در آستانه‌ی نابودی
محمدرضا عبداللهی، دانشجوی کارشناسی ارشد سیستماتیک و اکولوژی گیاهی دانشگاه تهران در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز نوشت:
پس از سده ها تخریب و تصرف در نظام طبیعت، حال بشر به فکر احیای محیط پیرامونی خودش افتاده است. بی‌گمان حفظ محیط زیست و تنوع زیستی از چالش‌های مهم حال حاضر بشریت است که منجر به وضع قوانینی سختگیرانه به منظور حفظ محیط زیست در کشور‌های توسعه‌یافته و در حال توسعه شده است. اکنون بشر به این نتیجه رسیده است که از دست دادن تنوع زیستی تنها یک موضوع زیست محیطی نیست بلکه یک موضوع اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و اخلاقی است.
گزارشهای سازمان ملل حاکی از ناکامی جهان در کنترل فروپاشی مرگبار تنوع زیستی که نه تنها کاهش تنوع ژنتیکی و گونه‌های مهمی از گیاهان و جانوران را تهدید می‌کند بلکه تامین غذا، سلامت و امنیت بشریت را به خطر می‌اندازد است.
ارزیابی های اخیر نیز در زمینه تنوع زیستی نشان می‌دهد که بیش از هر زمان دیگری در تاریخ بشریت، گونه‌هایی از جانوران و گیاهان در معرض خطر انقراض هستند. بسیاری از عوامل مانند: تغییرات آب و هوایی و اقلیم، تغییر کاربری زمین و سواحل، بهره‌برداری بیش از حد از منابع، آلودگی و گونه‌های مهاجم از دلایل تسریع نرخ انقراض محسوب می‌شوند.
این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود که نرخ انقراض در دهه‌های آینده به بیش از ده برابر افزایش یابد. ممکن است انقراض‌هایی نیز وجود داشته باشد که اطلاعاتی از آنها در دسترس نباشد با این حال، تخمین زده می‌شود که نرخ انقراض‌های فعلی در مقایسه با ده میلیون سال گذشته به میزان ده تا صد برابر سریع‌تر اتفاق می‌افتند. در صورت ادامه یافتن این روند، تعداد انقراض‌ها به طور چشمگیری افزایش خواهد یافت و حیات در کره زمین به خطر خواهد افتاد.
بر اساس گزارش اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) تا سال 2023، از 150388 گونه مورد بررسی، 42108 گونه به دلیل فعالیت‌های انسانی، به ویژه صید بی رویه و توسعه زمین در معرض خطر انقراض قرار دارند. با احتساب تعداد کل گونه‌های روی کره زمین، انتظار می‌رود رقم واقعی بسیار بیشتر باشد. گرچه از سال 2000 مناطق حفاظت شده هم در خشکی و هم در اقیانوس‌ها گسترش یافته است، اما این امر به تنهایی نمی‌تواند گونه‌های از دست رفته را جبران کند.
نتایج حاصل از اولین مطالعه جامع در مورد تأثیر دمای بالا بر جهان طبیعی در سال 2004 که در مجله Nature شماره 427 با عنوان “خطر انقراض ناشی از تغییرات آب و هوایی” (Extinction risk from climate change) منتشر شد، توسط پروفسور کریس توماس، استاد زیست شناسی حفاظتی و تنوع زیستی دانشگاه لیدز، “وحشتناک” توصیف شده است. مقیاس فاجعه‌ای که سیاره زمین با آن مواجه است، محققین این پژوهش را شوکه کرد. آنها تخمین می‌زنند که بیش از 1 میلیون گونه تا سال 2050 از بین خواهند رفت. بحران‌های دوگانه تغییرات آب و هوا و کاهش تنوع‌زیستی به طور جدایی ناپذیری به یکدیگر مرتبط هستند. تغییرات آب و هوایی و اثرات آن نظیر: افزایش دما، افزایش آب و هوای بی‌نظم و تغییر در الگوی بارش می‌تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر زیستگاه‌ها، زندگی و توازن گونه‌ها تأثیر بگذارد که نتیجه آن چیزی جز تهدید جدی بقا و پایداری گونه‌های زیادی از جانوران و گیاهان است.
در بهترین حالت، طی دهه‌های آینده، مجموعه‌ای از حیات وحش به دلیل تغییرات آب و هوایی ناشی از دخالت بشر محکوم به انقراض خواهند بود و در بدترین حالت، نتیجه قابل تصور نیست. اقدامات جدی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مدیریت صحیح منابع طبیعی و توسعه کشاورزی پایدار به وضوح مورد نیاز تمام کشور‌ها از جمله کشور ایران است.
انتهای پیام
