رابطه فیستول و آبسه مقعدی + روش‌های درمان

رپورتاژ آگهی

آبسه مقعدی (پری آنال) یک حفره عفونی پر از چرک است که در نزدیکی مقعد یا رکتوم یافت می شود. فیستول مقعدی یک مسیر یا تونل بین پوست در قسمت بیرونی باسن، مقعد و داخل کانال مقعد است. انواع مختلفی از فیستول‌ها از نسبتاً ساده تا یک شبکه انشعاب پیچیده از چندین مسیر وجود دارد. برخی از فیستول‌ها ممکن است عضلات مسئول کنترل روده را درگیر کنند.

بخش عمده مقاله از سایت colorectalcentre.co.uk ترجمه و بخش‌ روش‌های عمل جراحی فیستول از این سایت برگرفته شده است. 

آبسه مقعدی یا فیستول چیست؟

آبسه مقعدی در نزدیکی مقعد ایجاد می‌شود و به طور معمول، نسبتاً سریع باعث تجمع چرک در زیر پوست می‌شود. آبسه مقعدی با علائمی مثل درد در رکتوم یا مقعد، تب، لرز و به طور کلی احساس ناخوشی همراه است. ممکن است تورم دردناک آشکاری در اطراف مقعد وجود داشته باشد.

فیستول مقعد تقریباً همیشه نتیجه یک آبسه قبلی است که به موقع درمان نشده است. فیستول غده مقعدی که قبلاً عفونی شده است را به پوست باسن خارج از مقعد متصل می‌کند. اگر این سوراخ تا حدی بهبود یابد، چرک و عفونت تونلی در زیر پوست ایجاد می‌کند و  منجر به آبسه می‌شود که با افزایش فشار، خود را تخلیه می‌کند. بنابراین یک فیستول ممکن است منجر به ایجاد آبسه‌های مکرر در همان محل شود.

علائم شایع فیستول شامل ترشح مداوم از دهانه یا سینوس نزدیک مقعد است. ممکن است در محل تخلیه آبسه پری مقعدی هم ایجاد شود.

علائم آبسه و فیستول مقعد

آبسه‌های سطحی (آبسه‌های زیر جلدی، زیر مخاطی، ایسکیورکتال) علائم معمولی مانند درد، تورم، حساسیت، تب را نشان می‌دهند. به دلیل موقعیت آناتومیک آن‌ها، اغلب باعث ناراحتی در راه رفتن و نشستن می‌شوند. معمولا مجاورت مجرای مقعد باعث اجابت مزاج دردناک می‌شود.

آبسه های عمیق (بین عضلانی، لگنی) اغلب فاقد علائم معمولی هستند. درد منتشر لگنی و افزایش دمای بدن گاهی اوقات دیده می‌شود.

علاوه بر معاینه فیزیکی، از جمله معاینه رکتال-دیجیتال، CT، MRI یا اندوسونوگرافی ثابت کرده‌اند که اطلاعاتی در مورد آبسه‌های عمیق‌تر (درجه B و C) ارائه می‌دهند.

علائم فیستول پری آنال به شدت التهاب بستگی دارد. فیستول‌های ملایم ممکن است چرک، گاهی مایع سروز و به ندرت مدفوع دفع کنند که منجر به خارش آنی و خیس شدن پوست اطراف مقعد می‌شود. علائم شدید فقط گاهی رخ می‌دهد، زمانی که بسته شدن خود به خود فیستول منجر به تشکیل آبسه مکرر می‌شود.

راه‌های درمان آبسه و فیستول مقعدی

در مواردی، آبسه ممکن است به طور خود به خود روی پوست  بترکد و شروع به تخلیه چرک کند. اگر آبسه در محل آبسه قدیمی یا محل عمل قبلی برای تخلیه آبسه قدیمی ایجاد شود، این احتمال بیشتر است.

آبسه‌های جدید ممکن است نیاز به عمل جراحی برای تخلیه چرک داشته باشند. گاهی آبسه با ایجاد سوراخی در پوست نزدیک مقعد برای تخلیه چرک از حفره عفونی و در نتیجه کاهش فشار درمان می‌شود. آبسه‌های بسیار سطحی گاهی اوقات می‌توانند تحت بی حسی موضعی تخلیه شوند.

با این حال، بسیاری از بیماران و جراحان ترجیح می‌دهند تخلیه چنین آبسه‌هایی را تحت بیهوشی عمومی انجام دهند. اگرچه اغلب می‌توان این کار را به‌عنوان یک مورد روزانه یا یک شبه انجام داد، اما در مواردی، آبسه‌های بسیار بزرگ در بیماران مستعد ابتلا به عفونت‌های جدی‌تر، مانند دیابتی‌ها یا افرادی که ایمنی آنها کاهش یافته است، ممکن است نیاز به بستری شدن به مدت یک شب در بیمارستان داشته باشند. آنتی بیوتیک‌ها جایگزین ضعیفی برای تخلیه چرک هستند، زیرا آنتی بیوتیک‌ها به مایع داخل آبسه نفوذ نمی‌کنند.

