جاهلان جدید | حمیدرضا جلایی پور

«حمیدرضا جلایی‌پور» فعال سیاسی اصلاح طلب در یادداشتی تلگرامی با عنوان «جاهلان جدید» نوشت:

این گزاره که انقلاب اسلامی «انقلاب جهل بر ظلم بود» یک گزاره غیر قابل دفاع است. در هر پدیده اجتماعی (پدیده پیچیده وقوع انقلاب بجای خود) می‌توان علائمی از جهل و ناعقلانی‌گری را در آن دید ولی تعمیم «جهل» به پدیده‌ انقلاب‌ اسلامی یک سخن نسنجیده است. عین بی‌حرمتی به شهروندان ایرانی است!

مگر می‌شود میلیون‌ها نفر از مردم در جریان انقلاب «جاهل» باشند. مگر جمع جاهلان می‌توانند کار خطیر «تغییر» رژیم و «تاسیس» رژیم را انجام دهند؟! اگر انقلاب کار جاهلان است پس چرا دبیرکل سازمان ملل اولین شخصیتی بود که به امام پیروزی انقلاب را تبریک گفت. اگر انقلاب کار جاهلان است چرا همچنان گفتمان جمهوری اسلامی موثرترین گفتمانی است که در آن می‌توان عمل سیاسی میلیونی انجام داد -مثل برگزاری انتخابات.

الان در دهه ۱۳۹۰ در عرصه عمومی در ایران درجه «انقلاب آگاهی» بالا است، لذا تغییر انقلابی «هژمون» و مسلط نیست و هژمونی با تغییر اصلاحی است. پنجاه سال پیش و در دهه ۱۳۵۰ در اغلب کشورهای به‌‌پا‌خواسته هژمونی با فکر «تغییر انقلابی» بود. لذا ارزیابی انقلاب بعنوان پیروزی جهل بر ظلم یک ایراد دیگرش این است که یک ارزیابی «زمان‌پریشانه» است. یعنی با کیفیت آگاهی زمان حال راجع به چهل سال پیش نظر بدهیم! (شما فکر می‌کنید در روزهای اول انقلاب فوکو بعنوان روشنفکر درجه‌اول و انقلابی فرانسه بیکار بود به ایران آمد.)

وقتی تحلیل‌گران درباره پدید‌ه‌های اجتماعی و سیاسی نظر قاطع می‌دهند قبل از آن شایسته است درباره آن ‌پدیده مطالعات انجام شده را نگاهی بکنند. حداقل کتاب بشیریه، احمد اشرف، بنوعزیزی، یا آبراهامیان یا فرد هالیدی را درباره انقلاب اسلامی یک مرور بکنند. وگرنه آنها مجبور نیستند نظر قاطع بدهند.

بجای اینکه در نقد انقلاب بگوییم  انقلاب، انقلاب جهل علیه ظلم بود می‌توانیم بگوییم روش «تغییر انقلابی» برای تغییر یک رژیم در مقایسه با «روش‌های اصلاحی» پرهزینه‌تر است. یا می‌توانیم بگوییم پیامدهای کوتاه و میان‌مدت انقلاب‌ها پرهزینه است-همین. نه اینکه انسانوش‌انگارانه پیچیده‌ترین رخداد اجتماعی را با یک کلمه «جهل» تخطئه کنیم!

در ضمن کسی که از انقلاب دفاع می‌کند نمی‌گوید که پیامد‌ها و رخدادهای پس از انقلاب نقد نشود و از آنها درس گرفته نشود.  همه پدیده‌های پس از انقلاب از تداوم گروگانگیری، تداوم جنگ پس از آزادی خرمشهر و اعدام‌های ۶۷، نقد شده و می‌شود. کسی طرفدار توجیه خطاها نیست.

اما چرا این گزاره‌های کلیشه‌ای (مثل انقلاب پیروزی جهل بود) در فضای آن‌لاین شنیده می‌شود؟ چون بخشی از مردم به شدت از اوضاع ناراضی‌اند، ناکام‌اند و فحش دادن آنها به انقلاب و جمهوری اسلامی مقداری آنها را برای کوتاه مدت تخلیه روحی می‌کند. لذا ادعای پیروزی جهل بر ظلم صحت معرفتی ندارد بلکه کارکرد روانی دارد.

طنز آمیز اینکه اغلب کسانی این گزاره‌ کلیشه‌ای علیه انقلاب را در فضای آن لاین دست به دست می‌کنند، که خود از وضع موجود ناراضی‌اند و اصلاحات را در بن‌بست می‌بینند. و بیشتر دنبال براندازی و انقلابی دیگر هستند. یعنی اگر بخواهیم با زبان خودشان بحث کنیم، اینها می‌شوند «جاهلان جدید»!

انتهای پیام