کمک نماید.

توصیه سوم. مواد مخدر در 20 سال اشغال آمریکا نه تنها چندین برابر کشت و قاچاق شد، بلکه شبکه برخی کشورهای غربی هم اکنون نیز در گسترش این تجارت سیاه دست مستقیم دارند .جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل دارد تا در همکاری دو یا چندجانبه برای مبارزه با مواد مخدر و تجارت آن، با سازمان های بین المللی و هیات حاکمه موقت افغانستان همکاری نزدیک داشته باشد.

طالبان کمتر از دو سال گذشته در مبارزه با داعش و طرف های آشوب و جنگ افروز تا حدودی به موفقیت دست یافته که باید دامنه این مبارزه در همکاری های منطقه ای با کمک سازمان های بین المللی گسترش یابد و جمهوری اسلامی ایران در طی این مدت در مبارزه با تروریست ها در افغانستان مشارکت داشته است.

توصیه چهارم. جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد که تحصیل دختران و زنان که یک ضرورت اسلامی و انسانی و مقدمه رشد و توسعه کشور و ملتها است باید در افغانستان نیز شاهد رفع موانع باشد و به همین منظور مقدمات آموزش مجازی دختران با رعایت ملاحظات و شئون اسلامی و فرهنگی و تمدنی منطقه در ایران فراهم شده و آمادگی دارد با کمک سازمان ملل و همکاری حکومت کابل ظرفیت های علمی در افغانستان را گسترش دهیم.

توصیه پنجم. سازمان ملل متحد در 21 ماه گذشته در چارچوب وظایف حرفه ای و انسانی و مستقل خود در قبال افغانستان تلاش مطلوب از خود نشان نداده که لازم است برای میلیون ها آواره و مهاجر افغانی در ایران ، میلیون ها افغانی در افغانستان تلاش های موثری از خود نشان دهد.

توصیه ششم. طالبان و هیات حاکمه موقت به دلیل عدم اهتمام به مهمترین چالش های موجود در افغانستان مانند شکل دادن به حکومت فراگیر، حقوق شهروندی، اقوام، تدوین قانون اساسی و بهره مندی از ظرفیت های ملی برای مبارزه کامل با تروریسم و تلاش جدی در بهبود مولفه های اقتصادی در شرایط دشوار خود به سر می برد و باید بداند که باقیماندن مشکلات فعلی در افغانستان نه تنها بر مردم آن کشور بلکه بر مولفه ها و ظرفیت های گوناگون منطقه ای نیز آثار منفی به جای می گذارد.

تاکید داریم که همکاری های منطقه ای و الگوی منطقه ای حل مشکلات و بحران ها در قریب به دو سال گذشته زمینه قابل دفاع برای یک گفتمان هماهنگ و حفظ ابتکارهای منطقه ای در نشست آتی در دوحه می باشد. 

در پایان مراتب قدردانی خود را از میزبانی خوب دولت ازبکستان ابراز می دارم.

افغانستانی آرام و باثبات، آرزوی مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران است.

متشکرم

انتهای پیام