چه کسی مقصر تخریب خانه تاریخی نائل است؟
خانه تاریخی نائل که مربوط به دوره صفوی است، بامداد روز سوم آذر به‌طور کامل تخریب شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، شامگاه روز چهارشنبه 1 آذر 96 بنای تاریخی خانه سید‌جواد نائل، که در کوچه مسجد مصری در محله طوقچی قرار دارد و مربوط به دوران صفویه است، به علت تعریض مسیر و به درخواست و همکاری همسایگان این محل به‌طور کامل تخریب شد. سه ماه پیش این بنا برای مرمت اضطراری به پیمانکار سپرده شده بود، پیمانکار نیز هفته گذشته داربست‌هایی را برای مرمت این بنا نصب کرده بود. این تخریب در حالی صورت گرفته که ده روز پیش، اولین علائم خطر، خود را نشان دادند و یک دیوار از این خانه تخریب شد. ولی نتیجه‌ی کنونی، نشان می‌دهد مسئولان عملاً اقدامی جدی درخصوص جلوگیری از ادامه این تخریب انجام نداده‌اند و حال شاهد تخریب یکی دیگر از بناهای ارزشمند کشور هستیم.
در این خصوص با مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان و هم‌چنین شهردار منطقه سه اصفهان گفتگویی داشتیم. این در شرایطی است که کسی مسئولیت تخریب را برعهده نمی‌گیرد و تنها طرف مقابل را متهم به کم‌کاری می‌کند.
فریدون الهیاری (مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان) در گفتگو با ایلنا گفت: حدود ۱۰ روز پیش بود که یک دیوار از خانه نائل تخریب شد. بلافاصله ما با توجه به اینکه انگیزه‌های این کار را به نوعی می‌شناختیم پیش‌بینی‌های لازم را انجام دادیم و با شهرداری منطقه مکاتبه کردیم و پیگیرِ ماجرا شدیم؛ و شهرداری منطقه‌ی ۳ اصفهان را نسبت به این مسئله توجیه کردیم. از طرف دیگر یک کارگاه مرمت در حوالی این بنا مستقر کردیم و پیمانکار ما در آنجا، مشغول بازسازی دیوار خانه نائل شد و یگان ما حفاظت و بازسازی خانه را در دستور کار خود قرار دادند.
وی در پاسخ به این سؤال که تخریب دیوار یک بنا، می‌تواند هشداری جدی، برای تخریب مابقی بنا هم باشد؛ چرا اقدامات جدی‌تر و مدام‌تری در این خصوص انجام ندادید، گفت: مسئله این است که اولاً استقرار نیرو به‌طور مداوم در آن منطقه شاید خیلی برای ما امکان‌پذیر نبود. دوم اینکه پیش‌بینی نمی‌کردیم که با توجه به حضور یگان ویژه در چند روز اول، باز هم به بنا متعرض شود و آن را تخریب کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان افزود: متأسفانه دو شب پیش به خانه نائل متعرض شدند. یگان محافظتی ما هم تا دیر وقت در منطقه حضور داشته ولی تخریب، آخر شب بعد از رفتن یگان ما صورت گرفته است. وقتی با بیل مکانیکی یا لودر بنا را تخریب می‌کنند، این اتفاق خیلی سریع صورت می‌گیرد و مأموران ما هم فرصت پیگیری نخواهند داشت. بلافاصله بعد از تخریب همکاران ما به آن حوزه ورود پیدا کردند.
وی با اشاره به مجازات متخلفان، گفت: در حال حاضر، به دنبال آن هستیم تا از نظر حقوقی مسئله را پیگیری کنیم و گمان می‌کنیم در این خصوص، دستگاه‌های خاصی دخیل هستند که با پیگیری‌های حقوقی و قضایی آن را کشف خواهیم کرد.قطعاً به واسطه این کار متخلفین مجازات می‌شوند و مکلف خواهند شد که عین بنا را، طابق النعل‌بالنعل براساس پرونده ثبتی، مرمت و بازسازی کنند. کسانی که مبادرت به چنین کاری کرده‌اند، تصورشان این بوده که با تخریب بنا می‌توانند گذر تعریض کنند؛ درحالیکه در قانون آمده که اگر خانه‌های ثبتی را به هر علتی تخریب کنند، چون بنا ثبت در فهرست آثار ملی است، باید عیناً آن بازسازی کنند. گمان من این است که درخصوص تخریب این خانه، برخی از اهالی منطقه و هم‌چنین شهرداری منطقه ۳ اصفهان مقصر بوده‌اند.
الهیاری با متهم‌کردن شهرداری منطقه ۳ اصفهان به دست داشتن در این تخریب، افزود: شهرداری منطقه ۳ دفعه اول، یکبار به این حوزه ورود پیدا کرد و قصد داشت دیوار خانه را تخریب کند درحالیکه در طرح تصویبی شهر، خانه‌های واجد ارزش، اصولاً مشخص‌شده هستند و شهرداری نباید نسبت به یک بنا و ارزش تاریخی- فرهنگی آن ناآگاه باشد و هرگونه مداخله‌ای که در این خصوص انجام می‌گیرد باید با نظر سازمان میراث فرهنگی انجام گیرد.
