سکان‌دار شرکت ملی نفت؛ از تبار ناترازی یا در تراز رقابت با آرامکو و اَدنوک

سرویس اقتصادی، انصاف نیوز: پس از نشستن وزیر نفت بر مسند، شاید مهم‌ترین سوال اهالی صنعت این باشد که چه کسی سکان‌دار شرکت ملی نفت ایران خواهد شد؟ این نوشته نگاهی دارد به دلیل اهمیت پاسخی که وزیر نفت به پرسش مزبور می‌دهد.
طبیعی است که برای انتخاب مدیرعامل یکی از قدیمی‌ترین و البته مهم‌ترین و بزرگ‌ترین شرکت ایرانی، رفت و آمدهای فراوان در دفتر وزیر نفت در جریان باشد و اخبار و شنیده‌ها از این وزارتخانه نشان می‌دهد هستند کسانی که از روز اخذ رأی اعتماد و مشایعت وزیر جدید به دفتر کارش، تلاش برای مهره‌چینی در ساختار وزارت نفت و نشستن بر صندلی‌های مدیریتی شرکت ملی نفت آغاز کرده‌اند و هم‌چنان منتظرند حکم گرفته و با حکم امضاشده از ساختمان طالقانی خارج شوند!

اولین واکنش به این دست خبرها معمولا این است که اتفاقی طبیعی در حال رقم خوردن است و این شیوه‌ای مرسوم و متداول بوده است اما اگر از منظر وعده «تغییر ریل» رئیس‌جمهور پزشکیان و از دریچه برنامه آقای پاکنژاد برای افزایش تولید و افزایش صادرات، توجه جدی به پروژه‌های بالادستی صنعت و توسعه میادین به ویژه میادین مشترک به ماجرای انتخاب سکان‌دار شرکت ملی نفت ایران نگاه کنیم، دیگر زنبیل‌گذ‌اشتن در صف انتخاب مدیرعامل شرکت نفت دیگر طبیعی به نظر نخواهد رسید. ضمن این‌که باید به یاد بیاوریم که افزایش درآمدهای ارزی کشور شرط لازم تحقق بسیاری از برنامه‌های دولت چهاردهم است و برنامه‌های صیانتی و توسعه‌ای وزیر نفت هم (حداقل فعلا) باید با استفاده از منابع محدود فعلی جامه عمل بپوشد.

واقعیت دیگری که اهمیت انتخاب درست و شایسته‌سالارانه سکان‌دار شرکت ملی نفت را به آقای پاکنژاد تحمیل می‌کند، رقابت ناگزیر با غول‌های نفتی منطقه است؛ همتایان شرکت ملی نفت ایران در عربستان و قطر و امارات، در زمره بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی جهان هستند و با استانداردهای بسیار پیشرفته و مدرن اداره می‌شوند.

به عبارت دیگر گرفتن سهم از بازار جهانی که همواره کاری پیچیده است در این شرایطی که باید آرامکو عربستان و ادنوک امارات و قطر پترولیوم رقابت کرد، بسی پیچیده‌تر و مشکل‌تر می‌شود.

رقابت‌های جهانی در حوزه انرژی، ترجیحات قدرت‌های هژمونیک بازار نفت خام، بازی‌های بزرگ ایالات متحده و اروپا و چین و روسیه با یکدیگر به علاوه شرایط ناپایدار منطقه خاورمیانه و ادامه تاثیرات جنگ روسیه و اوکراین بر تقاضای جهانی انرژی، همه و همه بر پیچیدگی‌های فوق‌العاده‌ای گواهی می‌دهد که شرکت ملی نفت ایران برای بازگشت به بازار بین‌المللی انرژی پیش رو دارد.

به این اعتبار شاید بتوان مهم‌ترین انتخاب پاکنژاد در وزارت نفت را معرفی مدیرعامل و هیات مدیره شرکت ملی نفت دانست. آن اقتضائات و آن هوشمندی‌هایی که سبب شده قانون‌گذار، انتخاب مدیرعامل شرکت ملی نفت را به معرفی وزیر نفت اما تصویب هیات وزیران موکول کند، اکنون به مراتب لازم‌تر به نظر می‌رسد؛ مدیرعامل شرکت ملی نفت در شرایط کنونی از معدود چهره‌های اقتصادی ایران است که برای بازیگران خارجی این عرصه موضوعیت دارد، طرف مذاکره است و موضع‌گیری‌هایش مورد توجه قرار می‌گیرد و بنابراین باید مدیری در تراز جهانی باشد.

قد و قواره او نباید از مدیرعامل آرامکو پائین‌تر باشد. سکان‌دار شرکت ملی نفت ایران باید زبان روز دنیا را بفهمد و با تکنولوژی روز جهان در حوزه انرژی آشنا باشد. فهم بین‌الملی از بازارهای مشترک و موازی انرژی در منطقه و جهان داشته باشد و مبانی مدیریت در بنگاه‌های بزرگ را بداند.

گزینه انتخابی برای اداره شرکت ملی نفت باید رقبا را بشناسد و بتواند با مدیران آرامکو و ادنوک، یا ساینوپک و گازپروم و پتروناس، فراتر از آنان توتال و انی و شل یا حتی اکسان موبیل و شورون و فیلیپس هماوردی کند و گردن‌افراشته به مذاکره بنشیند. باید برای اداره شرکت تحت تصدی‌اش استراتژی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت داشته باشد. حلقه‌ای از مشاوران نخبه ایرانی در داخل و خارج از کشور تشکیل دهد و از ظرفیت و تجربه‌های مدیران برجسته بخش خصوصی برای احیای شرکت نفت و توسعه صنعت نفت بهره بگیرد.

انتخاب چنین مدیر بلندقامتی برای شرکت نفت می‌تواند پاکنژاد را به وزیری خاص بدل کند که در نگاه نخبگان و فعالان و کارشناسان صنعت بالاتر از اسلاف خود ایستاده است.
تصمیم وزیر نفت برای انتخاب هیات مدیره شرکت ملی نفت که خواه‌ناخواه در آینده‌ای نزدیک رقم می‌خورد، تا حدود زیادی دورنمای ۴ ساله صنعت را روشن می‌کند؛ انتخابی که یا به ما می‌گوید دوره جدیدی از انتخاب مدیران لایق و شایسته و کاردان فرارسیده که فرسودگی لوکوموتیو توسعه سده اخیر ایران را چاره می‌کنند و یا می‌گوید در بر همان پاشنه‌‌ای می‌چرخد که صاحب یکی از بزرگ‌ترین ذخایر انرژی جهان را دچار ناترازی گاز و بنزین و برق و آب کرده است.

انتهای پیام