خرید تور تابستان

دود جنگ اوکراین در آسمان ایران؛ ماجرای توربین‌های زاریا چیست؟

فرضیه‌ای درباره ارتباط تشدید آلودگی هوا و ناترازی گاز با ملیت توربین‌های گازی

سرویس اقتصادی، انصاف نیوز: بخش عمده‌ای از ایستگاه‌های تقویت فشار خطوط اصلی انتقال گاز در مسیر جنوب به شمال کشور (خطوط موسوم به آی‌گت 1 و 2) با توربین‌های زاریا ساخت کشور اوکراین مجهز شده‌اند. این توربین‌ها به دلیل عمر طولانی و تکنولوژی قدیمی‌شان به تعمیرات دوره‌ای و قطعات یدکی نیازمند هستند.

به گزارش انصاف نیوز، خط انتقال گاز آی‌گت 1، در دهه 1340 و برای انتقال گاز ایران به اتحاد جماهیر شوروی بین بهبهان و آستارا احداث شد. آن زمان هفت تلمبه‌خانه در مسیر این خط لوله، با توربین‌هایی تجهیز شدند که در کارخانه زاریا واقع در جمهوری اوکراین ساخته می‌شد. پس از فروپاشی شوروی و استقلال اوکراین، کارخانه زاریا در تملک این کشور قرار گرفت.

یافته‌های انصاف نیوز نشان می‌دهد توربین‌های زاریا که برای تقویت فشار در خطوط انتقال گاز کشور مورد استفاده قرار گرفته، بسیار پرمصرف هستند و بخش بزرگی از گاز دریافتی را هدر می‌دهند. خبرهای رسمی منتشر شده در چند سال اخیر هم نشان می‌دهد بخشی از منابع مالی شرکت ملی گاز ایران صرف تعمیرات، نگه‌داری و تامین قطعات یدکی برای این توربین‌ها شده است.

برای نمونه خبری که روز بیستم اسفند سال 1396 روی پورتال شرکت ملی گاز ایران قرار گرفت، نشان می‌داد توربین‌های زاریا به تعمیرات اساسی یا اورهال نیازمند بوده؛ در این خبر آمده بود: «مدیرعامل شرکت انتقال گاز از انجام تمامی مراحل تعمیرات اساسی توربین ZORYA-DJ59 از سوی متخصصان این شرکت برای نخستین‌بار در سطح کشور خبر داد. سعید توکلی درباره انجام تعمیرات اساسی توربین زاریا گفت: انجام این سطح از تعمیرات، بدون دسترسی به ابزار مخصوص و همچنین مستندات سازنده توربین، ارقام تنظیمی و دانش فنی که در انحصار شرکت سازنده است، کاری ناممکن به نظر می‌رسید، اما با کوشش متخصصان تعمیرات اساسی منطقه 2 عملیات انتقال گاز، این کار محقق شد.»

مدیرعامل شرکت انتقال گاز پیش‌بینی کرده بود که در نتیجه تعمیرات انجام‌شده «این توربین تحت بار کامل، افزایش عمری بیش از 30 هزار ساعت داشته باشد.» بر اساس این گفته‌ها و با توجه به این‌که خبر دیگری در این رابطه منتشر نشده است، می‌توان نتیجه گرفت که عمر توربین تعمیر شده تا نیمه‌های سال 1400 به اتمام می‌رسیده و نیاز به تعمیرات مجدد داشته است.

مستندات دیگری هم وجود دارد که استفاده از توربین‌های اوکراینی در خطوط انتقال گاز ایران را به اثبات می‌رساند. از جمله این مستندات، مقاله‌ای‌ست که در سال 1395، به «دومین کنفرانس سراسری دانش و فناوری مهندسی مکانیک و برق ایران» ارائه شده است. این مقاله با عنوان «تحلیل افزایش کار آرایی توربین‌های 16 مگاوات زاریا در ایستگاه تقویت فشار گاز نورآباد با افزودن کولر تبخیری مدیا به هوای ورودی آن» اثبات کرده بود که با اضافه‌کردن خنک‌کننده به ساختمان توربین‌های اوکراینی، کارایی و بهره‌وری آنان افزایش می‌یابد. مستند دیگر، سخنان مدیر منطقه 2 عملیات انتقال گاز در مهرماه 1398 است که از «نصب موفقیت‌آمیز شعله‌یاب در محفظه توربین‌های زاریا» خبر داده بود. مجتبی گلستانه هم تاکید داشته که مدارک و مستندات در دسترس و قابل استفاده از توربین‌های زاریا اندک بوده است. مضمون این گفته‌ها به سخنان مدیرعامل وقت شرکت انتقال گاز درباره عدم دسترسی به مستندات شرکت سازنده توربین‌ها مطابقت دارد.

