اوج آزمون و خطا را با هم احساس کنیم

«ا. دوست»، دانش آموخته ی دکترای رشته ی فیزیک دانشگاه صنعتی شریف در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز نوشت:

یک بنده خدایی می گفت که من هر ترم یک مدل متفاوت با دانشجویان برخورد می کنم: یک ترم امتحان میان ترم می گیرم ترم بعد نمی گیرم، یک ترم همه را پاس می کنم ترم بعد همه را مردود اعلام می کنم، یک ترم با حضور و غیاب دانشجوها را تحت فشار قرار می دهم و ترم بعد آزادی کامل می دهم. خلاصه کاری می کنم که پیش بینی پذیر نباشم و دانشجویان نتوانند من را رصد کنند و در نهایت کارهایی می کنم که خودم هم نمی توانم پیش بینی کنم.

حال این داستان چند سال اخیر امتحان دکتراست. بگذارید کمی عقب تر بروم یعنی از سالی که خودم امتحان دکترا دادم. سال 88 همین موقع ها بود که داشتم برنامه ریزی می کردم برای امتحان های دکترایی که ثبت نام کرده بودم. ای پی ام، شریف، صنعتی اصفهان و تربیت معلم آذربایجان و… اعصابم هم از امتحان های بعضی دانشگاه ها بهم ریخته بود که آن ها را از دست داده بودم مثل شهید بهشتی و… .

یک هفته به امتحان دکترا مانده بود و من در بعضی موارد حتی مواد درسی امتحان را هم نمی دانستم. هر یک از دانشگاه ها ارزیابی متفاوتی نسبت به دیگران داشتند. مثلا صنعتی اصفهان درس ذرات را هم امتحان می گرفت که شریف چنین درسی در امتحان دکترایش نداشت. صنعتی اصفهان دروس تخصصی هر گرایش را جدا کرده بود ولی شریف همه را به یک چشم می دید.

خوب یادمه صبح روزی که قرار بود امتحان کتبی مرحله ی دوم شریف را بدهم، از خستگی چشم هام همه جا را تار می دید. چند بار تهران رفتن و آمدن، چند بار اصفهان و خب با اینهمه هزینه و خستگی، برای شرکت در آزمون ها و رفت و آمدها (کتبی و مصاحبه و…)، شانس شرکت در دانشگاه های دیگر را هم از دست داده بودم. علاوه بر تنوع در امتحان های کتبی، مصاحبه های سلیقه ای و از پیش تعیین شده در بعضی دانشگاه ها، هم خیلی اذیتم می کرد.

خلاصه آن سال آنقدر اذیت شده بودم که از چنین ارزیابی برای ورودی دکترا ناراضی باشم و به شدت موافق امتحان متمرکز بودم. اما بعد از گذشت چند سال، تجربه ی امتحان متمرکز خوب از آب در نیامد.

امتحان متمرکز هر سال با یک شیوه ی جدید و بر مبنای آزمون و خطاهای زیاد برگزار شد. همه ی دانشجویان و دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی سردرگم شدند به طوری که الان قطع به یقین هیچ کس نمی توانست بگوید که امتحان امسال از دروس دوره ی کارشناسی ارشد خواهد بود بلکه بسیاری از دانشجو ها خود را برای دروس پایه آماده می کردند غافل از اینکه یکی از ویژگی های این امتحان این است که همه را غافل گیر کند به طوری که متولی امتحان دکترا هم شاید تا چند روز پیش از این تغییرات گسترده اطلاعی نداشت. حتی معلوم نیست که کارشناسی وجود دارد یا نه؟ یا اینکه این امتحان اقتباسی از آزمون های دانشگاه های پیشرفته اروپا و امریکا است یا نه؟ کلا معلوم نیست با چه استدلالی آزمون دکترا هر سال دچار تغییرات اساسی می شود و معلوم نیست سرنوشت آن دانشجویانی که از چند ماه پبش، برنامه ریزی های جدی برای امتحان داشته اند چه می شود؟ و کلا انگار کسی هم پاسخگو نیست.

البته من معتقد بودم و هستم که امتحان متمرکز باید به شیوه ای باشد، که هرساله چند بار برگزار شود و اعتبار محدودی داشته باشد. دانشگاه ها برای مصاحبه، یک نمره ی حداقلی را از دانشجو بخواهند که در این آزمون کسب کرده باشد یعنی مثل امتحان جی آر ای باشد. شیوه ای که امسال برای امتحان انتخاب شده است مشکلات خاص خودش را دارد که در ذیل به موارد مهم اش اشاره می کنم:

1 – دروس ارشد علی اصول به نظر می رسد ماهیت تستی ندارند، بنابراین سوالات تستی هیچ هم خوانی با ذات دروس و زمان تعیین شده ندارد. بنابراین دانشجویان، درصدهای پایینی را در دروس تخصصی کسب می کنند. بنابراین چنین سوالاتی نمی توانند درک شهودی و توانایی های دانشجویان را ارزیابی بکنند.

2 – درس زبان مشکل اساسی این امتحان است. چرا که یک دانشجوی زبان به راحتی می تواند از امتحان دکترای فیزیک نتیجه ی خوبی بگیرد. قبولی ها هم بر اساس نمره ی زبان هستند. علاوه بر این یک مشکل دیگر هم با درس زبان وجود دارد و آن هم اینکه به نظر امتحان دادن این درس، دوباره کاری (یا چندباره کاری) است. دانشجو می بایست برای ثبت نام در دانشگاه و امتحان جامع، نمره ی قابل قبولی در آزمون های زبان معتبر، کسب کند. پس فلسفه ی وجود چنین درسی در امتحان دکترا چیست؟ پیشنهاد من این است که بیایند شرط نمره ی زبان را برای ثبت نام در امتحان دکترا بگذارند، و دیگر هم نه در امتحان ورودی و نه در امتحان جامع، نمره ی زبان از دانشجو نخواهند.

3 – من کلا ندانستم که فلسفه ی وجود ماده ی امتحانی «استعداد تحصیلی» چیست؟ مانند بعضی از افراد است که همه عوض می شوند ولی این شخص در همان پست همیشگی باقی می ماند چرا که نه شبیه امتحان های ام بی ای است و نه چیز دیگر. کلا اگر کسی توجیهی برای وجود این درس دارد به من هم بگوید.

انتهای پیام