خود بزرگ‌بینی‌های تاریخی
سیدمحسن دوازده‌امامی، نویسنده، در کانال تلگرامی خود نوشت: «خود بزرگ‌بینی خودخواهی و شخصیت پرستی (egoism) یک آفت بزرگ برای انسان و جامعه بشری است. منشی معیوب و روشی مطرود است. تاریخ پر است از گزارش‌های گوناگون، از تکبر حاکمان و تبختر رهبران. آنان که بر مرکب منیت، مستانه تاختند و انسانیت و تمامی فضایل را باختند. بر دالان تاریخ گوش بگذاریم و بشنویم. یکه‌تازی، منیت و اهتزاز. خودبینی، بیداد می‌کند حتی تا مرز خدا خواندن خود و رب‌الارباب دانستن نفس؛ بدان سان که ‘انا ربُّکم الاعلی’.
پرستیدن خدا و مدعی موحد بودن اگر با خود دیدن و خودخواستن باشد، سرانجامی جز سرنگونی و سقوط نخواهد داشت. به اندرز رندانه حافظ، یک نکته‌ات بگویم، خود را مبین که رستی. خطبه قاصعه (۱۹۲) در نهج شریف، یک بررسی و یک روانکاوی از بیماری خودخواهی و تکبر است. امام علی(ع) در مقام آسیب‌شناسی این بیماری، اعوجاج و انحراف ابلیس را به دلیل بروز بیماری تکبر می‌داند که ابلیس خلقت خود را برترین (انـا خـيـر منـه) دانست و خود را بالاترین دید.
آنگاه امام، با استنادات و ارجاعات تاریخی بسیار، در این خطبه به نقش خودخواهی، به خصوص خودخواهی رهبران در بحران‌سازی و در نهایت فروپاشی دولت‌ها و ملت‌ها پرداخته است. به تعبیر امام، فراعنه، عمالقه اکاسره، قیاصره، خود را ارباب خواندند و با برتری‌جویی بـه بـرده ساختن دیگران پرداختند. خصلت و عادتی منحوس که سوک‌مندانه از گذشته تا هنوز، با عنوان‌های فریبنده بر بشریت سایه افکنده است.
… فاعْتَبِرُوا بِمَا أَصَابَ الأُمَمَ الْمُسْتَكْبِرِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنْ بَأْسِ الله وَ صَولاتِه و وَقَائِعِهِ وَ مَثْلَاتِهِ وَاتَّعِظُوا بِمَثَاوِى خُدُودِهِمْ وَ مَصَارِعِ جُنُوبهم واسْتَعِيذُوا بالله مِنْ لَوَاقِح الْكِبْرِ كَمَا تَسْتَعِيدُونَهُ مِنْ طَوَارِق الدهر.
از سرگذشت ملت‌های پیشین پند بیاموزید. آنان که دچار خود خواهی(تکبر) شده بودند. تأمل کنید بر رخدادها و سنت‌هایی چون خشم و کیفر الهی که بر آنان جاری شد و دودمان آنان بر باد رفت. از مرگ آنها و جایگاهی که چهره و پیکره آنها در آن افتاده است، عبرت‌آموزی کنید. از خودبرتربینی به خدای پناه ببرید. همان‌سان که در بلاها به او پناه می‌برید.»
منبع: نهج البلاغه، خطبة ١٩٢
انتهای پیام
