هشدار پزشکان درباره تبلیغ غیرعلمی طب سنتی در صداوسیما

شماری از انجمن‌های علمی پزشکی کشور در نامه ای خطاب به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با انتقاد از تبلیغ غیرعلمی طب سنتی در رسانه های کشور بویژه صدا و سیما، نسبت به عواقب انتشار این اطلاعات سنجش نشده هشدار دادند.

به گزارش صبای سلامت ، این تشکل‌های علمی پزشکی با انتشار این نامه که نسخه ای از آن پنجشنبه شب در اختیار ایرنا قرار گرفت، تأکید کردند: بر این باوریم که رشته پزشکی با توجه به رسالت والای خود در خدمت‌رسانی به مردم، نیاز به حفاظت از گزند باورهای خرافی از یک سو و پالایش از شبه علم و اطلاعات ابطال شده، منسوخ شده و حتی سنجش نشده از سوی دیگر دارد.

در بخشی از این نامه آمده است: به وفور شاهد حضور کارشناسانی با عنوان متخصص طب سنتی/ایرانی در رسانه‌های فراگیر هستیم که با ارائه توصیه‌هایی آزموده نشده، عموم مردم را تحت آموزش‌هایی غیرعلمی یا نادرست قرار می‌دهند.

انجمن‌های علمی پزشکی کشور تصریح ساختند: ‌همانگونه که برای تک تک توصیه های پزشکی لازم است ارزیابی دقیق و موشکافانه ی علمی با روش های مدرن انجام شود و بدون طی این مراحل نباید به عمل در آیند، در مورد توصیه‌های طب سنتی نیز عبور از همین مراحل ضروری است و وضع استانداردی متفاوت برای طب سنتی، پایه‌گذاری روش های غیر علمی در طب غنی ایران خواهد بود.

آنان در این نامه، خود را بر حسب تعریف، بازوی مشورتی وزارت بهداشت در امور پزشکی و سلامت کشور خوانده و از وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان متولی سلامت مردم ایران تقاضا کردند که برای روشن کردن مرزهای اطلاعات علمی از شبه علم، خرافات، برداشت های شخصی و نیز «اطلاعاتی که به روش های علمی سنجیده نشده»، وارد عمل شود.

متن کامل این نامه به شرح زیر آمده است:

جناب آقای دکتر سعید نمکی

وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

با سلام و احترام.

نظر به رخدادهای ١ «ورود واحدهای آموزشی طب سنتی به کوریکولوم رشته پزشکی عمومی» و ٢ «گسترش آموزش توصیه های شبه علمی و برگرفته از طب سنتی به مردم از طریق رسانه های فراگیر به ویژه صدا وسیما» نکاتی در جهت کمک به ارتقای علم پزشکی در ایران از جنبه های آموزش عمومی و تخصصی و درمان به استحضار می‌رسد.

بر این باوریم که رشته پزشکی با توجه به رسالت والای خود در خدمت‌رسانی به مردم، نیاز به حفاظت از گزند باورهای خرافی از یک سو و پالایش از شبه علم و اطلاعات ابطال شده، منسوخ شده و حتی سنجش نشده از سوی دیگر دارد.

می‌دانیم که بر اساس زمینه ی طب سنتی ایران، بسیاری از آورده‌های آن هنوز با ملاک های به روز و پذیرفته شده ی سنجش علمی آزموده نشده است و کمتر اثری از آن در راهنماها و استانداردهای بالینی علمی دیده می‌شود.

از سوی دیگر، به وفور شاهد حضور کارشناسانی با عنوان متخصص طب سنتی/ایرانی در رسانه‌های فراگیر هستیم که با ارائه توصیه‌هایی آزموده نشده، عموم مردم را تحت آموزش‌هایی غیرعلمی یا نادرست قرار می‌دهند.

از دیگر سو، درباره درس طب سنتی در رشته پزشکی و نیز رشته تخصصی طب سنتی، لازم به یادآوری است که بسیاری از مفاهیم در طب سنتی ایرانی تعریف دقیق و روشنی ندارند و به این دلیل به شکل پایایی قابل استفاده نیستند.

از سوی دیگر، منابع آن هرچند واجد اهمیت تاریخی هستند و می‌توانند بستر باارزشی برای پژوهش باشند، داده‌هایی قابل سنجش یا ارزیابی شده با معیارهای مورد پذیرش جوامع علمی امروز ندارند. همانگونه که برای تک تک توصیه های پزشکی لازم است ارزیابی دقیق و موشکافانه ی علمی با روش های مدرن انجام شود و بدون طی این مراحل، نباید به عمل در آیند، در مورد توصیه‌های طب سنتی نیز عبور از همین مراحل ضروری است و وضع استانداردی متفاوت برای طب سنتی، پایه‌گذاری روش های غیر علمی در طب غنی ایران خواهد بود.

بدیهی است هر یک از توصیه‌های طب سنتی در حوزه پیشگیری یا درمان، پس از تعیین سطح شواهد علمی، قابلیت به کارگیری و محدودیت‌ها می‌توانند در راهنماهای (guidelines) معتبر پزشکی جای گیرند و در این صورت، جامعه علمی از آنها حمایت می‌کند.

درباره ی منابع و مراجع طب سنتی ایرانی نیز باید اذعان کرد که ادبیات آنها با پزشکی مبتنی بر شواهد مطابقت ندارد و برخلاف متن کوریکولوم مذکور، ارائه «طب سنتی ایرانی مبتنی بر شواهد» با سطح پژوهش‌های موجود ممکن نیست. بدین ترتیب، این آموزش، منبع مطمئنی برای طبابت تلقی نمی‌شود و برای رسیدن به سطحی که مورد قبول و توصیه جامعه علمی باشد، راه درازی پیش رو دارد.