خبر شانا درباره تعمیر اساسی توربینهای اوکراینی زاریا در ایران با این منتشر شده بود

در مردادماه گذشته شرکت پالایش گاز شهید هاشمی‌نژاد مشهد عملیات «تعمیر اساسی دو دستگاه توربین زاریا مدل DUL80 » را به مناقصه گذاشته بود.

یک فرضیه؛ مشکل جدیدی به نام توربین‌های اوکراینی

نه ناترازی گاز و نه آلودگی هوا در زمستان هیچ‌کدام مسائل تازه‌ای در کشور نیست و چند سال است که مردم و مسئولان با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند اما تفاوت امسال با سال‌های گذشته، نخست تبلیغات فراوان دولت در مورد زمستان سخت اروپا و تامین راحت گاز خانگی و دوم آلودگی مزمن هوا به‌خصوص در کلان‌شهرهاست.

در مورد نخست، گرچه مسئولان دولت درست می‌گویند که گاز خانگی بدون مشکل تامین شده و قطعی گاز گسترده روی نداده، اما فقط به نیمی از حقیقت اشاره می‌کنند و نیمی دیگر را ناگفته باقی می‌گذارند. آن حقیقت ناگفته هم این است که برای تامین گاز بخش خانگی، فشار به بخش صنعت منتقل شده و گاز بسیاری از شهرک‌ها و پهنه‌های صنعتی، یک یا دو روز در هفته قطع می‌شود. اقدامی که صدای مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی را هم درآورده و باعث شده که بگوید: «صنعت نمی‌تواند به تنهایی بار کسری گاز را به دوش بکشد.»

در مورد دوم، غبار سنگین دود در شهرهای بزرگ و به ویژه پایتخت، که بلافاصله پس از بارش‌های اخیر هم رخ عیان کرد، این شائبه را تقویت کرده است که سوخت نیروگاه‌های تامین برق را از گاز به مازوت تغییر داده‌اند.

این حجم از مصرف مازوت، می‌تواند نشانه‌ای از کمبود گاز، فراتر از مشکل سال‌های گذشته باشد. به عبارت دیگر می‌توان این فرضیه را مطرح کرد که به دلایل گوناگون، تامین قطعات مورد نیاز برای تعمیر توربین‌های اوکراینی تقویت فشار گاز با مشکل مواجه شده و این توربین‌ها یا از مدار خارج شده یا بسیار کمتر از ظرفیت اسمی خود کار می‌کنند. در ساده‌ترین بیان، امسال مشکل توربین‌های اوکراینی به جمع مشکلاتی چون افزایش مصرف، سردتر شدن هوا نسبت به سال گذشته و بهره‌وری بسیار پایین وسایل گازسوز، سرمایه‌گذاری ناکافی برای استحصال بیشتر گاز و… افزوده شده و به بحران ناترازی گاز در ایران دامن زده است.

«این‌ها نتایج تحریم است»    

مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس اقتصاد انرژی به خبرنگار انصاف نیوز گفت: توربین‌های اوکراینی در آی‌گت یک مورد استفاده قرار گرفته است. در واقع در زمان احداث این خط، که هدفش صادرات گاز به جنوب روسیه بود، از توربین‌های ساخت شوروی سابق استفاده شده است و تا جایی که می‌دانم بحث اورهال این توربین‌ها ربطی به جنگ اخیر روسیه و اوکراین ندارد.

او به عمر 60 ساله این توربین‌ها اشاره کرد و ادامه داد: قاعدتا این توربین‌ها باید تا کنون عوض می‌شد اما به دلیل مشکلاتی مانند جنگ و تحریم و… هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بهروزی‌فر توربین‌های اوکراینی را در فقط یکی از خطوط اصلی انتقال گاز مورد استفاده دانست و اضافه کرد: من فکر نمی‌کنم تامین قطعه برای توربین‌های گازی مشکلی جدی باشد اما مشکلات بخش انرژی ما فراتر و قدیمی‌تر از این حرف‌هاست. عمده مشکلات بخش انرژی به تحریم‌ها مربوط است و نمی‌توان موضوع جدیدی مثل جنگ روسیه و اوکراین را به آن مربوط کرد.

