شکوه «مردم سالاری اسلامی» در «صلح امام حسن»

حجت الاسلام احمد حیدری در یادداشتی با عنوان «شکوه «مردم سالاری اسلامی» در «صلح امام حسن»» که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

اسلام بعد از وفات پیامبر، مظلوم و ناشناخته ماند. با این که حکومت اسلامی واقعی در 10 سال حکومت پیامبر و 5 سال حکومت امام علی و مدت کوتاه حکومت امام حسن تحقّق یافت که همچون خورشید بر تارک اسلام و تاریخ می‌درخشد، ولی ابرهای ضخیم اسلام خلفا، اموی، عباسی، عثمانی و صفوی، این آفتاب عالمتاب را به محاق برد و در این بین، معاویه بیشترین خیانت را به اسلام داشت زیرا همان خلافت نیم‌بند بعد از پیامبر را هم برنتافت و سلطنت و جبّاریت را در لوای اسلام، جایگزین آن ساخت. به نقل رشیدرضا، یکی از بزرگان سیاسی آلمان گوید معاویه با تبدیل نظام دموکراتیک و مردم سالار اسلامی به حکومت سلطنتی استبدادی، بزرگترین خدمت را به غرب و خیانت را به اسلام کرد و مانع شناخته شدن اسلام حقیقی گردید.(تفسیر المنار، 1/260)

امروز اسلام را همانند دیگر ادیان تحریف شده، ضد موکراسی می‌شناسند و تلاش‌ها هم نتوانست عملا چهره زیبا اسلام را نشان دهد بلکه…؛ به گونه‌ای که در جامعه امروز ما، “دموکراسی” از نگاه عده‌ای “ارمغان غرب” و از نگاه عده‌ای دیگر، “سوغات اغواکننده غرب” است!

امامان هم گرچه توانستند ابرهای ضخیم تحریف را از چهره اسلام دور کنند ولی چون موفق به تشکیل حکومت نشدند، نتوانستند اسلام سیاسی به‌خصوص “دموکراسی اسلام” را به نمایش بگذارند گر چه عملا نشان دادند در صدد حاکم شدن به “هر صورت و قیمت” نیستند و حکومت را فقط با خواست و اراده عمومی می‌پذیرند.

امام حسن مجتبی بعد از شهادت پدرش امام علی(ع) به خواست و بیعت آزادانه کوفیان که آن زمان مرکز حکومت اسلامی بودند، خلافت را عهده‌دار شد. متأسفانه معاویه که از زمان امام علی(ع) علم مخالفت برافراشته بود، حاضر به همراهی با عموم جامعه اسلامی و پذیرش خلافت امام حسن(ع) نشد و امام، به فرماندهی لشکری که پدرش تدارک دیده بود، برای مقابله با او اقدام کرد اما دید تداوم خلافتش فقط با سرکوب معاویه ممکن است و جنگ با معاویه هم برای عموم و سپاهیان هزینه سنگینی دارد و تنها زمانی با موفقیت قرین خواهد بود که عموم مردم و به‌خصوص سپاهیان برای ادای این هزینه، آمادگی و اشتیاق داشته باشند ولی امارات و نشانه‌های فراوان، از عدم اشتیاق و ناآمادگی عموم مردم و خصوص سپاهیان برای پرداخت این هزینه حکایت داشت.

بر اساس اعتقاد امام به مردم‌سالاری واقعی، باید عموم مردم و سپاهیان با اشتیاق، اراده و انتخاب خود پرداخت این هزینه سنگین را می‌پذیرفتند و تحمیل بر آنان جایز نبود، لذا امام آشکارا در جمع سپاهیان نظرخواهی کرد و فرمود: «به خدا قسم ما از قتال با اهل شام به جهت خفت و خواری یا کمی تعداد، روگردان نبوده‌ایم و لکن خواسته‌ایم با «سلامت قلب و تحمّل» [فقط برای رضای خدا] با آنان بجنگیم. اکنون نیت خالص ما با پیدایش عداوت و دشمنی، شائبه یافته و بر صبر و پایداری ما، جزع و بی‌تابی عارض شده است. شما به خاطر دینتان با ما همراه شدید ولی امروز دنیا‌خواهی شما بر دین‌خواهی سبقت گرفته است و … . معاویه شما را به امری فراخوانده [صلح و واگذاری خلافت به او] که در اجابت آن، نه انصاف رعایت شده و نه به عزّت می‌رسید. اگر دنبال زندگی هستید، پیشنهادش را بپذیریم و این خار را در گلو، تحمل کنیم اما اگر حاضرید در راه خدا جانفشانی کنید و با تکیه بر حاکمیت عدالت خداوندی، با ستمگری معاویه بجنگید، پیشنهاد معاویه را ردّ کنیم».

بعد از سخنان امام، قوم یک‌صدا [جز قلیلی] فریاد برآوردند: ما بقا و زندگی را خواهانیم.(بحارالانوار 44/21) بعد از این نظر خواهی بود که امام صلح را پذیرفت و حکومت را به معاویه واگذارد. جالب این است که معاویه سعی داشت وانمود کند که امام او را صالح‌تر برای خلافت می‌داند و به همین جهت خلافت را واگذارده است ولی امام در اولین اجتماع با معاویه بعد از صلح، در جمع مردم به سخن برخاست و فرمود: «ای مردم، معاویه بر این گمان است [و اعلام کرده] که من او را برای خلافت صالح دانسته و خود را شایسته نمی‌دانم! بدانید او دروغ گفته است. من بر اساس کتاب خدا و بنا به بیان رسول خدا(ص) سزاوارترین مردم برای تصدی خلافتم و به خدا قسم، اگر مردم همراهی و یاری می‌کردند، برکات آسمان و زمین بر آنان نازل می‌شد و تو ای معاویه؛ در خلافت طمع نمی‌کردی و به یقین رسول خدا فرمود: “هیچ امتی کسی را ولایت نداد حال آن که صالح‌تر در بین آنان بود، مگر این که امر آن امت رو به پستی خواهد رفت”. … ای معاویه به خدا قسم اگر یاورانی داشتم با تو بیعت نمی‌کردم».(همان/22)

انتهای پیام