درسی از قیام حسینی(ع): «مطیع بی چون و چرای حاکمان نباشید»
حجت الاسلام والمسلمین سید محمد واعظ موسوی، عضو سابق مجلس خبرگان رهبری واستادحوزه علمیه قم معتقد است: اگر شخصی فقط ادعای دینداری داشته باشد و در زبان و عمل به مقتضای دینداری عمل نکند، چنین ادعایی از مرحله زبان تجاوز نکرده و بر خلاف فرمایش امام حسین(ع)، دین را فقط لقلقه زبانش قرار داده است.
او قیام امام حسین را حرکتی آزادیخواهانه می داند که برای از بین بردن فشارهای موجود برجامعه و افشای ماهیت پلید و طاغوتی حکومت، انجام شد و در این مسیر حاضر به پذیرش سازش با سمتگر نشد.
حجت الاسلام والمسلمین واعظ موسوی با تاکید بر اینکه امام حسین(ع)، اصحاب و یارانش را بهخوبی می شناسد اما برای اینکه درسی به تاریخ بدهد، به آنها این حق و اختیار را می دهد که قبل از جنگ، اگر می خواهند، امام را ترک کنند.
او با تاکید بر اینکه حضور در مجالس عزاداری و آشنایی با مکتب حیاتبخش اهل بیت(ع) به اسلام جان تازهای بخشید و آنگونه که خود امام حسین(ع) فرموده، موجب اصلاح امت شد و دین را به صحنه زندگی آورد، از سخنرانان خواست مطالب را به خوبی و با دلایل قانع کننده قرآنی و روایی به سمع و نظر شنوندگان و به خصوص جوانان برسانند.
متن گفت وگوی شفقنا با حجت الاسلام والمسلمین واعظ موسوی را می خوانید:
* امام حسین(ع) فرمودند دین لقلقه زبان شما نباشد. این فراز چه مفهومی را دنبال می کند و درس آن برای دنیای امروز چیست؟ چه مکتبی و چه کسانی دین را لقلقه زبان می کنند و مخاطب این کلام امام حسین (ع) هستند؟
ماه محرم، آحاد جامعه اسلامی، به خصوص شیعیان را باردیگر به مساجد و مجالس عزای اباعبدالله می کشاند و ارتباط وثیقی بین مراکز دینی به صحنه می آورد. این به عنوان عنصر اساسی که نیاز همیشه بشریت بوده و اختصاص به عصر خاصی ندارد، در همه ابعاد زندگی انسان نقش ایفا میکند؛ هم در جنبه های فردی انسان باید اعتقاد مشخصی را برای خود برگزیند و براساس آن اعتقادات رفتار نماید و هم در بُعد اجتماعی باید در رفتارش، در برخورد نسبت به همنوعانش بر اساس هندسه دین حرکت کند.
در این زمینه گفتارهای بسیار زیادی از قرآن و اهل بیت(ع) وارد شده و شخصیتهای بزرگ دینی و غیردینی نیز برای پیمودن راه درست، کدهای مشخصی را معرفی کرده اند. انسانهای راستین و کسانی که دین واقعی را پیدا کردند و براساس آن زندگی خود را تنظیم می کنند، گاهی نیازی به ابراز زبانی ندارند؛ بلکه هر کسی به رفتار آنها توجه کند به باور دینی آنها پی می برد؛ چرا که پیرو یک دین آسمانی و آیین الهی، هرگز در رفتارهای شخصی خود ناهنجاریهای موجود در جوامع از هم گسیخته را تحمل نمی کند و همواره تلاش می نماید فضای زندگی اجتماعی را برای خود و دیگران قابل تحمل و زیبا سازد. اما کسانی هستند که باور راستین ندارند، حتی اگر داعیه تدیّن به دین خاصی را هم داشته باشند، چون در رفتارشان آموزه های دینی دیده نمی شود و این گونه نیست که مثل دینمداران رفتارهای مثبتی که موجب ارتقای جامعه شود، ندارند، معلوم می شود که متدین به دین آسمانی نیستند و اگر هم خود را به دین خاصی منسوب نمایند، فقط یک ادعای صرف و به تعبیر امام حسین(ع) لقلقه لسان است. بنابراین در یک جمله می توان گفت اگر دین در همه زوایای زندگی فردی و اجتماعی شخص رسوخ و نمود پیدا کند به او دیدن دار گفته میشود و اگر شخصی فقط ادعای دینداری داشته باشد و در زبان و عمل به مقتضای دینداری عمل نکند، چنین ادعایی از مرحله زبان تجاوز نکرده و فقط لقلقه زبان به حساب می آید.