این کارشناس انرژی، صنعت نفت و گاز ایران را «در محاصره چهار جهته تحریم‌ها» توصیف کرد و گفت: تا مساله تحریم حل نشود، مشکلات بخش انرژی کشور حل نمی‌شود. امیدی که به برجام وجود داشت هم همین بود که بتوانیم بخشی از مشکلات را حل کنیم. مشخص هم بود که برجام فقط بخشی از مشکلات پیچیده صنعت انرژی ایران را حل می‌کند و نمی‌تواند همه این بار را به دوش بکشد.

بهروزی‌فر به سوال خبرنگار انصاف‌نیوز درباره راه‌حل کوتاه‌مدت غلبه بر ناترازی گاز پاسخ داد: غیر از رفع تحریم‌ها و تزریق سرمایه، هیچ راهی برای خروج از مشکلات در مقابل بخش انرژی کشور وجود ندارد و کسانی که اصرار دارند راه‌حل‌های دیگری در اختیار دارند یا عمق بحران را متوجه نشده‌اند، یا دروغ می‌گویند و یا منافعی در شرایط کنونی دارند.

او درباره احتمال سرمایه‌گذاری روسیه و چین در بخش انرژی ایران گفت: تا زمان برقراری تحریم‌ها، امکان ندارد یک شرکت چینی در ایران سرمایه‌گذاری کند. نکته دیگر هم این است که روسیه اکنون در گوشه رینگ گیر کرده و در شرایطی که از هر کس یک مشت می‌خورد، ممکن است به ایران روی خوش نشان دهد اما به محض این‌که شرایطش عوض شود، مطمئن باشید کاری به بخش انرژی ایران نخواهد داشت.

بهروزی‌فر ادامه داد: روسیه بخش انرژی ایران را رقیب همیشگی خود می‌داند و این اصلا با عقل سلیم نمی‌خواند که کشوری بیاید و رقیب بالقوه‌اش را تقویت کند.     

خسارت دیگری از جانب متحد راهبردی؟

به گزارش انصاف نیوز، کارخانه اصلی ساخت توربین‌های زاریا در شهر می‌کولایف و کارگاه ساخت کمپرسورهای مورد استفاده در این توربین‌ها در شهر سومی اوکراین مستقر هستند. می‌کولایف نزدیک‌ترین شهر به خرسون، مرکز استان لوهانسک، مرکز درگیری بین ارتش روسیه و ارتش اوکراین است که طبق گزارش رسانه‌ها، آسیب‌های زیادی از درگیری‌های نظامی دیده است. ضمن این‌که طبق اطلاعات موجود، کارخانه زاریا وابسته به صنایع نظامی اوکراین است و از این بابت می‌تواند به عنوان هدف جنگی برای ارتش روسیه تلقی شود.

بنابراین در خوش‌بینانه‌ترین فرضیه، حتی اگر تیره‌شدن روابط سیاسی میان ایران و اوکراین هم سبب جلوگیری از ارسال قطعات مورد نیاز برای تعمیر توربین‌های گازی زاریا نشده باشد، نزدیکی این کارخانه به خطوط اصلی جنگ می‌تواند عامل توقف یا تاخیر ارسال قطعات یدکی شده باشد و این خسارت دیگری است که حمله روسیه به اوکراین، به پیکره اقتصاد انرژی کشور وارد کرده است.

پیش‌تر، کارشناسان درباره فروش با تخفیف تولیدات انرژی روسیه و خراب کردن بازار محصولات ایران یا عدم تمایل این کشور به احیای برجام و بازگشت ایران به بازار جهانی انرژی هشدار داده بودند که ناشنیده ماند. حال باید دید آیا قضیه توربین‌های اوکراینی هم به فهرست مشکلات تحمیل‌شده از سوی روسیه به اقتصاد ایران اضافه شده است یا خیر. تلاش‌های خبرنگار انصاف نیوز برای یافتن پاسخ این سوال از مسئولان روابط عمومی شرکت ملی گاز بی‌نتیجه ماند.

