چرا رفوگران ایرانی به ترکیه مهاجرت می‌کنند؟

مینا ایزدی در سایت اصفهان زیبا نوشت: «زمزمه‌هایی درباره مهاجرت رفوگران و مرمت کاران فرش به ترکیه شنیده می‌شود.

به‌زعم متولیان این صنعت، به دلیل اینکه اجازه واردات فرش به ایران داده نمی‌شود و از سوی دیگر ترک‌ها برای مرمت کاران، امکانات مناسبی فراهم کرده‌اند و دستمزدها برای مرمت کاران جذابیت دارد، بسیاری از رفوگران به این کشور مهاجرت کرده‌اند.

موضوع ماده ۱۲۱ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی همچنان حل نشده است. بر اساس این قانون، برگشت هر کالای مستعمل به کشور مستلزم پرداخت حقوق گمرکی بوده که پرهزینه است.

این باعث شده فرش‌های ایرانی که در بازارهای مختلف انباشته شده و حالا می‌تواند به کشور برگردد و با ارزش افزوده بیشتری صادر شود، امکان ورود پیدا نکنند و تولیدکنندگان برای تعمیر و خدمات پس از فروش نیز با مشکل مواجه باشند. در چنین شرایطی نیروی کار مرمت کار مجبور به مهاجرت به کشورهای دیگر از جمله آذربایجان، ترکیه و ترکمنستان شده است.

رفوگری فرش هنر و تخصصی نیست که به‌راحتی قابل‌یادگیری باشد بلکه نیاز به دانش، تجربه و ظریف‌کاری دارد.

رفوگری هنری است که هزینه‌های وارده و خسارت‌ها را کاهش می‌دهند و ارزش افزوده فرش را بالا می‌برد. این افراد تخصص بالایی دارند به‌گونه‌ای که رقبای ما در سایر کشورها چنین افرادی را ندارند، با اینکه رقبای ما، رونوشت گران ماهر در طرح‌ها و نقش‌های قالی‌های ایرانی هستند؛ اما از نظر مرمت و تعمیر وضعیت خوبی ندارند.

زهرا کمانی، رئیس مرکز ملی فرش ایران گفته است: ۲ میلیون بافنده، مرمتگر و رفوگر در کشور داریم که بیشترین مرمت کاران در استان تهران و بعد از آن در استان‌های اصفهان و آذربایجان شرقی و غربی فعالیت دارند.

کمانی تصریح کرده است: ترکیه از توانمندی رفوگران کشور ما استفاده و از دو سال گذشته آنها را جذب کرده است به‌گونه‌ای که ۵۰۰ میلیون دلار ارزش ارزآوری در این زمینه داشته است. حال اگر ما دغدغه‌مند مهاجرت رفوگران از کشورمان هستیم باید در این زمینه تدابیری اندیشیده شود تا با برنامه‌ریزی حساب شده، از مهاجرت این صنف جلوگیری کنیم.

فعالان صنعت فرش دستباف بارها این نکته را گوشزد کرده‌اند که اصلاح‌نشدن قانون و هزینه بالای ورود فرش مستعمل باعث شده تولیدکنندگان برای تعمیر و خدمات پس از فروش با مشکل مواجه و نیروی کار مرمت کار مجبور به مهاجرت به ترکیه شود.

ترک‌ها از رفوگران حمایت می‌کنند

در این زمینه، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دست‌بافت اصفهان به اصفهان زیبا می‌گوید: باتوجه‌به اینکه ترکیه در حال حمایت از متخصصین فرش دستباف است و همچنین از رفوگرانی که به ترکیه مهاجرت می‌کنند، حمایت کرده و اقامت به آنها می‌دهد مرمت کاران و رفوگران به این کشور مهاجرت می‌کنند.

سعید عصاچی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر ورود فرش‌های برگشتی به ایران برای مرمت امکان‌پذیر نبود؛ بنابراین رفوگران ترجیح می‌دهند به ترکیه مهاجرت کنند که البته اخیراً مشکل برطرف شده است.