* این فرمایش حضرت امام حسین که «این دشمنان با من سروکار دارند و اگر شما هم بمانید،کشته خواهید شد؛ هیچ تکلیفی بر شما نیست و هر کس که می خواهد، از همین راه که آمده، بازگردد و من بیعت خودم را از شما برمی دارم» برای دنیای امروز به ویژه دست اندرکاران و تصمیم گیرندگان و رهبران جوامع چه آموزه هایی را در بر دارد؟
با توجه به اینکه حرکت امام حسین(ع) یک حرکت آزادیخواهانه است و برای از بین بردن فشارهای موجود برجامعه و افشای ماهیت پلید و طاغوتی حکومت، حرکت کرده و در این مسیر حاضر به پذیرش سازش با سمتگر نیست و ازسویی می خواهد در کنار احیای مکتب اسلام انسانیت را نیز به اوج خودش برساند، در مقاطع مختلف هرجا نیاز شد باور خودش را به دیگران ابراز کرد و هدف اساسی از این حرکت را که آزاد کردن انسانیت از یوغ ستم جبّارانی که به نام دین و خلافت و ولایت برمردم حکومت می کردند بوده و می فرماید:«من به عنوان یک انسان متکبّر و ستمکر و طغیانگر قیام نمی کنم و انگیزه من از این قیام و این ایستادگی در مقابل دستگاه ستم این است که در امت جدم، اصلاحاتی انجام دهم و قصد دارم که امربه معروف کنم و امور شایسته در جامعه بشری حکمفرما شود و نهی از منکر کنم تا زشتی ها از جامعه بشری رخت بربندد و فرامین الهی در جامعه انسانی حکمرانی کند و روش من هم روش جد بزرگوارم پیامبر و پدربزرگوارم علی است که خود را فدایی دین کرده اند و بزرگترین حرکت کننده در مسیر آزادی انسانی برای نجات از یوغ ستم است» بنابراین حتی در آن فرمایش بلند هم خطاب به دشمنان می گوید اگر دین ندارید آزادمرد باشید. کسی که چنین اندیشه والایی دارد فراتر از افراد معمولی فکر می کند و فقط به فکر خود و خانواده نیست؛ بلکه نجات همه بشریت و جامعه انسانی در طول تاریخ از هرگونه ستم و کارهای زشت و ناروا است. بنابراین در شب عاشورا هم، با خدای خودش راز و نیاز می کند و همراهان خودش را می آزماید و برای آنها حق انتخاب و اختیار در مسیری که آمده اند می دهد و در واقع با اینکار می گوید اگر کسی پشیمان شده و اگر کسی دنبال مطامع دنیوی و رسیدن به جایگاه و حکومت و به طمع دست یابی به موقعیت اجتماعی و اموال دنیوی آمده، اشتباه کرده و چنین شخصی حق دارد برگردد و مسلما دشمن هم با کسانی که از پیرامون امام پراکنده شده بودند کاری نداشت و حتی به عنوان یک ابزار تبیلغی از آنها استفاده می کرد و چه بسا ممکن بود موقعیتهای اجرایی و نظامی و اموال فراوانی هم در اختیارشان گذارد تا از آنها به عنوان حربه ای درمقابل حرکت امام حسین(ع) استفاده کند. بنابراین امام حسین به عنوان سرور آزادگان جهان حق انتخاب و اختیار برای همه بشریت، به خصوص همراهان خودش قائل است و آنها را بین ماندن و رفتن، بین شهادت و زندگی کردن مختار قرار می دهد تا با آموزه های دینی و اجتماعی راه را انتخاب کنند. هرچند امام حسین اصحاب و یارانش را به خوبی می شناسد اما برای اینکه درسی به تاریخ بدهد، این رفتار را انجام می دهد.