انتهای پیام

بانک صادرات

نوشته های مشابه

پیام

  1. بر خلاف اسمتان، آسمان و ریسمان می بافید که سمت و سوی فکری خودتان را در ذهن مخاطب فرو کنید،اول خودتان گفتید که سال نودوپنج ایران توانسته بدون کمک خارجی توربینها را اورحال کند،دوم کدام کشور احمق بجای کمی صرفه جویی در زمان پیک مصرف دنبال هزینه هنگفت برای افزایش مقطعی فشار گاز است ، سوم چه غلط یا درست دولت از قبل اعلام کرده بود که اولویت گاز رسانی به مصارف خانگی است ، و ناگفته نبوده،در ضمن جهت حمایت از مراکز صنعتی خاموش کردن استخرهای روباز و لاکچری و ویلاهای چند هزار متری همپالگی هایتان کشور را بی نیاز که هیچ به مرحله صادرات هم میرساند، بی انصاف، در ضمن عمرا منتشر کنید ، نوشتم که حواستان باشد که حواسمان هست ، وگرنه امیدی به انصاف شما نیست

    20
    25
    1. زنده باشی محمد جان نظر مخالف من رو نسبت به مقاله که تایید نکردن و. درج نشد ولی کاملا درست گفتی اگر این حضرات بد مصرف کمی درست مصرف کنند مت صادر کنندهگاز میشویم حتی در این پیک سنگین زمستان
      بابا کدام کشور دنیا در بخش خانگی مثل ما اصراف گاز داره اخه
      بله مشکلات ساختمان و عدم عایق حرارتی درست، پنجره های دو جداره نداریم درست بخاری و ابگرمکن بد بازده داریم درست ولی خودمان هم اصلا رعایت نمیکنیم

    2. صدها مشعل گاز در مناطق نفت‌خیز جنوب بیش از ۸۰ سال شبانه روز در حال سوزاندن بخشی از گاز همراه نفت هستند و این موضوع تازه ای نیست در خصوص توربین های گازی تحت شدیدترین تحریم های جهانی هستیم و فعلا بهترین انتخاب در دسترس کشور چین است نه به دلیل کیفیت بلکه در دسترس بودن تامین قطعات یدکی سایر توربین های با کیفیت غربی بسیار غیر اقتصادی و مشکل است و در مواردی غیر ممکن

  2. سلام – ساعت 7 عصر امروز ,چهارشنبه رفتم نان بگیرم و برگردم خانه که این قضیه حدود 40 دقیقه طول کشید که 10 دقیقه از آن در رفت و برگشت خیابان گذشت- بر اثر آلودگی هوا دچار چنان سوزش چشم و سردرد سنگینی شدم که سابقه نداشت – دلم نمیخواست نفس بکشم, چون فقط دود بود و بوی گازوئیل و نکبت هوا ! در حیرتم چرا کشور ما اینطور ول شده ؟ هیچکس هیچکاری نمیکند ! چرا آخه ؟

    19
    4
    1. سلام،تیتر غلط،اخبار ناامید کننده،مستندات ضعیف،واقعا انصاف نیوز که هیچ وجدان نیوز باشید.

  3. چند وقت پیش تو جراید واخبار ما به روسیه توربین صتدر کردیم در ضمن اگر ژنرال پوشالی زنگنه بها میداد شرکتهای زیتدی مخصوصا مپنا توانایی ساخت توربین ژنراتور ورگلاتورهای صنعتی رو دارند وتواتمان حتی از کره اکراین بسیار فراتر هیت منتها ژنرال زنگنه البته ژنرال کوکی که خیانت بزرگی به شرکت نفت وگاز کرد همین الان میتونیم در عرض ۶ما ه برتی سال اینده اگر مسئولین بخواهند مشکل رو رفع کگیم

  4. مدادالعماء افضل من دماء شهدا ..چرا اصحاب رسانه واصحاب قلم اینقدر به اروپا وغرب وابستگی ودرتفسیر وتحلیل خبرها میل ورغبت بسوی آنها دارند .مگر توربین های بزرگ حراراتی وتولید انرژی درایران ساخته وبکار گرفته نشده ،مگر دانشمندان جوان ایران زمین از اورهال ویا ساخت تورین های دیگر عاجزند ؟؟؟ چرا اینقدر دولت مردمی آیت الله رئیسی را با ضربات افترا ودروغ ونتوانستن ونخواستن مورد حمله قرار میدهند .

