«جعبه سیاه بالگرد رئیسی درحال بررسی است»
مهدی خدایی، مسئول تیم امداد و نجات کوهستان جمعیت هلال‌احمر آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با سایت اصفهان زیبا در پاسخ به این سوال که آیا بالگرد رئیسی و همراهانش جعبه سیاه داشت، گفت: بله؛ حتما دارد و بنا به دستور ستاد نیروهای مشترک تیمی تشکیل شده و درحال‌بررسی است.
به گزارش انصاف نیوز، به نقل از رسانه محلی اصفهان زیبا،«17 ساعت بیم و امید؛ بیم از مواجه‌شدن با اتفاقی که نباید بیفتد و امید به رخ‌دادن یک معجزه! همه ساعت‌هایی که هرکدامشان برای امدادگران شاید به‌اندازه یک سال طول کشیده است و سختی کار آن‌ها را چندبرابر کرده.
زمین‌های گل‌آلود و انباشته از گیاهان، درختان سربه‌فلک‌کشیده و شانه به شانه هم‌داده، مه غلیظ و بارش باران و کوهستان‌های صعب‌العبور همه آن چیزی بود که دست‌به‌دست هم داده بودند تا عملیات جست‌وجو و امدادرسانی به تیم رئیس‌جمهوری که روز یکشنبه دچار سانحه هوایی شدند را با اختلال و کندی مواجه کند.
بامداد روز دوشنبه و پس از حدود 17 ساعت، اما بالاخره تیمهای امدادی توانستند به موقعیت سانحه دست یابند و در صحنه حضور پیدا کنند؛ صحنه‌ای دردناک و باورنشدنی که در گوشه‌ای از جنگل‌های انبوه و پرپشت ارسباران که در مه فرو رفته بودند، رقم خورده بود.
تصاویر و فیلم‌های متعددی از لحظه اولین حضور تیمهای امدادی در منطقه «دیزمار»، جایی میان «اوزی» و «پیر‌داوود» در فضای مجازی دست به دست شده است که نشان از تأثر و اندوه آن‌ها در مواجهه با پیکر رئیس‌جمهوری و تیم همراه او است.
بالگرد حامل رئیس جمهور که برای افتتاح سد خداآفرین به منطقه مرزی رفته بود، در مسیر بازگشت به تبریز، دچار این سانحه دردناک شد که این بالگرد علاوه بر رئیس جمهور، حامل وزیر امور خارجه، امام جمعه تبریز و استاندار آذربایجان شرقی بود.
مهدی خدایی، مسئول تیم امداد و نجات کوهستان جمعیت هلال‌احمر آذربایجان شرقی و جزو اولین تیم امدادی است که به محل سقوط بالگرد حادثه‌دیده رسیده و در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» به روایت شب تلخ و طاقت‌فرسای ارسباران پرداخته است.
می‌گوید ما همیشه با امید و توکل به خدا به کمک افراد سانحه‌دیده می‌رویم؛ نه‌تنها در این عملیات، که در همه عملیات‌ها؛ اما به‌هرحال، جلوی تقدیر را نمی‌توان گرفت. با توجه به اتفاقی که رخ داد و شرایط جغرافیایی منطقه، احتمال فوت‌کردن این افراد زیاد بود؛ به‌طوری‌که فقط یک معجزه می‌توانست باعث زنده‌ماندن کسی شود.
آقای خدایی! شما بیش از بیست سال است که در حوزه امدادرسانی فعالیت می‌کنید. آیا پیش از این نیز در عملیات‌های مشابه با آنچه روز یکشنبه رخ داد، مواجه شده بودید؟
بله؛ حدود 15سال پیش سانحه هوایی برای بالگرد «سردار جلالی»، معاون پیشگیری نیروی انتظامی و سرهنگ علی نیازی، رئیس پلیس‌راه استان آذربایجان شرقی و همراهانشان در جنگل‌های ارسباران و در رشته‌کوه‌های روستای «ایری» رخ داد که منجر به شهادت این دو و چندتن از همراهانشان شده بود.
شدت آن حادثه بسیار زیادبود و بالگرد دچار انفجار شده بود؛ درحالی‌که اگرچه کابین هلی‌کوپتر رئیس‌جمهوری و هیئت همراهشان کامل سوخته بود؛ ولی اجساد قابل‌شناسایی و سالم بودند. اجساد در کنار هم و نه با فاصله زیاد قرار گرفته بودند. علاوه بر این، در سانحه هوایی تهران‌یاسوج که در کوه دنا رخ داد و همچنین هواپیمای مسافربری ارومیه (که البته فرود کنترل‌شده، اما دچار آسیب شده بود) حضور داشتم.
در طول عملیات، بارها گفته شد که شرایط جوی و جغرافیایی این منطقه امدادرسانی را کند و با اختلال روبه‌رو کرده است. از وضعیت جغرافیایی جنگل‌های ارسباران و آنچه کار شما را سخت‌تر می‌کرد، بگویید.
