خطا و خطاکار | درباره‌ی بازگشت گشت ارشاد

کامبیز نوروزی، حقوقدان و روزنامه‌نگار، در یادداشتی تلگرامی نوشت: «دوباره گشت ارشاد با نامی تازه به خیابان‌های شهر بازگشته است. گزارش هاو فیلمهای متعددی منتشر شده است از رفتار خشن مأموران با زنانی که به نظر آنها حجاب مناسب ندارند.
در طول این مدت، مانند همۀ این سالها مجریان و طرفداران این شیوۀ زیانبار و غیرقانونی هیچ پاسخی به انبوه نقدهای حقوقی و جامعه شناختی و روانشناختی به این رفتارهای خشونت بار نداده اند و صرفاً براساس زور و پروپاگاندا سخن گفته و عمل کرده اند.
دستگیری زنان، توقیف خودرو، عسکبرداری، بستن فروشگاهها و رستورانها و این قبیل رفتارها هیچ یک مجوز قانونی ندارند.
به هرحال نیروی انتظامی که همواره به انواع انتقادها بی اعتنا بود نمی توانست در برابر تذکری که منتسب به مقام رهبری است بی اعتنایی کند. این نیرو بیانیه ای منتشر کرد و در آن بدون آنکه از آنچه خود “رفتار و کنش اشتباه احتمالی مأموران” خوانده است عذرخواهی کند، پلیس را عاری از خطا و اشتباه ندانسته است.
  
اما نکته اینجاست که خطا و اشتباه امری استثنایی است. هرکس در هر شغل و مقامی که هست، در مثلاً ۱۰۰ کار که انجام می‌دهد ممکن است یک بار خطا کند. اما اگر همین آدم در ۱۰ کار خود ۵-۶ بار خطا کند دیگر نمی توانیم عنوان خطا و اشتباه بگذاریم. او یا در خطای خود عمد دارد یا اصلاً کارش را بلد نیست.
علاوه بر این آدم خطاکار هم استثناست. مثلاً در جایی که ۱۰ نفر کار می کنند فوقش یک نفرشان یکی دو بار خطا کند که آن را هم بقیه به او تذکر می‌دهند. اگر هر ۱۰ نفر با هم و مشترکاً یک خطا مرتکب شوند، باز هم لابد عمدی در کار است. حال آنکه در “خطا” عنصر عمد وجود ندارد. خطا یک کار غیر عمدی است.
قانون و اصول حقوقی که رعایت نشود خطاها زیاد می‌شوند و بالاخره اینکه اگر کسی یا کسانی مرتکب خطا شوند یا شک ایجاد شود که خطا کرده‌اند باید:

۱-با تشکیل پرونده به رفتار آنها رسیدگی شود.
۲-اگر آن رفتار خطا بوده جزئیات آن مشخص شود و معلوم شود که خطا چه بوده است و چرا اتفاق افتاده است.
۳-در خطاهای اعضای هر سازمان یک تنبیه، تنبیه انضباطی است، برای متخلف خطاکار تنبیه انضباطی تعیین شود.
۴-در خطاها فرد زیان دیده حقوقی داشته که نقض شده است. بنا به مقررات مسئولیت مدنی باید خسارات زیان دیده جبران شود.
۵- ممکن است خطا از مصادیق رفتار مجرمانه باشد. مانند توهین و ضرب و جرح. مرتکب باید مطابق با قانون محاکمه و مجازات شود.

در کارهای سازمانی وقتی تعداد خطاها زیاد باشد، یعنی یک عمد سلسله مراتبی یا یک خطای سیستماتیک وجود دارد که باید کشف و اعلام و برطرف شود.

اگر نیروی انتظامی به نتایج آنچه ” رفتار و کنش اشتباه احتمالی مأموران” خوانده است ملتزم و متعهد باشد باید تمام نکات بالا را رعایت و اجرا کند.

اولین گام نیز این است که رسماً فراخوان بدهد که هر کس که در جریان گشت ارشاد جدید (که طرح نور نامیده اند) شکایتی از رفتار مأموران دارد مراجعه کرده و شکایت خود را تسلیم کند. این فراخوان را سازمان قضایی نیروهای مسلح نیز می تواند بدهد.

خوب است در برابر دیدگان هریک از مأموران گشت ارشاد یک قطعه عکس مرحوم مهسا امینی گذاشته شود تا هیچ وقت از یاد نبرند که یک خطا چگونه می تواند جان کسی را بگیرد و ۶ ماه تمام جامعه را درگیر سخت ترین تلاطمها با سنگین ترین هزینه ها کند.
فاعتبروا»

انتهای پیام