معمای «۱۷ شهریور» | صادق زیباکلام

صادق زیباکلام طی یادداشتی در کانال خود نوشت:

🔹️سرخوردگی‌های سیاسی و اجتماعی از شرایط موجود به‌همراه بغض و نفرت، به‌تدریج وضعیتی به‌وجود آورده که کمتر کسی دیگر حال و حوصله و دل و دماغ برای شنیدن گذشته، بالأخص انقلاب سال ۵۷ داشته باشد. این تازه، نگاهی معتدل از حال و هوای بسیاری از ایرانیان است. و اِلّا کم نیستند آنان که به‌گذشته و تحولات مربوط به آن انقلاب، با خشم و بغض و کینه می‌نگرند. بنابراین در این روزگاران، نوشتن پیرامون تحولات مرتبط با آن انقلاب، در حقیقت «خودزنی سیاسی» است؛ اما چه به‌گذشته عشق بورزیم، یا برعکس، از آن فرار کنیم، چیزی عوض نمی‌شود. نه گذشته محو و نه عوض می‌شود. به تعبیری، گذشته همچون پدر مادری هستند که صرف نظر از اینکه فرزندان بعدها چقدر ترقی کرده باشند، آن پیرزن و پیرمرد همچنان پدر مادرشان هستند.

🔹️با این مقدمه بروم سر اصل مطلب. من در این یادداشت قصد پرداختن به «۱۷ شهریور» را ندارم. فقط می‌خواهم یکسری پرسش‌های مرتبط با آن واقعۀ تاریخی را یادآوری نمایم. پرسش‌هایی که علی‌رغم گذشت ۴۵ سال از آن، چه از ناحیۀ اندک طرفداران باقی‌مانده و چه متقابلاً از سوی اکثریت مخالفین آن انقلاب، همچنان بدون پاسخ مانده‌اند. ابتدایی‌ترین پرسش آن است که اساساً چرا «۱۷ شهریور» اتفاق افتاد؟ پاسخ اسلامگرایان آن است که رژیم شاه می‌خواست با کشتار به اعتراضات پایان دهد. اما اگر شاه چنین قصدی داشت، پس چرا علی‌رغم آنکه اعتراضات ادامه یافتند، اما «۱۷ شهریور» دیگر اتفاق نیفتاد؟ اگر حکومت به‌دنبال سرکوب نبود، پس چرا کشتار «میدان ژاله» صورت گرفت؟ اگر حکومت به‌دنبال مشت آهنین و جمع‌کردن اعتراضات نبود، چرا اعلام حکومت نظامی شد؟ پاسخ [برخی مسئولین] آن است که رژیم شاه می‌خواست با آوردن نظامی‌ها به‌خیابان‌ها، جلوی ادامۀ تظاهرات و راهپیمایی‌ها را بگیرد. اما چند روز بعد از حکومت نظامی، مردم مجدداً به‌خیابان‌ها آمده و به نظامی‌ها گل می‌دادند و بر روی شیشۀ خودروهای نظامی‌شان تصویر آیت‌الله «خمینی» را می‌چسباندند. اگر هدف از اعلام حکومت نظامی، آنگونه که انقلابیون می‌گویند، جمع کردن تظاهرات می‌بود، چرا این هدف تحقق پیدا نکرد؟ سؤال بعدی، اگر نظام نمی‌خواست کشتار کرده و ارتش را در مقابل مردم قرار دهد، چرا اعلام حکومت نظامی و کشتار «میدان ژاله» صورت گرفت؟

🔹️در کتاب «شاه کشتار نکرد»، این پرسش‌ها را مورد بررسی بیشتری قرار داده‌ام. اما متأسفانه اجازۀ انتشار به کتاب داده نشد.

📎 ادامه را در فایل کامل صوتی در لینک ذیل بشنوید:

https://t.me/sadeghZibakalam/5174

انتهای پبام