نظام جمهوری اسلامی که برپایه آموزه های دین و به پیروی از قیام اباعبدالله و توسط سربازان مکتب اهلبیت پایه گذاری شده، ریشه در تاریخ اسلام و ایران دارد و در آستانه محرّم، همه باید توجه داشته باشیم که از ظاهر عزاداری به باطن آموزه های متعددی که می توان از آن آموخت حرکت کنیم. امام می داند که چه مسیری را انتخاب کرده و چه عاقبت و آینده درخشان و روشنی در این مسیر وجود دارد لذا می بایست عزاداریها را بسیار جدی بگیریم و از برکاتی که بر عزاداریها مترتب است و در طول اعصار و قرون به تجربه، ثمرات آن به اثبات رسیده، بهره برداری کنیم.
* با توجه به این فرمایش امام حسین (ع) که اگر دین ندارید لااقل آزاده باشید، مفهوم آزادگی را در پیوند با فرزهای قبلی و این فراز تفسیر و تشریح نمایید؟
دین اسلام و همه ادیان آسمانی، انسان را به عنوان موجودی آزاد و رها از قیدوبند مسائل دنیوی و گرفتاریهای ظاهری معرفی می کند؛ انسانی که باید همواره در مسیر اطاعت از فرامین خداوند گام بردارد و مطیع دستورات او باشد و آنچه را امر فرموده با جان دل گوش فرا داده و مورد عمل قرار دهد و از اموری که نهی کرده فاصله گیرد. لذاست که در فرازهای متعدد، ائمه به ما می گویند خود را بنده و مطیع بی چون و چرای حاکمان قرار ندهید زیرا خداوند شما را آزاد آفریده است. بنابراین انسان باید در کنار مسائل مادی و دنیوی، جنبه های روحانی و نفسانی را هم مورد توجه قرار دهد چرا که تنها موجودیست که ترکیبی از مادیت و روحانیت در او وجود دارد و همان گونه که امام حسین فرموده انسانی که آزاده باشد و فقط از انسانیت، روی دوپا راه رفتن را به ارث نبرده باشد، هرگز زیر بار ظلم و ستم نمی رود و به دیگران هم ستم نمی کند و اجازه نمی دهد دیگران حقوق او را نادیده و به خاطر همین است که در روز عاشورا اباعبدالله، وجدانهای بیدار را به سوی خودش و اهداف نورانی قیام پربرکت خودش فرا خوانده و به آنها هشدار می دهد که اگر آموزه های دینی را که جدّم برایتان آورده، گوش نمی دهید حداقل به وجدان بیدار انسانی خودتان برگردید. از این روست که انسان به عنوان گل سرسبد مخلوقات عناصر بسیار ذیقیمتی مانند عقل فطرت پاک آزادی و حق اختیار دارد و در بزنگاههای حساس می تواند با بیدار کردن وجدانش در مسیر مستقیم حرکت کند؛ چرا که آموزههای دین مبین اسلام، به خصوص مکتب پویای عصمت و طهارت، سازگاری کامل با خواسته های عقلی و فطری انسان دارد و او را در این مسیر تنها نمی گذارد بلکه پیشاپیش راه افتاده و دست انسان سردرگم را گرفته و از وادی سرگشتگی و حیرت، نجات داده و به صراط مستقیم که همان مسیر انتخاب شده توسط اباعبدالله و سایر ائمه معصومین است، راهنمایی می کند و در نهایت موجبات سعادت جامعه را را فراهم میکند.
* قیام اباعبدالله برای مسلمانان و بشریت چه آثاری به همراه داشته و دارد؟
در طول تاریخ همین عزاداری برای اباعبدالله آثار متعددی داشته که من فهرست وار اشاره می کنم تا درسی برای زندگی امروز و آینده ما درجامعه کنونی بشری که دم از آزادی و انسانیت و حقوق بشرمی زنند، باشد:
اولین اثر هماهنگی افراد یک ملت با حضور در مجالس عزا و شرکت در محفل عزاداری حاصل می شود. از همین روست که انقلاب اسلامی در محرم ۵۶ به اوج خودش می رسد و شرکت کنندگان در مجالس عزای اباعبدلله با درسهایی که از این قیام فراگرفته اند و سخنواران و خطبا به آنها بیان کرد هاند، آن چنان علیه ظلم و ستم و فساد زمان متحد شده و با انسجام و هماهنگی برمیدارند و چون سیل خروشانی همه بنیان رژیم دوهزاروپانصد ساله را درهم می شکنند و نظم نوین را پایه گذاری می کنند.
