ظریفیان: جایگزینی ظلم‌ستیزی با کفرستیزی، پای امویان را در قدرت محکم کرد

یک استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ اسلام، ویژگی اصلی سیره پیامبر را ظلم ستیزی خواند و گفت: بنی امیه با جایگزینی کفرستیزی به جای ظلم ستیزی و با استفاده از ظالمان برای مبارزه با کفر، پای خود را در قدرت محکم کرد.

دکتر غلامرضا ظریفیان در هفتمین شب از آیین «عاشورا و امروز ما» که از سوی کانون توحید، انجمن اندیشه و قلم و بنیاد اندیشه و احسان توحید برگزار شد، بحث خود را اینگونه آغاز کرد که «در ادبیات مدرن، اصلاح و اصلاحگری در برابر انقلاب و شورش قرار دارد، اما در ادبیات دینی و قرآنی، اصلاح در برابر فساد و افساد است.» تعبیر انقلاب در قرآن، ارتجاع و بازگشت به عقب است. هویت عرب جاهلی بر شرک، قبیله، عصبیت و غنیمت استوار شده بود که پیامبر(ص) به ترتیب توحید، امت، ایمان و قسط را جایگزین این موارد کرد.

او سپس افزود: وقتی امام حسین(ع) در وصیت نامه خود خطاب به برادرش محمد حنفیه، عصاره زندگی و حرکت خود را بیان کرده، می‌گوید «خارج می‌شوم برای اصلاح امت جدم»، یعنی فسادی در امت رخ داده است که راهی جز خروج و مهاجرت حسین برای اصلاح آن باقی نمانده است.

ظریفیان با طرح این پرسش که «راه اصلاح چیست؟»، اظهار کرد: راه اصلاح، امر به معروف و نهی از منکر است که در قرآن، تقریبا معادل ایمان است. پروژه اصلاح امام حسین، پنج سال قبل از عاشورا، یعنی سال 56 هجری آغاز شد، البته امام به دنبال اصلاح حکومت بنی امیه نبود، چون آن را قابل اصلاح نمی‌دانست و نیروی کافی برای براندازی آن هم نداشت، بخشی از مردم کوفه هوادار امام بودند و نقاط دیگر هم به دیگران گرایش داشتند؛ از این رو امام صرفا به دنبال مشروعیت‌زدایی از حکومت بنی امیه است.

وی ادامه داد: امام خطاب به معاویه می‌نویسد من حکومت تو را فاسد و جنایتکار می‌دانم، البته نه به خاطر کم گذاشتن در نماز و روزه، بلکه به خاطر ظلم و فساد. معاویه به امام حسین می‌گوید: تو فتنه گری! و امام پاسخ می‌دهد: فتنه ای بالاتر از تو سراغ ندارم اما در پی جنگ نیستم.

این پژوهشگر تاریخ، با اشاره به خطبه امام حسین(ع) در منا گفت: امام در سال ۵۸ هجری و در اوج قدرت دستگاه اموی و معاویه، به حج می‌رود و نخبگان، علما و گروه های مرجع را فرامی‌خواند و با آنها سخن می‌گوید و خواستار بازگشت به سیره پیامبر می‌شود.

ظریفیان در خصوص «منظور امام حسین از سیره پیامبر» توضیح داد: امام ویژگی اصلی سیره پیامبر را ظلم‌ستیزی عنوان می‌کند، اما بنی امیه به دنبال این بود که کفرستیزی را جایگزین ظلم ستیزی کند و برای مبارزه با کفر، از ظالمان استفاده می‌کند و اینجا پای بنی امیه به قدرت باز و در آن محکم می‌شود.

وی تاکید کرد: فتوحات، نقطه ورود بنی امیه به قدرت است و از ۱۱ لشگر مسلمانان در فتوحات، شش لشگر در اختیار بنی امیه بود. بنی امیه به قدرت اصالت داد در حالیکه در حکومت علی، اصالت با حقیقت و عدالت بود و قدرت، کمتر از کفش پاره و عطسه بز اهمیت داشت، اما در حکومت بنی امیه قدرت بالاتر از توحید است و برای قدرت، فقه و کلام و حدیث تولید کردند. انحراف اصلی در جامعه اسلامی این بود که برخلاف دوره پیامبر که حکومت ابزار دین بود، خود حکومت و قدرت به هدف تبدیل شده بود.

ظریفیان با اشاره به تلاشهای معاویه برای تحکیم پای امویان در قدرت، گفت: معاویه به مدینه می‌آید و رسما می‌گوید: من زبان خدا هستم و هرکسی از علی تبعیت کند، خونش مباح است.

این استاد دانشگاه، در ادامه با بیان اینکه «بنی امیه با سه اشرافیت، کنترل اوضاع را به دست گرفت و قدرت خود را تثبیت کرد»، این سه اشرافیت را اینگونه برشمرد:

۱. با اشرافیت نظامی، سیاسی، امنیتی، به ترور و حذف مخالفان اقدام می‌کرد.
۲. با اشرافیت اقتصادی مبتنی بر ثروت و رانت، صحابه و نخبگان را آلوده می‌کرد و می‌خرید.
۳. با اشرافیت علمی و دینی، گروهی از علما را جذب کردند تا حکومت بنی امیه را توجیه و تطهیر کنند.

وی ادامه داد: معاویه در پاسخ به اعتراض عایشه گفت که خدا من را عزیز و دیگران را ذلیل کرده و خدا می‌خواهد یزید را خلیفه کند. امام حسین سال ۵۸ در منا، این اشرافیت علمی و دینی، یعنی علما را مخاطب قرار داده و می‌گوید» شما به دلیل ترس و طمع، در خدمت ظلم بودید.

ظریفیان تصریح کرد: امام حسین درباره نماز و روزه و حجاب سخن نمی‌گوید، درباره ظلم و نقش علما در تقویت این ظلم، سخن می‌گوید. امام خطاب به علما می‌گوید: قدرتی که خدا با امر به معروف و نهی از منکر به مردم داده بود تا بر حکومت و قدرت نظارت کنند و جلوی فساد و ظلم و انحراف حکومت را بگیرند، شما از مردم گرفتید و امر به معروف و نهی از منکر را به ابزاری در دست حکومت، برای سرکوب مردم تبدیل کردید.

این استاد دانشگاه، اقدام یزید برای گرفتن بیعت اجباری از امام حسین را یک فرصت طلایی دانست که برای اصلاح جامعه در اختیار امام قرار داده شد و اظهار کرد: امام می‌دانست حکومت بنی امیه نه قابل اصلاح و نه قابل براندازی است، مدینه در رخوت بود و امام با هجرت و خروجش این تلنگر را به جامعه زد.

ظریفیان در پایان تاکید کرد: اگر امروز اسلامی غیر از اسلام اموی در جهان وجود دارد، به برکت خون امام حسین است که روایت دیگری از اسلام را ارائه داد.

انتهای پیام