وی ادامه داد: بعد از این اتفاق، بلافاصله همکاران ما در منطقه حضور پیدا می‌کنند و به شهرداری نیز گوشزد می‌کنند که اینجا ثبتی است و شما حق مداخله ندارید که ظاهراً شهرداری متقاعد شده و می‌روند. خودِ این حضور شهرداری غیرمنطقی و غیرقانونی است. آنها با ورود مأموران ما منطقه را ترک می‌کنند. شهرداری نباید نسبت به چنین قوانینی ناآگاه باشد و بدون اطلاع میراث به چنین حوزه‌ای ورود کند و اگر همکاران ما دیرتر رسیده بودند خودِ عوامل شهرداری دست به چنین تخریبی زده بودند.
او در پایان گفت: چطور ممکن است شهرداری که باید مشرف بر شهر باشد، ورود لودر و بیل مکانیکی را متوجه نشود و تخریب به راحتی صورت گیرد. احتمالاً قصد شهرداری یا تعریض بوده یا درخواستی از طرف همسایگان یا اهالی محل بوده که شهرداری باید این را به ما منعکس می‌کرد و ما پیگیری می‌کردیم و این وظیفه سازمان میراث فرهنگی است نه اینکه خودِ شهرداری بدون اطلاع ما دست به چنین کاری بزند.»
در ادامه، حسین کارگر (شهردار منطقه‌ی ۳ اصفهان) در گفتگو با ایلنا گفت: با توجه به همه همکاری‌هایی که شهرداری با میراث فرهنگی دارد، گاهاً از سوی میراث چیزهایی عنوان میشود که جای افسوس دارد. با این همه همکاری، چطور ممکن است که یک سازمان، سازمان دیگری را بدون اثبات و بدون سند محکوم کند؟ این اتهامات باعث میشود که ما از نظر حقوقی وارد شویم و بر علیه آقای الهیاری شکایتی تنظیم کنیم.
وی ادامه داد: می‌توانم به چند مورد اشاره کنم که شهردای به یاری میراث رفته است؛ ما در حال حاضر، با بودجه‌ی شهرداری مشغول بازسازی حمام خسروآقا هستیم که خراب شده بود. در صورتی که این مسئله اصلاً ارتباطی به شهرداری ندارد. هم‌چنین ساختمان میراث فرهنگی در نزدیکی میدان انقلاب، در حال حاضر بدون پروانه دارد ساخته میشود و ما بارها به آقایان تأکید کرده‌ایم که برای ساختن این بنا باید پروانه بگیرید ولی آنها اصلاً اعتنایی نمی‌کنند ولی با این همه ما با آنها همکاری داشتیم.
کارگر درخصوص خانه نائل گفت: خانه نائل یک خانه میراثی بود که چند وقت پیش براساس گزارش آتش‌نشانی، با نماینده آتش‌نشانی به منطقه رفتیم و آتش‌نشانی صورت‌جلسه‌ای در این خصوص نوشت که این محل خطرناک است و برای رفع خطر نواری دور آن بسته شد تا خطری برای عابرین پیاده نداشته باشد. سپس خانه، تحویلِ نماینده میراث شد؛ بدون اینکه هیچ تخریبی صورت بگیرد. ولی متأسفانه این تخریب توسط اهالی محل انجام شد و ما هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال تخریب خانه‌ی نائل برعهده نمی‌گیریم و هیچ‌گونه تخریبی توسط شهرداری انجام نشده است.
شهرداری منطقه ۳ اصفهان گفت: از این‌گونه خانه‌های تاریخی در منطقه ۳ زیاد است و ما همیشه سعی داشتیم که در بازسازی این خانه‌ها با میراث همکاری داشته باشیم. منطقه ۳ منطقه‌ای است که باید با میراث همکاری داشته باشد ولی این در صورتی است که در عوض این همکاری‌ها ما را دیگر محکوم نکنند.
وی گفت: وظیفه شهرداری، به جلوگیری از ساخت و ساز بنا مربوط میشود. مراقبت از خانه‌های میراثی برعهده شهرداری نیست. مراقبت شهرداری زمانی شروع میشود که پروانه ساختمانی برای کسی صادر کرده باشد و آن ساختمان را بخواهند بر خلاف پروانه بسازند.»
معماری منحصربه‌فردِ خانه‌ی تاریخی نائل، پیش از تخریب
خبرنگار ایلنا کوشید تا موضوع تخریب خانه نائل را از معاونت میراث فرهنگی سازمان پیگیری کند اما دسترسی بهمحمدحسن طالبیان که این روزها به شدت مورد انتقادهای رسانه‌ها قرار دارد ممکن نشد و مسئول روابط عمومی این معاونت، موضوع را به غلامرضا میثاقیان، مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، محوطه ها و بافتهای تاریخی ارجاع داد.
در تماس با آقای میثاقیان، نامبرده با اعلام اینکه با خبرگزاری ایلنا مصاحبه نمی‌کند، تماس تلفنی را قطع کرد.
انتهای پیام