ارسباران، منطقه‌ای جنگلی و کوهستانی و ثبت‌شده است. این جنگل همیشه مه‌آلود و از پوشش گیاهی خاص برخوردار است. انبوه درختان و وجود حیوانات وحشی و همچنین گل‌آلودبودن این منطقه عملیات امدادرسانی را بسیار مشکل کرده بود؛ ضمن اینکه عملیات از بعدازظهر آغاز شد و هرچه به سمت تاریکی می‌رفتیم، جست‌وجو سخت‌تر نیز می‌شد.
سرمای شدید، باعث شده بود تا در برخی از مناطق مرتفع شاهد بارش برف باشیم. درواقع سرما به حدی بود که امدادگران آن را به‌سختی دوام آوردند. در برخی از مناطق شدت مه به حدی بود که امدادگران حتی تا یک کیلومتری خود دید نداشتند.
عملیات دقیقا از چه ساعتی آغاز شد و در چه ساعتی پایان یافت؟ با توجه به وضعیتی که اعلام کردید، آیا عملیات به‌صورت پی‌درپی صورت گرفت یا در ساعتی نیز توقف داشت؟
درکل عملیات حدود 20 ساعت طول کشید. تقریبا از ساعت 14 به تیمهای عملیاتی اعلام و فراخوان داده و اعزام به منطقه شروع شد. عملیات جست‌وجو در هیچ ساعتی متوقف نشد و تا آخرین لحظات و به‌صورت پی‌درپی تقسیم‌بندی و زوم‌بندی انجام می‌شد و تیم‌ها به مناطق حساس اعزام می‌شدند.
با توجه به شرایط جغرافیایی که به آن اشاره کردید، آیا چنین حوادثی در این منطقه مسبوق به سابقه است؟
بله؛ این شرایط معمولا همیشه بر منطقه ارسباران حاکم است؛ شرایطی که در سال‌های گذشته باعث سانحه یا گم‌شدن تیمهای کوهنوردی و گردشگری شده‌اند. همان‌طور که گفتم، مه شدید و گل‌آلودبودن منطقه و انبوه درختان باعث شده است که چنین اتفاقاتی در جنگل‌های ارسباران مسبوق به سابقه باشد.
شما قطعا در این سال‌هایی که امدادگری کرده‌اید، با سوانح و صحنه‌های بسیار دردناکی روبه‌رو شده‌اید! اما شاید جنس این حادثه با سایر حوادث متفاوت بوده است؛ چراکه این بار افراد شناخته‌شده‌ای دچار سانحه شدند که از روز یکشنبه تا بامداد دوشنبه، 80 میلیون نفر چشم‌انتظار آن‌ها بودند. این مسئله چقدر بر کار شما تأثیر گذاشته و شرایط را سخت‌تر کرده بود؟
برای ما امدادگران انسان‌ها بسیار مهم هستند؛ ضمن اینکه بی‌طرفی و بی‌غرضی از اصول هفتگانه صلیب‌سرخ است. همه انسان‌ها برای امدادگران دارای ارزش یکسان هستند و فرقی نمی‌کند که چه کسانی دچار سانحه شده باشند. هر اتفاقی که بیفتد، امدادگران تلاششان را خواهند کرد؛ اما به‌هرحال از آنجا که در این سانحه شخصیت‌های مهم و تأثیرگذار حضور داشتند، امدادرسانی از حساسیت بسیار بیشتری برخوردار بود.
تجربه و سابقه شما در امدادرسانی چه احتمالی را به شما و سایر امدادگران می‌داد؟ آیا با توجه به تجارب گذشته احتمال مواجهه با این افراد را از همان ابتدای عملیات می‌دادید؟
ما همیشه با امید و توکل به خدا به کمک افراد سانحه‌دیده می‌رویم؛ نه‌تنها در این عملیات که در همه عملیات‌ها. اما به هرحال جلوی تقدیر را نمی‌توان گرفت. با توجه به اتفاقی که رخ داد و شرایط جغرافیایی منطقه، احتمال فوت‌کردن این افراد زیاد بود؛ به‌طوری‌که فقط یک معجزه می‌توانست باعث زنده ماندن کسی شود. نکته اصلی حادثه، اما این بود که تا لحظه آخر و پیداشدن موقعیت و اجساد، هیچ‌چیزی مشخص نبود.
ساعت 7 صبح تیمهای امدادی به موقعیت رسیدند و جست‌وجوها بالاخره به پایان رسید و سپس اجساد به پزشکی قانونی تبریز منتقل شدند.
مواجهه شما با چنین صحنه‌ای قطعا دردناک است. چطور با آن کنار آمدید؟
در حوادث تأثربرانگیزی مثل آنچه روز یکشنبه برای رئیس‌جمهوری و همراهانشان رخ داد و منجر به فوت آن‌ها شد، شاید اغراق نباشد اگر بگوییم ما نیز به‌اندازه خانواده جان‌باختگان ناراحت می‌شویم و با آن‌ها همدردی می‌کنیم. به‌هرحال جان باختن افراد، به‌ویژه اگر جزو شخصیت‌های تأثیرگذار باشند، برای ما بسیار دردناک است.