بر این مبنا از جنابعالی به عنوان متولی سلامت مردم ایران تقاضا می‌کنیم برای روشن کردن مرزهای اطلاعات علمی از شبه علم، خرافات، برداشت های شخصی و نیز «اطلاعاتی که به روش های علمی سنجیده نشده»، وارد عمل شوید. ما به عنوان جمعی از انجمن‌های علمی پزشکی کشور که بر حسب تعریف، بازوی مشورتی وزارت بهداشت در امور پزشکی و سلامت کشور هستیم، اجرای موارد زیر را از وزارت محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواستاریم:

١- «به کارگیری بدون تبعیض معیارهای علمی» و «پرهیز از اجرای استاندارد متفاوت» در حمایت از «تولید داروها» و «شیوه‌های درمانی» مرتبط با طب سنتی/ایرانی .

٢- حذف واحد درسی طب سنتی به شکل کنونی از برنامه آموزشی رشته پزشکی؛ تا زمان فراهم‌آوری داده‌های کافی علمی .

٣- حذف رشته تخصصی طب سنتی به شکل کنونی؛ تا زمان فراهم آوری داده‌های کافی علمی .

۴- آموزش مباحث طب سنتی ایرانی به دانشجویان پزشکی به عنوان «تاریخ و میراث پزشکی ایران» برای «آشنایی» و نه «به کارگیری عملی» .

۵- آموزش «طب مکمل» صرفاً بر اساس آن دسته از منابع رشته پزشکی که مبتنی بر شواهد، تدوین شده است؛ به جای منابع فاقد این ویژگی .

۶- حذف دفتر طب ایرانی از چارت سازمانی وزارت بهداشت و پرهیز از ایجاد جایگاهی متفاوت برای این بخش نسبت به سایر بخش های پزشکی که دارای هزینه اثربخشی مستند هستند .

٧- اعلام به مسؤولان و متولیان سلامت و درمان کشور برای پرهیز از جانبداری از روش های غیرمبتنی بر شواهد علمی .

٨- درخواست از صدا وسیما و سایر رسانه‌های اثرگذار، برای آگاهی دادن به مردم در مورد شبه‌علم و اهمیت جداسازی یافته‌های علمی از توصیه‌ها و آموزه‌های پژوهش نشده .

٩- درخواست از صدا وسیما و سایر رسانه‌های اثرگذار برای ممانعت از حضور افرادی که با عنوان پزشک یا کارشناس، اطلاعات غیرعلمی را در اختیار مردم قرار می‌دهند و پایش و نظارت بر اجرای آن.

امیدواریم تلاش های انجمن‌های علمی به حفظ جایگاه علمی رشته پزشکی و ارتقا و گسترش خدمات به مردم عزیز ایران کمک کند.

چهارم مهر ١٣٩٩

امضاکنندگان به ترتیب الفبا:

دکتر عباس بصیری

رئیس انجمن اورولوژی ایران

دکتر حسین پاکدامن

رئیس انجمن علمی بیماریهای مغز و اعصاب ایران

دکتر سامان توکلی

رئیس انجمن علمی روان‌درمانی ایران

دکتر ایرج خسرونیا

رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران

دکتر محمد رازی

رئیس انجمن جراحان ارتوپدی ایران

دکتر بابک زمانی

دبیر انجمن علمی بیماریهای مغز و اعصاب ایران

دکتر علیرضا سلیمی

رئیس انجمن آنستزیولوژی و مراقبتهای ویژه ایران

دکتر علی شریفی

انجمن علمی هیپنوتیزم بالینی ایران

دکتر امیر شعبانی

دبیر انجمن علمی روان‌پزشکان ایران

دکتر ربابه شیخ‌الاسلام

رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران

دکتر مجید صادقی

رئیس انجمن علمی روان‌پزشکان ایران

دکتر مرتضی صانعی طاهری

رئیس انجمن رادیولوژی ایران

محمدتقی صفدری

رئیس انجمن علمی پرستاران قلب ایران

دکتر فریدون عزیزی

رئیس انجمن علمی متخصصین غدد درون‌ریز ایران

رئیس انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران

دکتر ایرج فاضل

رئیس جامعه جراحان ایران

دکتر علی‌اکبر پورفتح‌اله

رئیس انجمن علمی انتقال خون ایران

دکتر فاطمه فلاح

رییس انجمن علمی باکتری‌شناسی پزشکی ایران

دکتر جواد محمودی قرائی

رئیس انجمن علمی روانپزشکی کودک و نوجوان ایران

دکتر اردشیر قوام‌زاده

رئیس انجمن خون و سرطان ایران

دکتر مصطفی معین

رئیس انجمن علمی آسم و آلرژی ایران

دکتر رضا ملک‌زاده

رئیس انجمن علمی متخصصین گوارش و کبد ایران

دکتر اعظم‌السادات موسوی

رئیس انجمن علمی متخصصین زنان و زایمان ایران

دکتر علی پاشا میثمی

رئیس انجمن علمی پزشکی اجتماعی ایران

دکتر سید رضا نجفی‌زاده

رئیس انجمن علمی روماتولوژی ایران

دکتر شهروز همتی

رئیس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران

دکتر فرهاد هنجنی

رئیس انجمن علمی پوست و آمیزشی ایران

دکتر نکیسا هومن

رئیس انجمن علمی نفرولوژی کودکان ایران

انتهای پیام