عصاچی خاطرنشان می‌کند: فروش داخلی و صادرات فرش دست‌بافت در رکود است. مشکل اصلی تعهد ارزی است که باوجود وعده‌ووعید برای رفع تعهد ارزی؛ اما هنوز این مشکل پابرجاست.

جذابیت دستمزد ترک‌ها برای رفوگران

از سوی دیگر رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دست‌بافت اصفهان نیز به اصفهان زیبا می‌گوید: علت اصلی مهاجرت رفوگرها به ترکیه، اجازه ندادن دولت برای بازگرداندن فرش‌های صادراتی به ایران است درواقع صادرکننده، اجازه برگرداندن فرش به ایران، آن‌هم بدون برگشت ارز حاصل از صادرات را نداشت.

مهدی حقیقت نژاد بیان می‌کند: در یک مقطع زمانی ارز فرش صادراتی برای واردات استفاده شد و اختلاف بین ارز حاصل از صادرات ارز آزاد، بالا بود.

فرش‌هایی که نیازمند مرمت بودند اجازه بازگشت به ایران را نداشتند در نهایت برای فرستادن مرمت کاران به کشورهایی بدون ویزا با کمترین هزینه تصمیم‌گیری شد که بیشتر رفوگران برای این کار به ترکیه مهاجرت کردند، در ترکیه نیز به‌خاطر جذابیت دستمزد برای رفوگران ایرانی این افراد ترجیح دادند در این کشور فعالیت کنند.

امکانات مناسب برای رفوگران در ترکیه

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران به اصفهان زیبا می‌گوید: ورود فرش ایرانی به کشور ممنوع است؛ فرش‌هایی که احتیاج به مرمت دارند در ترکیه رفو و مرمت می‌شوند؛ در کشور ترکیه برای رفوگران و مرمت کاران، امکانات مناسبی فراهم شده و وام کم‌بهره هم به آنها اعطا می‌شود؛ بنابراین آنها به این کشور مهاجرت می‌کنند.

علانور توکلی بیان می‌کند: در ترکیه برای مرمت کاران، قالی‌شویی و سالن ویژه مرمت احداث شده و این کشور شروع به جذب این افراد کرده است.

توکلی خاطرنشان می‌کند: راهکار رفع این مشکل، اجازه‌دادن برای ورود فرش به ایران است؛ بنده با سازمان صمت جلسه داشتم و وعده‌هایی داده شده تا این مشکل حل‌وفصل شود تا مرمت کاران بتوانند در کشورمان فعالیت کنند.

دراین‌بین رکود بازار فرش در ایران و نبود حمایت شغلی نیز از جمله دلایلی است که مزید بر علت شده و زمینه خروج رفوگران فرش و مهاجرت آنها به کشورهایی مثل ترکیه را فراهم می‌کنند.

خروج هر یک از متخصصان رفوگری فرش از ایران باعث می‌شود تا تخصص و توانایی‌های آنان بدون هیچ‌گونه محدودیتی به رقبای کاری در کشورهای همسایه منتقل شود.

به‌ این‌ ترتیب رقبای آنها از ریزه‌کاری و فوت‌های کوزه‌گری کار رفوگری آگاهی یابند.

باتوجه‌به اینکه در صنایع‌دستی و به‌ویژه صنعت فرش دستباف رقبای جدی برای ایران وجود دارد در آمدن انحصار رفوگری فرش هم لطمه دوباره‌ای به این هنر صنعت ملی خواهد زد.

از طرفی به دلیل نبود ساختارهای مشخص آموزشی بیشتر این سرکارگران و کارگران ساده که به‌صورت تجربی و طی سالیان با روش آزمون‌وخطا مهارت کسب کرده‌اند حاصل عمر و تجربیات خود را به‌راحتی از بازار کار ایران خارج می‌کنند و بازار کار داخل کشور را از دانش تجربی خود بی‌بهره می‌گذارند.»

انتهای پیام