دومین ثمره، احیای مکتب انسان ساز اسلام است. در طول قرنها استکبار و سلاطین جور در تلاش بودند تا دین اسلام را به عنوان دینی بی تفاوت فقط به مساجد و حسینه ها محدود کنند و از دخالت آن در امور اجتماعی و سازندگی در عرصه های زندگی جلوگیری کنند؛ اما حضور در مجالس عزاداری و آشنایی با مکتب حیاتبخش اهلبیت به اسلام جان تازه ای بخشید و آنگونه که خود امام حسین فرموده، موجب اصلاح امت شد و دین را به صحنه زندگی آورد. در ایام محرم بود که سخنرانان اهداف و انگیزه های امام حسین را تبین کردند و مستمعین را با چگونگی قیام اباعبدالله آشنا نمودند و ماهیت طاغوتی حکومت افشا شد و مردم توانستند موضعگیری مناسبی داشته باشند.
ثمره دیگر، آزادی خواهی همراه با عمل در بین پیروان دین مبین اسلام، است به خصوص در بین کسانی که زیر پرچم اباعبدالله، به عنوان شیعه و عزادار حضرت هستند و به ذلت سازش با قدرتهای ظالم تن نمی دهند و همواره درصددند تا آزاد و سربلند زندگی کنند و همان گونه که درمکتب اباعبدالله فراگرفته اند مرگ با عزت را به زندگی همراه با ذلت ترجیح دهند.
ثمره دیگر زدودن فکر راحت طلبی از جامعه انسانی و اسلامی است. دانش پژوهانی که در مسیر اباعبدالله گام برمی دارند و پیرو این مکتب بانشاط هستند با الگو گرفتن از اباعبدالله می دانند که برای نجات بشریت و احیای دین باید از راحت طلبی و افسارگسیختگی و به فکر خود بودن، بیرون آیند و به انحاء مختلف با مشکلات دستوپنجه نرم کنند و اگر نیاز شد برای رسیدن به هدف از عزیزترین عزیزان خودشان و از جان خودشان بگذرند.
ثمره دیگر، سازماندهی و بسیج امت اسلامی در مقابل جبّاران است؛ همانگونه که در طول دوران دفاع مقدس جوانانی که پای سخنرانی خطبای دینی درمساجد و حسینه ها و تکایا حضور داشتند، پیشگامان سازماندهی و بسیج برای جلوگیری از تعدی و تجاوز دشمن بودند. امروز نیز نقش مجالس عزاداری و حضور در دعاهای کمیل و ندبه و توسل و امثال آنها از سازندگی افراد و بسیج نیروها جهت جلوگیری تعدی از دشمنان در اقصی نقاط دنیا، نقش بی بدیلی را ایفا می کند. اینکه امروز حزبالله لبنان با دست خالی وبدون پشتوانه دنیوی حکومتهای جهانی می تواند علیه اسرائیل غاصب پیروزیهای متعددی را بدست آورد،را باید در نحوه عزاداری و حضور پرشور آنها در عزاداری اباعبدالله و بقیه محافل دعا و مجالس سخنرانی و سازندگی را واکاوی و جستجو کرد.
ثمره دیگر عزاداری که باید مورد توجه باشد این است که منبر سیدالشهدا باید به عنوان سازندگی و اهتمام ورزی به مسائل مورد ابتلا درزمینه های مختلف اعم از عبادات و معاملات مورد بهرهبرداری قرار گیرد و گویندگان مذهبی مطالب را به خوبی و با دلایل قانع کننده قرآنی و روایی به سمع و نظر شنوندگان و به خصوص جوانان برسانند تا برای یک سال آینده بتوانیم جامعه خودمان را از اقسام مختلف توطئه کجاندیشی و کجروی ایمن کنیم.
انتهای پیام
