محمدرضا زائری: ادبیات محفلی برای اقناع جوانان کافی نیست

حجت‌الاسلام «محمدرضا زائری»، فعال فرهنگی اصولگرا می‌گوید: وقتی آخرین فراورده‌های فرهنگی دنیا به لحظه در اختیار جوانان ما قرار می‌گیرد، دیگر ادبیات سنتی و محفلی برای اقناع آنان کافی نیست و باید از ادبیات انسانی و جهان‌شمول بهره برد و ادبیات سیدالشهدا در عاشورا هم این گونه بود.

به گزارش ایرنا وی در آخرین شب مراسم سخنرانی و عزاداری «عاشورا و امروز ما» با اشاره به خاطره‌ای از حضورش در لبنان گفت: ابتدای زمانی که در لبنان بودم، برای کار اداری خیلی اذیت شدم و از عصبانیت به متصدی مربوطه گفتم: تو مسلمان نیستی؟ انتظار داشتم که او مثل یک ایرانی، برآشوبد و بگوید چرا ناسزا می‌گویی؟ معلوم است که مسلمانم!

اما او مرا نگاه کرد و به سادگی گفت: نه. این نگاه برای من بسیار آموزنده بود و تفاوت ادبیات محفلی ما را با ادبیات انسانی نشان داد.  هر قشر و محفلی برای خود ادبیاتی دارد و این ایراد ندارد، اما این که این ادبیات را برای عموم به کار بگیریم، مشکل زاست.

مدیر مسئول ماهنامه خیمه اینگونه به حرف‌هایش ادامه داد: نوجوانی سوال کرد چرا نمی‌توانم مسیحی شوم؟ روحانی جلسه به او گفت: قرآن می‌گوید فقط دین اسلام را خدا می‌پذیرد، به او گفتم سوال این نوجوان برون دینی است؛ اگر او قرآن را قبول داشت که نمی‌خواست مسیحی شود، نمی‌توانیم با استناد به قرآن به او جواب بدهیم. باید حواسمان باشد که به دلیل فناوری رسانه و عصر جهانی شدن، مخاطب ما، فرهنگ جهانی و دسترسی به محصولات فرهنگی جهان دارد، با این مخاطب دیگر نمی‌توانیم با ادبیات محفلی و سنتی گذشته سخن بگوییم.

نویسنده کتاب «حجاب بی حجاب» با تاکید بر ویژگی‌های مخاطب در این روزگار گفت: مخاطب امروز دیگر اعتقادات، پیش‌فرض‌ها و سنتهای ما را ندارد، بنابراین در حوزه‌هایی نظیر حجاب، موسیقی و رفتار، مخاطب با زبان ما ارتباط برقرار نمی‌کند. یعنی ما یک چیزی می‌گوییم، طرف مقابل چیز دیگری می‌فهمد. این مساله زمانی که موضوع دین و اعتقادات و اهل بیت است، مشکل‌ساز می‌شود، چون عدم برقراری ارتباط موجب شکاف عمیق اجتماعی می‌شود.

حجت‌الاسلام زائری با اشاره به این نکته که ما جز چند مورد معدود مانند شهید بهشتی و امام موسی صدر، کمتر سخنوری داریم که دین را با زبان انسانی معرفی کرده باشد، افزود: عنصر فراگیر در میان انسانها انصاف است که بالاترین جایگاه را در دین دارد؛ انصاف یعنی نصف کردن حق، یعنی برای دیگران هم به اندازه خود حق قائل شدن. پیامبر می‌فرماید: اگر در جمعی حتی یک فرد منصف باشد، خدا به آن جمع رحمت می‌کند. یا اینکه دعای هیچ کس را تحقیر نکن، گاهی دعای یک یهودی در حق مسلمان به اجابت می‌رسد. انصاف، یعنی دیدن دیگری. در ارتباط و برقراری رابطه کلامی ‌هم باید دیگری را دید و به زبان، فهم و فرضیات او احترام گذاشت و نیمی از فضای گفتگو را به او اختصاص داد. امام حسین (ع) در حرکت خود، دقیقا در مسیر انصاف حرکت کردند، یعنی در ادبیات و گفتمان خود به مخاطب توجه داشت. پیام عاشورا به این دلیل جهانی شد که ادبیات و منطقش انسانی بود نه محفلی.

این فعال فرهنگی با اشاره به لزوم استفاده از زبان منطقی و عقلانی  گفت: حضرت امیر، اگر در مسجد کوفه با ادبیات درون دینی صحبت می‌کند اما در پیام به مالک برای حکومت مصر، به او توصیه می‌کند که با عموم انسانها، با زبان و منطق عقلانیت و فطرت انسانی سخن بگوید. در زمان ظهور، امام زمان (ع) خود را بعنوان فرزند حسین معرفی می‌کند، یعنی مردم آخرالزمان سیدالشهدا را به خوبی می‌شناسند، این به خاطر ادبیات جهانی امام حسین است. امروز در نظریات علمی داریم که رسانه امتداد حواس بشر است. همین مساله است که در روایات داریم و به آن نپرداخته ایم. مهدویت از بستر رسانه برای برقراری ارتباط با انسانها استفاده می‌کند.

وی ادامه داد: اینکه سیدالشهدا می‌گوید؛ اگر دین ندارید حداقل در زندگی دنیا آزاده باشید، این سخن مخاطب جهانی و فراگیر دارد، انسان را به آزادگی و انصاف که در همه انسانها مشترک است دعوت می‌کند.

زائری در پایان سخنانش به این نکته اشاره کرد: به امام سجاد (ع) گفتند دعا کنید محتاج مردم نشوم. حضرت فرمودند که همه مردم به هم محتاجند، ما چنین چیزی در دین مان نداریم. این نگاه بلند انسانی ائمه اطهار را نشان می‌دهد که باید به احترام آن، سر بالا گرفت.

گفتنی است نشست های «عاشورا و امروز ما» که از شب ششم محرم به همت انجمن اندیشه و قلم، بنیاد اندیشه و احسان توحید و خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، شب گذشته پایان یافت.

انتهای پیام