چگونه می توان فیستول را درمان کرد؟ 

جراحی برای درمان فیستول مقعدی ضروری است. اگرچه جراحی فیستول معمولاً نسبتاً ساده است، اما احتمال عارضه وجود دارد و ترجیحاً توسط متخصص جراحی کولون و رکتوم انجام می‌شود. ممکن است همزمان با عمل جراحی آبسه انجام شود، اگرچه فیستول‌ها اغلب چهار تا شش هفته پس از تخلیه آبسه ایجاد می‌شوند، حتی گاهی ماه‌ها یا سال‌ها بعد.

جراح شما ممکن است تصمیم بگیرد که ارزیابی اولیه فیستول را برای شناسایی منافذ و ارزیابی اینکه آیا فیستول در عمق عضله اسفنکتر حرکت می‌کند، انجام دهد. بسیاری از عمل‌های مختلف برای درمان فیستول مقعد توصیف شده است. جراح با شما صحبت خواهد کرد که کدام عمل جراحی برای فیستول شما بهترین است.

هنگام تصمیم گیری، جراح شما تعدادی از عوامل از جمله عمق فیستول از طریق عضله اسفنکتر را در نظر می‌گیرد، اینکه آیا از سایر بیماری‌های روده مانند بیماری کرون رنج می‌برید ، جنسیت شما (عضله اسفنکتر در بیماران زن به اندازه بزرگ نیست) و برای بیماران زن، خواه بچه دار شده باشند یا قصد بچه دار شدن داشته باشند. تقسیم بیش از حد عضله ممکن است منجر به اختلال در کنترل اسفنکتر و بی اختیاری مدفوع شود.

عمل لیزر فیستول: عمل سرپایی فیستول با لیزر در حال حاضر بهترین جایگزین جراحی‌های سخت این عارضه است. قطعا بیهوشی و عمل های پر ریسک که دوران نقاهت طولانی دارند برای بیماران خوشایند نیست و به همین دلیل بسیاری از مبتلایان روش لیزر را انتخاب می کنند.

درمان فیستول با لیزر در کمتر از یک ساعت انجام می شود و دوران نقاهت آن بسیار کوتاه است و نیازی به نگرانی درباره عوارض بعد از عمل نیست.

روش ستون: اولین مرحله ممکن است کشیدن یک بخیه (به نام بخیه ستون) در امتداد فیستول باشد تا آبسه باقیمانده تخلیه شود. جراحی قطعی اغلب 6 تا 8 هفته بعد انجام می‌شود.

فیستولوتومی: فیستولوتومی روش پرکاربرد عمل فیستول است که در اغلب موارد از آن استفاده می‌شود. در این روش جراحی برش باز در تمام طول بیماری زده می‌شود تا بیماری از داخل به بیرون شروع به ترمیم نماید. از آنجایی که در این روش پوست و عضله‌ی تونل به طور کامل باز شده است، 1 الی 2 ماه زمان برای ترمیم نیاز است. این زخم پس از مدتی تبدیل به یک شیار شده و بیماری درمان می‌شود.

فلپ پیشرفت رکتال: این گزینه معمولاً زمانی است که فیستول پیچیده در نظر گرفته شود یا خطر بی اختیاری زیاد باشد. فلپ پیشرفته قطعه‌ای از بافت است که از رکتوم یا از پوست اطراف مقعد برداشته می شود. در حین جراحی، مجرای فیستول برداشته می‌شود و فلپ دوباره در جایی که دهانه فیستول بود وصل می شود. این عمل در حدود 70 درصد موارد موثر است.

علت ایجاد فیستول و آبسه چیست؟

در داخل مقعد غدد کوچکی وجود دارد که مسئول ترشح ماده‌ای در روده و رکتوم هستند. هنگامی که این غدد مسدود می‌‌شوند، ممکن است عفونی شوند و آبسه ایجاد شود.

آبسه ناشی از عفونت حاد در غدد مقعدی است، زمانی که باکتری یا ماده خارجی از طریق غده وارد بافت می‌شود. برخی شرایط؛ برای مثال کولیت یا سایر التهابات روده  گاهی اوقات می‌توانند این عفونت‌ها را بیشتر کنند.

فیستول مقعدی معمولاً پس از ترکیدن آبسه مقعدی (مجموعه ای از چرک) یا زمانی که آبسه به طور کامل درمان نشده است ایجاد می‌شود. پس از تخلیه آبسه، ممکن است تونلی باقی بماند که غده مقعدی را که از آن آبسه به وجود آمده به پوست متصل می‌کند. اگر این اتفاق بیفتد، زهکشی مداوم از دهانه بیرونی ممکن است نشان دهنده پایداری این تونل باشد. اگر دهانه بیرونی تونل بهبود یابد، ممکن است آبسه عود کننده ایجاد شود.

فیستول همچنین می‌تواند ناشی از شرایطی باشد که روده‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو. حدود 50 درصد افراد مبتلا به بیماری کرون دچار فیستول مقعدی می‌شوند.