  5. مورد الودگی هوا در فصل زمستان که موضوع تازه ای نیست، حدود ده سال است که در پیک سرمای زمستان شاهد کمبود گاز و سوزاندن مازت در برخی از نیروگاه ها و صنایع عمده بودیم دقیقا در زمستان سال 1399که زمستانی معتدل و نه چندان سرد رو سپری کردیم شاهد هوای بسیار الوده و سوزاندن مازت بودیم علاوه بر ان برق برخی از کلانشهر ها هم در روز چند ساعتی قطع میشد و حتی گاز برخی روستا ها، حداقل الان با زمستانی سرد و بی سابقه دیکه قطع برق نداریم و در مدت دو سه روز گاز چند شهرستان در اخر خط قطع شد پس اوضاع بهتر از دو سال قبل است

  6. در مورد این کمپرسور های تقویت فشار که متصل به توربین گازی هستن و از ان نیرو میگیرن دو نکته هست
    یک اولا که کمپسور های تقویت فشار این خط گازی که گفته شده فقط یک از چند خط گازی است که گاز را به شمال انتقال میدهند در ثانی این توربین ها یکسره کار نمیکنند و مدتی هم توربین های موازی دیگری که در خط هستن فعال میشوند و دانش ساخت این توربین کمپرسورها در کشور هست چه برسه به تعمیر و تامین قطعاتش

  7. کارشناس محترم تحصیلات مرتبط با اعداد و ارقام دارند نه مهندسی،طراحی و نصب،لذا تصور میکند شاخ غول را شکسته که چندی اطلاعات از اطراف و اکناف جمع آوری فرموده تا بگوید هسته ای را بدهید تا توربین زاریا بگیرید و سپس زیرکانه دیگران را هم مثل خود چیزی دیگر فرض کرده و اشاره کرده که تاسیسات هسته ای معادل توربین های زاریا و لابد کولینگ تاور های مکمل هم معادل موشکی و طبیعتاً تسلیم بی چون و چرای بعدی معادل حقوق حشرات بی غیرت و چند ماه بعد حمله ی سنگین و شخم زدن ایران مکمل حماقت شما وطن فروشان بی سواد.ما سرنوشت هیچ قومی را عوض نمی‌کنیم مگر خود بخواهند،ما خواسته ایم و سرنوشت جهان به دست قدرت خداوند و به نفع ما وارثین زمین رقم خواهد خورد.خورد و درشت شیاطین هم گردن پوسیده یشان آماده ی چوبه ی دار

  8. موتورهای توربوجت d-30 مورد استفاده روی الیوشین ۷۶ ،تفاوت چندانی با توربینها زوریا ندارند.
    حتی از بعضی موارد بهتر هم هستند و قدرت بیشتر و راندمان بالاتر دارند.
    ( بر اساس واحد یکسان مصرف انرژی)
    مشابه توربینها زیمنس سری sgt
    این توربینها رو هم میشه با گاز راهاندازی کرد و هم با سوخت جت ( در مواقع ضروری)
    سوخت جت هم که میدونید کم نداریم!
    ( میعانات گازی پارس جنوبی)
    عملا یک تیر و دو نشون !
    هم مشکل توربین مرتفع میشه و هم آلودگی هوا
    از نظر فنی باید بگم؛
    در بخش کمپرسور هر دو ، ۱۱ استیج داند و ۵ استیج در توربین
    از نظر اتاق احتراق هم که دما بسیار بالاتر تحمل میکنه..
    تنها نیاز به یک بهینه‌سازی کوچیک داره تا تبدیل بشه به «رتور آزاد»
    و البته؛ مسیر مناسب گازها خروجی( تقریبا مشابه موتورهای هلیکوپتر میل و …..)
    تا بشه به راحتی ازشون کار کشید در موارد که توربینها نرمال زیر بار کم میارن یا به علت خرابی از مدار خارج میشند.
    حتی میشه از متریال اونها برا توربینها زوریا استفاده کرد.
    چراکه هردو از یک محل تامین میشند..
    در واقع،
    در شرایط تحریم و فشار، باید یکم خلاق بود و از حداقلها،حداکثر استفاده رو کرد…
    اما حیف که …..

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا