چشم انداز برجام با اقدامات لازم اما ناکافی اروپا

رهبران اروپا هر چند در مواضع و سیاست های اعلانی خود به صورت مجدانه از برجام حمایت می کنند اما جای خالی گام های عملی آنان در سیاست های اتحادیه مشهود است؛ موضوعی که باعث شده تا تحلیلگران نسبت به نهادن همه تخم مرغ ها در سبد اروپا هشدار دهند.

به گزارش ایرنا باوجود تلاش اروپایی ها به منظور متقاعد کردن «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا برای ماندن در برجام، کاخ سفید میانه اردیبهشت ماه از این توافق معتبر بین المللی خارج شد تا بلکه آن را ناکام گذارد. در این میان نقش سه کشور اروپایی عضو برجام شامل آلمان، انگلیس و فرانسه بیش از پیش برجسته شد و مسئولیت نجات برجام بر دوش رهبران اروپا قرار گرفت اما سران این اتحادیه هنوز نتوانسته اند به بسته پیشنهادی که به طور ملموس منافع ایران را مد نظر داشته باشد، دست یابند.

در همین ارتباط به تازگی «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان، اظهار کرد که از نگاه ما اقدامات اروپا بیش از آنکه اقدام عملیاتی باشد اعلام موضع است، هرچند آنها حرکت رو به جلو داشته ‌اند، اما اعتقاد ما این است که اروپا هنوز برای هزینه کردن آماده نشده است.

وزیر امور خارجه با بیان این که اراده سیاسی اروپا زمانی قابلیت پاسخگویی از جانب ایران را پیدا می‌ کند که با اقدامات اجرایی همراه شود، گفت: اروپایی‌ها می گویند برجام برای آنها دستاوردی امنیتی است؛ طبیعی است که هر کشوری باید برای امنیت خودش سرمایه‌ گذاری و هزینه کند و این هزینه کردن را ما باید در همین ماه های آینده ببینیم.

به این خاطر از واژه «ماه های آینده» یعنی یک بازه زمانی محدود و مشخص استفاده شده است که آمریکا دور دوم تحریم های خود علیه ایران را از سیزدهم آبان ماه اجرایی خواهد کرد. میانه مردادماه بود که این کشور نخستین دور تحریم های ضد ایرانی را از سر گرفت. انتظار می رفت در آن برهه، اتحادیه اروپا با اقدامی جدی و کاربردی، امیدها را برای نجات برجام تقویت کند؛ انتظاری که متاسفانه تحقق نیافت.
با وجود اقدامات صورت گرفته از سوی اروپا همچون تشویق شرکت های متوسط و کوچک برای سرمایه گذاری در ایران، اجرایی سازی مقررات مسدودکننده و همچنین مجوز بانک سرمایه‌ گذاری اروپا با هدف خنثی سازی اثر تحریم های آمریکا اما مقامات جمهوری اسلامی از آن رضایت کامل ندارند. با وجود این، سران اتحادیه تا قبل از ازسرگیری مجدد تحریم ها باید راهکارهای مشخص با قابلیت اجرایی سازی ارائه دهند.

انتظارات از بسته پیشنهادی و کاربردی اروپا در حالی بالا گرفته که چند روز پیش رسانه های جهان از تشکیل «گروه اقدام ایران» در وزارت امور خارجه آمریکا خبر دادند؛ گروه کاری که به دستور ترامپ و با هدف هماهنگ سازی اقدامات علیه جمهوری اسلامی تشکیل یافته است. «برایان هوک» رئیس این کارگروه در پیوند با وظایف جدید تصریح کرد: این گروه با تمام شرکای آمریکا در ارتباط بوده و هدف اصلی آن تغییر رفتار ایران است… آمریکا آماده است دولت‌هایی را که از ایران نفت وارد می‌کنند، تحریم کند.

حتی اگر چنین پیام هایی از زبان هوک جاری و ساری نمی شد باز هم درک هدف از تشکیل گروه اقدام ایران کار دشواری نبود. بی دلیل نیست که مقامات کشورمان همواره از اعتیاد آمریکا به تحریم سخن به میان می آورند.

البته بخشی از هزینه های تحریم و اعمال تعرفه های سودجویانه ای که ترامپ طی ماه های گذشته در دستور کار قرار داده به خود این کشور برگشت داده شده است. به عنوان نمونه شرکت ‌های خودروسازی جنرال موتورز و فورد آمریکا در بازار بورس این کشور با افت 10 درصدی سهام مواجه شده اند؛ افتی که بیش از هر عاملی ناشی از زیاده خواهی ها و تعرفه های تنبیهی ترامپ بر واردات فولاد و آلومینیوم است.

به هر حال ترامپ چه از لحاظ کیش شخصیتی و چه از نظر مشاوران و همفکران ضد ایرانی که دور خود جمع کرده همچون «جان بولتون» مشاور ارشد و «مایک پمپئو» وزیرامور خارجه از این پس نیز فشارها را بر تهران افزایش خواهد داد. ضمن این که تاثیر دشمنان منطقه ای ایران و لابی ایپک بر نگرش و عملکرد وی را نمی توان انکار کرد.
در چنین شرایطی نباید فقط در انتظاری بسته ای اروپا نشست و با خوشبینی مفرط از فرصت های دیگر غافل ماند. در همین ارتباط «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهوری با بیان اینکه امیدوارم اروپایی ها بتوانند به تعهدی که داده اند، عمل کنند، اظهار کرده است: ما برای هر دو حال، چه اروپایی‌ ها و بقیه کشورها در صحنه باقی بمانند و چه اروپایی‌ ها نتوانند مشکل را حل کنند، در پی راهکارهایی هستیم که هم بتوانیم نفت خود را بفروشیم و هم منابع ناشی از آن را جابجا کنیم.

در همین پیوند «سید محمد صادق خرازی» دیپلمات کهنه کار و کارشناس مسائل بین المللی بر این باور است که باید وزارت امور خارجه فراتر از تعامل با اروپا عمل کند. وی تاکید کرد: ما باید دکترین سیاست خارجی فرابرجامی داشته باشیم. در همکاری خود با آفریقا، آمریکای لاتین، چین، روسیه و هند تحول جدی به وجود بیاوریم و همپیمانان جدی و جدیدی را برای خود ایجاد کنیم.

انتهای پیام