وکالت دادگستری و هوش مصنوعی

محمدرضا رزاقی، وکیل دادگستری در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز با عنوان «وکالت دادگستری و هوش مصنوعی» نوشت:

هرچند تمامیت کانون وکلا و به طور کلی امر وکالت دادگستری امروز بییش از هر زمان مورد دست اندازی قرار گرفته است اما اینها همه نسیمی ملایم در برابر طوفان هوش مصنوعی قلمداد می شود که دیر یا زود به ایران خواهد رسید و باید با درک و شناخت آن برای مواجهه، تمهیدات لازم را اندیشید.

اما هوش مصنوعی چیست؟ وقتی اصطلاح هوش مصنوعی شنیده می شود ناخودآگاه ربات های ابر قدرت فیلم های علمی و تخیلی تداعی می شوند اما خارج از هالیوود هوش مصنوعی مجموعه ای از تکنیک ها و الگوریتم های ریاضی و کامپیوتری است که برای تقلید هوش و یادگیری انسان ها طراحی شده اند.

به عبارت دیگر به هوشی که یک ماشین در شرایط مختلف می تواند از خود نشان دهد هوش مصنوعی گفته می شود. ماشین هوشمند دارای توان پردازش بوده و توانایی فکر کردن بدون نیاز به انسان را دارد هوش مصنوعی از محیط پیرامون شناخت داشته و توانایی نشان دادن عکس العمل در مقابل کنش های حاصل از محیط را دارد.

با این تعریف از هوش مصنوعی وارد مختصات امر وکالت می شوم. وکلا در حوزه های گوناگون از جمله ارائه مشاوره حقوقی، تنظیم قراردادها و حضور در محاکم ارائه خدمت و ایضا ارتزاق می نمایند. مقدمتا باید به این نکته اشاره نمایم که در سالهای اخیر وکلا حتما با این پدیده یا معضل مواجه بودند که موکلین با جستجو در گوگل اطلاعات خود را به رخ ایشان کشیده و با سواد نصفه نیمه و درست و غلط چنان وکیل را خشمگین می سازند که ناگزیر وکیل بیچاره برای قدرت نمایی و دفاع از سواد خود عملا دانشکده حقوق را به دفتر خود آورده تا موکل قدر و حدود خودرا شناخته و پا پس بکشد موضوع جستجوی اینترنتی و چالش برای صاحبان مشاغل پدیده ای نسبتا نوظهور می باشد و گریبان وکلا، پزشکان، مهندسان و حتی تجار را گرفته است تازه این در شرایطی می باشد که استفاده کننده از اطلاعات توان پردازش داده ها را ندارد و نمی تواند سره و ناسره را ازهم جدا نموده و تحلیل نماید اما تا همین جا هم بسیاری افراد تحصیلکرده از مراجعه به مشاور حقوقی خودداری می نمایند و در مرز خودکفایی قراردارند انواع قراردادها بصورت تیپ قابل دسترسی بوده و آنها از حضور در دفتر وکیل بی نیاز می کند.

حال فرض بفرمایید الگوریتم های پیشرفته جستجوگر بتوانند با بررسی لحظه ای همه قوانین و مقررات و بررسی همه حالات متصوره در زمان اندکی به پیچیده ترین مسائل حقوقی پاسخ دهند چه بر سر این همه وکیل می آید؟ آیا یک وکیل به لحاظ ظرفیت ذهنی و معلومات توانایی رقابت با هوش مصنوعی را خواهد داشت؟ یک وکیل چه مزایایی می تواند به هوش مصنوعی داشته باشد باید به چه مهارتهایی مجهّز گردد شاید عنصر مهر و عاطفه و همدلی مزیت وکیل بر هوش مصنوعی باشد اما اگر هوش مصنوعی بتواند با برنامه ریزی احساسات موکلین را درک نموده و به آنها واکنش نشان دهد موضوع چگونه خواهد بود؟

شاید برای مشاوره حقوقی و تنظیم قراردادها و امثالهم در آینده شانسی برای وکلا قائل نباشیم اما ممکن است بپنداریم وکیل در محکمه همچنان حر ف اول را می زند اما به این مساله هم نمی توان آنچنان امیدوار بود زیرا دقیق ترین لوایح احتمالا با کمک هوش مصنوعی تنظیم می گردد و بعید نیست که روز ی انسانها بتوانند از هوش مصنوعی در محاکم برا پیشبرد دعاوی خود یا دفاع در قبال آن از هوش مصنوعی بهره ببرند.

هرچند دور از ذهن به نظر می رسد ولی کافی است که جهان امروز را با یک قرن پیش که نه با بیست سال پیش مقایسه نمایید. انقلاب صنعتی و دیجیتال مرزهای شناختی انسان را جابجا کرد. هوش مصنوعی شاید بتواند چنین کند. در شرایطی که هوش مصنوعی مشاوره می دهد، قراداد تنظیم می کند و به محکمه می رود نیازی به وکیل نیست چه رسد به کانون وکلا بعید نیست هوش های مصنوعی با هم مرتبط باشند و شبکه ای تشکیل دهند و امیدوارم در آن روز تبانی نکنند و به موکل خود نارو نزنند بدیهی است با توجه به گستره معلومات و کارکردهای هوش مصنوعی شبکه تصور شده انحصارا مخصوص یک حرفه خاص نخواهد بود.

البته هنوز یک امیدواری هست و آن اینکه الگوریتم های هو ش مصنوعی را انسانها تهیه می کنند و هنوز از وجود وکلا و حقوقدانان بی نیاز نخواهیم بود اما بی تردید در آن روز صحبت از صدور پروانه، تمدید پروانه و انتقال پروانه وکالت لبخند بر لبانمان جاری خواهد ساخت.

انتهای پیام