مرحوم آقایان استاندار و امام‌جمعه محبوب مردم تبریز بودند. آقای رئیسی برای حل مشکلات به استان‌های مختلف سفر می‌کردند و آقای امیر عبداللهیان نیز شناخته‌شده بودند. بسیار ناراحت‌کننده بود که با اجساد این افراد روبه‌رو می‌شویم؛ اما امدادگران بنا بر اقتضای شغلشان باید احساسات را کنار بگذارند و به وظیفه خود عمل کنند؛ چراکه خانواده‌های این افراد در بی‌خبری به سر می‌بردند و چشم‌به‌راه بودند.
دردناک‌ترین قسمت از کار امدادرسانی در عملیات‌های سخت و طاقت‌فرسا برای شما و همکارانتان کدام بخش است؟
اینکه هم‌وطن‌هایمان را خیلی ساده و راحت از دست می‌دهیم؛ درحالی‌که می‌توان تدابیری اندیشید که به این سادگی دچار سانحه و اتفاق نشویم!
انتقال اجساد چقدر زمان برد؟
انتقال به‌صورت زمینی انجام شد؛ چراکه حدود 80 کیلومتر با جاده جنگلی فاصله داشتیم و پس‌ازآن نیز با آمبولانس به پزشکی قانون منتقل شدند.
روایت‌های مختلفی درباره پیداکردن موقعیت و پیکر افراد در فضای مجازی دست‌به‌دست شد؛ ضمن اینکه ترکیه نیز اعلام کرد که پهپادهای این کشور برای اولین بار توانسته است به لاشه بالگرد رئیس‌جمهوری دست پیدا کند. کدام روایت دراین‌باره درست است؟
خیر؛ ادعای ترکیه نادرست است. با توجه به شرایط مه و باران شدیدی که در منطقه حاکم بود، پهپاد ترکیه در شناسایی موقعیت دچار اشتباه شده بود و آن جایی که نشان داد، موقعیت قرارگیری لاشه بالگرد نبود. خود من شخصا به آن منطقه رفتم و به هیچ چیزی دست نیافتم. پس‌ازاینکه مه غلیظ محو شد، این پهبادهای سپاه ایران بودند که منطقه را به‌درستی تشخیص دادند و پس‌ازآن دو موتورسوار که از نیروهای مردمی بودند آن نقطه را شناسایی کردند و سپس ما نیز به آنجا اعزام شدیم.
از نیروهای بومی نیز در عملیات امداد و نجات استفاده کردید؟
بله؛ در مناطق صعب‌العبور و مکان‌هایی که امدادگران نسبت به آن شناخت و تجربه کافی نداشتند از این افراد استفاده می‌شد تا برای خود امدادگران مشکلی پیش نیاید.
مشکلی برای خود امدادگران پیش نیامد؟ گفته می‌شد که سه نفر از این افراد در عملیات جست‌وجو گم شده‌اند؟
خیر؛ این‌طوری نیست! این خبر را خود من نیز شنیدم؛ اما چنین چیزی به مرکز اعلام نشده بود. با توجه به اینکه شرایط دید خیلی کم بود و همان‌طور که اشاره کردم، به دلیل مه شدید و غلیظ تا شعاع یک کیلومتری نیز در برخی از مناطق امدادگران دید نداشتند، ممکن است امدادگران مسیر را اشتباه رفته و اما دوباره بازگشته باشند. اما این‌گونه نبوده است که برخی از امدادگران به‌طورکلی از مسیر منحرف یا گم شوند و تیم دیگری به‌دنبال جست‌وجوی آن‌ها باشد. این موضوع واقعا کذب است.
بارها اعلام شده است که یکی از افرادی که در بالگرد رئیس‌جمهوری بوده است تا چندین ساعت بعد از حادثه زنده بوده و چندین بار نیز تماس تلفنی برقرار کرده است. آیا این موضوع از نظر شما صحت دارد؟
این موضوع را نه تأیید و نه رد می‌کنم. من هم شنیدم که گفتند آقای آل هاشم، چندین بار تماس گرفته و گفته‌اند که زنده هستند. اتفاقا خود من به منطقه‌ای که احتمال می‌رفت آقای آل هاشم آنجا باشد رفتم؛ اما او آنجا نبود.
درواقع آن منطقه با موقعیتی که پیکر او در آن پیدا شد، بسیار فاصله داشت و برای همین خارج از ذهن بود. به‌هرحال ما نیز این خبر را شنیدیم. معمولا در حوادث این‌چنینی اخبار مختلفی منتشر می‌شود.
بالگرد جعبه سیاه داشت؟
بله؛ حتما دارد و بنا به دستور ستاد نیروهای مشترک تیمی تشکیل شده و درحال‌بررسی است.»
انتهای پیام
آنچنان که تصاویر نشان می‌دهد جنگل خیلی انبوه نیست و پوشش گیاهی خیلی فشرده ندارد، صخره هم ندارد